Birinci Basamakta Aşı Tereddüdü; Nedenleri, Sonuçları ve Öneriler

Year 2024, Volume: 8 Issue: 3, 195 - 205, 31.12.2024

Erhan Şimşek

https://doi.org/10.34084/bshr.1533718

Abstract

Aşı tereddüdü, bireylerin aşıları almayı ertelemeleri veya reddetmeleri olarak tanımlanır ve sağlık sistemleri için önemli bir sorun teşkil eder. Aşı tereddüdünün nedenleri arasında bilgi eksikliği, sağlık profesyonellerine güven eksikliği, yanlış bilgi ve komplo teorileri, kişisel inançlar ve kültürel faktörler yer alır. Ayrıca, sosyal medya ve yanlış bilgilendirme de tereddüdü artıran önemli etkenler arasında sayılmaktadır. Aşı tereddüdü toplum sağlığını tehdit etmektedir. Aşılanma oranlarının düşük olması, toplumda hastalıkların yeniden ortaya çıkmasına ve salgınlara yol açmakta ve bu durum hem bireylerin hem de toplumun sağlığını riske atmaktadır. Aşı tereddüdünün üstesinden gelmek için sağlık profesyonellerinin eğitimi, toplumsal farkındalık artırma kampanyaları, güvenilir bilgi kaynaklarının sağlanması ve bireysel endişelere yönelik empatili yaklaşım gibi stratejiler uygulanabilir. Ayrıca, aşı konusunda doğru ve bilimsel bilgilerin geniş kitlelere ulaştırılması önemlidir. Bu öneriler, aşı tereddüdünü azaltarak halk sağlığını korumaya yardımcı olabilir.

Keywords

Aşı karşıtlığı, aşı reddi, aşı tereddüdü, aile hekimliği, birinci basamak

Ethical Statement

Yazı türü derleme olduğundan dolayı etik ihlal bulunmamaktadır.

Supporting Institution

-

Project Number

-

Thanks

Derleme davetinde bulunan Değerli Editör Prof. Dr. Mustafa Altındiş hocamıza teşekkürlerimi sunarım.

Vaccine Hesitation in Primary Care; Causes, Consequences and Recommendations

Abstract

Vaccine hesitancy, defined as individuals delaying or refusing vaccination, is a significant problem for health systems. Reasons for vaccine hesitancy include lack of information, lack of trust in health professionals, misinformation and conspiracy theories, personal beliefs and cultural factors. In addition, social media and misinformation are important factors in increasing hesitancy. Vaccine hesitancy is a threat to public health. Low vaccination rates lead to the re-emergence of diseases and epidemics in the community, putting the health of individuals and society at risk. Strategies such as education of health professionals, public awareness campaigns, provision of reliable sources of information and empathy with individual concerns can be used to overcome vaccine hesitancy. It is also important to disseminate accurate and scientific information about vaccination to the general public. These recommendations can help protect public health by reducing vaccine hesitancy.

Keywords

Anti-vaccine, vaccine rejection, vaccine hesitation, family medicine, primary care

