Teacher Evaluation Scale: Parent Form (TES-PF) Validity and Reliability Study

Year 2025, Volume: 14 Issue: 4, 1009 - 1017, 30.10.2025

Sevim Handan Yılmaz

https://doi.org/10.14686/buefad.1674954

Abstract

Öğretmen Değerlendirme Ölçeği: Veli Formu (TES-PF) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
Öz
Öğretmenin mevcut performansı öğrencilerin performansına ve dolayısıyla eğitimin kalitesine doğrudan yansımaktadır. Bu düşünceden yola çıkarak tasarlanan araştırmanın amacı, velilerin öğretmenleri kapsamlı bir şekilde değerlendirebilmelerini ve dolayısıyla öğretmenlerin de kendilerini değerlendirebilmelerini sağlayacak bir ölçme aracı geliştirmektir. Araştırma, kesitsel tarama modelinde bir ölçek geliştirme ve geçerlik çalışmasıdır. İlk aşamada iç tutarlılığı sınamak ve faktör yapısını belirlemek amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve güvenirlik analizi yapılmıştır. Bu aşamaya 254 kişi, ikinci aşamaya ise 201 kişi katılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek amacıyla Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) ve madde-toplam test değerleri incelenmiş, Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini belirlemek amacıyla Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi ve Bartlett'in Küresellik Testleri uygulanmış, faktör yükleri incelenmiş, madde-toplam korelasyonu değerlendirilmiş ve ayırt ediciliği düşük olan maddeler ölçekten çıkarılmıştır. İç tutarlılığı belirlemek amacıyla Cronbach Alpha katsayısı hesaplanmıştır. İkinci aşamada AMOS 24.0 kullanılarak doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve geçerlik testleri yapılmıştır. Faktör yapısını doğrulamak için DFA uygulanmış ve modelin uyum iyiliğini değerlendirmek için χ²/df, CFI, TLI, IFI, RMSEA ve SRMR uyum indeksleri incelenmiştir. Son olarak ölçeğin yakınsak ve ıraksak geçerliliğinin kanıtı olarak Ortalama Varyans Açıklaması (AVE) ve Bileşik Güvenilirlik (CR) değerleri hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda modelin genel uyum kriterlerinin karşılandığı, ölçeğin geçerli ve güvenilir olduğu belirlenmiştir.
Anahtar kelimeler: öğretmen, veli, değerlendirme, ölçek