Project Number

-

References

• Ehreth J. The value of vaccination: a global perspective. Vaccine. 2003;21(27-30):4105-4117. doi:10.1016/S0264-410X(03)00377-3
• World Health Organization (WHO). Immunization coverage. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/immunization-coverage
• Novel Coronavirus (2019-nCoV) situation reports. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2024. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports
• Bozkurt HB. Aşı Reddine Genel Bir Bakış ve Literatürün Gözden Geçirilmesi. Kafkas Tıp Bilim Derg. 2018;8(1):71-76. doi:10.5505/kjms.2018.12754
• Maurice JM, Davey S. State of the World’s Vaccines and Immunization. 3. Baskı. World Health Organization (WHO); 2009.
• Gülcü S, Arslan S. Çocuklarda Aşı Uygulamaları: Güncel Bir Gözden Geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Derg. 2018;8(1):34-43.
• World Health Organization (WHO). Vaccine hesitancy (March 2012 to November 2014). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. https://www.who.int/groups/strategic-advisory-group-of-experts-on-immunization/working-groups/vaccine-hesitancy-(march-2012-to-november-2014)
• Yi̇ği̇t T, Oktay BÖ, Özdemi̇r CN, ve ark. Aşı Karşıtlığı ve Fikri Gelişimi. Int J Soc Humanit Sci Res JSHSR. 2020;7(53):1244-1261. doi:10.26450/jshsr.1881
• Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği (TAHUD). Aile Hekimliği Nedir? Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. https://www.tahud.org.tr/page/aile-hekimli%C4%9Fi-nedir
• WONCA Europe. Aile Hekimliği/Genel Pratisyenlik Avrupa Tanımı. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. https://www.woncaeurope.org/content/turkey-aile-hekimli%C4%9Figenel-pratisyenlik-avrupa-tanimi
• World Health Organization (WHO). SAGE meeting of October 2014. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. https://www.who.int/immunization/sage/meetings/2014/october/en/
• Şimşek E, Artantaş AB. Evaluation of Physicians’ Opinions, Attitudes and Behaviors about Anti-vaccination. Ank Med J. 2021;21(4):561-572. doi:10.5505/amj.2021.26878
• Macdonald N. Vaccine hesitancy: Definition, scope and determinants. Vaccine. 2015;32. doi:10.1016/j.vaccine.2015.04.036
• T. C. Anayasa Mahkemesi. Halime Sare Aysal Başvurusu Genel Kurul Kararı. Resmî Gazete. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. http://www.kararlaryeni.anayasa.gov.tr/BireyselKarar/Content/3153eea8-45d4-405d-904e-278df6360d37?wordsOnly=False
• Şeker G. Anayasa Mahkemesi’nin Zorunlu Aşıya İlişkin Bireysel Başvuru Kararlarının Objektif Etkisinin İdare Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Selcuk Univ Hukuk Fak Derg. Published online March 4, 2021. doi:10.15337/suhfd.831148
• İzlem/Aşı Durumu Bilgilendirme Onam Formu. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. http://www.batmanhsm.gov.tr/upload/formlar/EK-7_izlem asi_durumu_bilgilendirme_onam_formu.pdf
• World Health Organization (WHO). Meeting of the Strategic Advisory Group of Experts on immunization. Conclusions and recommendations. Biologicals. 2010;38(1):170-177. doi:10.1016/j.biologicals.2009.12.007
• Group SVHW. What influences vaccine acceptance: A model of determinants of vaccine hesitancy.Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. Http://Www.Who.Int/Immunization/Sage/Meetings/2013/April/1_Model_analyze_driversofvaccineConfidence_22_March.
• Larson HJ, Jarrett C, Schulz WS, et al. Measuring vaccine hesitancy: The development of a survey tool. Vaccine. 2015;33(34):4165-4175. doi:10.1016/j.vaccine.2015.04.037
• Harmsen IA, Ruiter RAC, Paulussen TGW, et al. Factors That Influence Vaccination Decision-Making by Parents Who Visit an Anthroposophical Child Welfare Center: A Focus Group Study. Adv Prev Med. 2012;2012:1-7. doi:10.1155/2012/175694
• Smith PJ, Humiston SG, Marcuse EK, et al. Parental delay or refusal of vaccine doses, childhood vaccination coverage at 24 months of age, and the Health Belief Model. Public Health Rep. 2011;Jul-Aug(126):(Suppl 2):135-46. doi: 10.1177/00333549111260S215.
• Repalust A, Šević S, Rihtar S, et al. Childhood vaccine refusal and hesitancy intentions in Croatia: insights from a population-based study. Psychol Health Med. 2017;22(9):1045-1055. doi:10.1080/13548506.2016.1263756
• Susan L, Penny L, Karen E (2011, March 2) Pediatricians’ Experience with and Response to Parental Vaccine Safety Concerns and Vaccine Refusals: A Survey of Connecticut Pediatricians https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/00333549111260S203 adresinden 12 Ağustos 2024' de erişildi.
• Reich JA. “We are fierce, independent thinkers and intelligent”: Social capital and stigma management among mothers who refuse vaccines. Soc Sci Med. 2018:112015. doi:10.1016/j.socscimed.2018.10.027