Keywords

teacher , parent , assessment , scale

References

• Argon, T. ve Çelik Yılmaz, D. (2023). Bir meslek olarak öğretmenlik. Ü. Dilekçi (Ed.). Eğitime Giriş içinde. Pegem Akademi, 342-365.
• Argon, T. (2024). Öğretmenlik mesleği bağlamında eğitim politikalarındaki sürekli değişiklikler. Okul Yönetimi, 4(2), 142-146.
• Baş, H. ve E. Nural (2023). Türkiye’de öğretmen yetiştirme uygulamalarında yaşanan sorunların belirlenmesi ve çözüm önerilerine ilişkin öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi. 4 (1), 16-46. https://doi.org/10.54637/ebad.1222046
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238-246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
• Bozkurt-Bostancı, A., & Yolcu, H. (2011). İlköğretim okulları yöneticilerinin öğretmen performansını değerlendirmede etik ilkelere uyma düzeyleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 922-940.
• Bozkurt-Bostancı, A., & Kayaalp, D. (2011). İlköğretim okullarında öğretmen performansının geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 127-140.
• Bozkurt, E. ve Kutlu, H. (2021). Öğretmenlik mesleğinin imajı: Toplumsal algı, mesleğin doğası, saygınlık ve gelecekteki durumuna ilişkin deneyimler. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi. 1(2), 114-142.
• Browne, M. W., & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In K. A. Bollen & J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 136-162). Sage. https://doi.org/10.1177/0049124192021002005
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yöntemleri, 32, 470-483.
• Can, N. (2004). Öğretmenlerin geliştirilmesi ve etkili öğretmen davranışları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (1), 103-119.
• Clarke, B. L., Sheridan, S. M., & Woods, K. E. (2009). Elements of healthy family-school relationships. In S. L. Christenson & A. L. Reschly (Eds.), Handbook of school-family partnerships (pp. 61–79). Routledge.
• Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları: Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. Edam.
• Çelenk, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. İlköğretim Online, 2(2).
• Çelik, V. (2009). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Pegem A Yayıncılık.
• Dam, H. (2008). Öğrencinin okul başarısında aile faktörü. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(14), 75-99.
• Demir, A. M., Sezgin, F., & Çalık, T. (2024). Öğretmenlik Mesleğinin Sosyal Statüsünün Geliştirilmesi Bağlamında Öğretmenlik Meslek Kanununun İncelenmesi. Kapadokya Eğitim Dergisi, 5(1), 135-150. Https://Doi.Org/10.69643/Kaped.1445191
• Erdoğan, Ç., & Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 16(3), 399-431.
• Ergin, D. Y., & Çayak, S. (2019). Veli Beklentileri Ölçeği’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 46.
• Fornell, C., & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
• Graham-Clay, S. (2005). Communicating with parents: Strategies for teachers. School Community Journal, 16(1), 117-129.
• Gutman, L., & McLoyd, V. (2000). Parents’ management of their children’s education within the home, at school, and in the community: An examination of African-American families living in poverty. Urban Review, 32(1), 1-24.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis (5th ed.). Prentice Hall.
• Hatipoğlu, A., & Kavas, E. (2016). Veli yaklaşımlarının öğretmen performansına etkisi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(4), 1012-1034. https://doi.org/10.15869/itobiad.90789
• Hill, N., & Taylor, L. (2004). Parental school involvement and children's academic achievement. American Psychological Society, 13(4), 161-164. https://doi.org/10.1111/j.0963-7214.2004.00298.x
• Hu, L. T., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55. https://doi.org/10.1080/10705519909540118
• Işık, H. (2007). Okulöncesi eğitim kurumlarında gerçekleştirilen okul-aile işbirliği çalışmalarının anne-baba görüşlerine dayalı olarak incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Anadolu Üniversitesi.
• Kaya, A., & İlhan, E. L. (2024). Özel Eğitim ile Beden Eğitimi ve Spor Öğretmen Adaylarının Zihinsel Engelli Bireylerin Sportif Etkinliklere Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 02(01), 13-22. Doi: 10.5281/zenodo.12592089.
• Kılıç, D., & Güneş, P. (2016). Dereceli puanlama anahtarı ile öz, akran ve öğretmen değerlendirmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(39), 58-69.
• Kline, R. B. (2015). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press.
• Koç, M. H. (2018). Veli görüşlerine göre veli öğretmen ilişkisi ölçeğinin geliştirilmesi ve veli öğretmen ilişkisinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(218), 55-76.
• Küçükahmet, L. (2001). Öğretim ilke ve yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım.
• Loughran, S. B. (2008). The importance of teacher parent partnerships: Preparing pre-service and in-service teachers. Journal of College Teaching & Learning, 5(8), 35-38.
• Nunnally, J. C., & Bernstein, I. (1994). Psychometric theory. McGraw-Hill.
• Sunar, L. (2023). Öğretmenliğin toplumsal konum ve itibarının değişimi. Eğitim İzleme Raporu 2022 Öğretmenliğin Dönüşümü içinde (pp. 61-73). İlke İlim Kültür Eğitim Vakfı İstanbul. https://ilke.org.tr/ogretmenligintoplumsal-konum-ve-itibarinin-degisimi
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert tipi ölçek hazırlama kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Vickers, H. S., & Minke, K. M. (1995). Exploring parent teacher relationships: Joining and communication to others. School Psychology Quarterly, 10, 133–150.
• Witmer, M. (2007). The fourth R in education - relationships. The Clearing House, 78(5), 224-228. https://doi.org/10.3200/TCHS.78.5.224-228
• Yar-Yıldırım, V., & İşeri, E. T. (2020). Öğretmen-veli iletişim ölçeğinin geliştirilmesi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 462-480.