• Stanley AP, Plotkin’s Vaccines (7th Edition). Elsevier, New York, 2018.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. “Sağlığa Aşılanın.” Erişim tarihi: 12 Ağustos 2024. https://www.saglik.gov.tr/TR,21088/sagliga-asilanin.html
• Davidson M. Vaccination as a cause of autism myths and controversies. Dialogues Clin Neurosci. 2017;19(4):403-407.
• Taylor LE, Swerdfeger AL, Eslick GD. Vaccines are not associated with autism: An evidence-based meta-analysis of case-control and cohort studies. Vaccine. 2014;32(29):3623-3629. doi:10.1016/j.vaccine.2014.04.085
• Guducuoglu H. Thiomersal and Autism. ANKEM Derg. 2011;25(1):62-69. doi:10.5222/ankem.2011.62
• Miller NZ. Aluminum in childhood vaccines is unsafe. J Am Physicians Surg. 2016;21(4):109-117.
• Haley BE. Mercury toxicity: genetic susceptibility and synergistic effects. Med Veritas. 2005;2(2):535-542.
• Luján L, Pérez M, Salazar E, et al. Autoimmune/autoinflammatory syndrome induced by adjuvants (ASIA syndrome) in commercial sheep. Immunol Res. 2013;56(2):317-324. doi:10.1007/s12026-013-8404-0
• Offit PA, Moser CA. The problem with Dr Bob’s alternative vaccine schedule. Pediatrics. 2009;123(1):e164-e169. doi: 10.1542/peds.2008-2189. PMID: 19117838.
• Nilay E, Türkay M, Davas A, et al. Birinci Basamak Sağlık Çalışanları İçin Aşı Rehberi. Türk Tabipleri Birliği, Ankara, 2018.
• World Health Organization (WHO). Global Advisory Committee on Vaccine Safety, Wkly Epidemiol Rec Relevé Épidémiologique Hebd. 2013;88(29):301-312.
• Yaman G, Berktas M, Guducuoglu H. Squalene: The Controversial Adjuvant. ANKEM Derg. 2012;26(1):46-54. doi:10.5222/ankem.2012.046
• Badur S. Aşı Karşıtı Gruplar ve Aşılara Karşı Yapılan Haksız Suçlamalar. ANKEM Derg. 2011;25(2):82-86.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Aşı İçerikleri. Erişim tarihi 14 Ağustos 2024. https://asi.saglik.gov.tr/asi/genel-bilgiler/36-asi-icerikleri.html
• Yüksel GH, Topuzoğlu A. Aşı Redlerinin Artması ve Aşı Karşıtlığını Etkileyen Faktörler. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg. 2019;4(2):244-258. doi:10.35232/estudamhsd.525983
• Centers for Disease Control and Prevention (CDC). CDC Works 24/7. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. https://www.cdc.gov/index.htm
• Eskiocak M, Marangoz B. Türkiye’de Bağışıklama Hizmetlerinin Durumu. Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Ankara, 2021.
• Oak Ridge Institute for Science and Education (ORISE). Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024. https://orise.orau.gov/index.html
• Omer SB, Salmon DA, Orenstein WA, et al. Vaccine Refusal, Mandatory Immunization, and the Risks of Vaccine-Preventable Diseases. N Engl J Med. 2009;360(19):1981-1988. doi:10.1056/NEJMsa0806477
• Tymińska J, Wysocki J. Is one minute enough to convince parents to vaccinate their child? Przegl Epidemiol. 2017;71(3):439-455.
• Henrikson NB, Anderson ML, Opel DJ, et al. Longitudinal Trends in Vaccine Hesitancy in a Cohort of Mothers Surveyed in Washington State, 2013-2015. Public Health Rep. 2017;132(4):451-454. doi:10.1177/0033354917711175
• My C, Danchin M, Willaby HW, et al. Parental attitudes, beliefs, behaviours and concerns towards childhood vaccinations in Australia: A national online survey. Aust Fam Physician. 2017;46(3):145-151.
• Attwell K, Ward PR, Meyer SB, et al. “Do-it-yourself”: Vaccine rejection and complementary and alternative medicine (CAM). Soc Sci Med. 2018;196:106-114. doi:10.1016/j.socscimed.2017.11.022
• Pedersen IK. “It can do no harm”: Body maintenance and modification in alternative medicine acknowledged as a non risk health regimen. Soc Sci Med 1982. 2013;90:56-62. doi:10.1016/j.socscimed.2013.05.002
• Wolfe RM, Sharp LK, Lipsky MS. Content and design attributes of antivaccination web sites. JAMA. 2002;287(24):3245-3248. doi:10.1001/jama.287.24.3245
• Liu JJ, Bell CM, Matelski JJ, et al. Payments by US pharmaceutical and medical device manufacturers to US medical journal editors: retrospective observational study. BMJ. 2017;359:j4619. doi:10.1136/bmj.j4619
• Attwell K, Smith DT, Ward PR. ‘The Unhealthy Other’: How vaccine rejecting parents construct the vaccinating mainstream. Vaccine. 2018;36(12):1621-1626. doi:10.1016/j.vaccine.2018.01.076
• Akşit S. Zorunlu Bağışıklama mı, İsteğe Bağlı Bağışıklama mı? Ülkelerin. Deneyimleri. 4 Ulusal Sosyal Pediatri Kongresi; Antalya, Türkiye, 2016.
• Rodriguez NJ. Vaccine-Hesitant Justifications: "Too Many, Too Soon," Narrative Persuasion, and the Conflation of Expertise. Glob Qual Nurs Res. doi: 10.1177/2333393616663304.
• Şimşek E, Dağcıoğlu BF. A new concept in protective healthcare: Quinary prevention. Ank Med J. 23(1):137-150.
• Akdeniz M, Kavukçu E. Quaternary prevention: First, do not harm. Türk Aile Hekim Derg. 2017;21(2):74-81. doi:10.15511/tahd.17.00274