Periferi Bienalleri: Sinop Bienali, Çanakkale Bienali ve Mardin Bienali Örnekleri

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 31, 63 - 81, 31.10.2021

Solmaz Bunulday

https://doi.org/10.17518/canakkalearastirmalari.950564

Öz

İki yılda bir yapılan çağdaş sanatın gösteri platformlarından olan bienal dünyada ilk defa 1895 yılında Venedik’te yapılmıştır. Uluslararası bağlamda yapılan bu sanat etkinlikleri hem yapıldıkları kent hem de katılan sanatçılar için önemli platformlar olmuşlardır. Bu organizasyonlar sayesinde kente dikkat çekilirken, sanatçılar da kendilerini uluslararası alanda görünür kılmaya çalışırlar. Venedik’te gerçekleşen bu ilk bienalin ardından, dünyanın birçok yerinde o yerin ismiyle anılan bienaller yapılmaya başlamıştır.

Türkiye’de yapılan bienal örneği ilk defa Ankara’da 1986 yılında Uluslararası Asya-Avrupa Sanat Bienali ismiyle açılmıştır ancak sadece dört kez gerçekleşebilmiştir. Bugün dünyanın tanınan bienalleri arasında yer alan Uluslararası İstanbul Bienali ise 1987’den beri yapılagelmektedir. 2000’li yıllardan itibaren ise Türkiye’nin başka kentlerinde de bienaller yapılmaya başlamıştır. Bu bienalleri genel olarak “periferi bienalleri” olarak tanımlanmak mümkündür. Periferi tanımı merkezin dışında kalan yerler için kullanılan bir tanımlamadır. Bu bağlamda İstanbul bir merkez olarak düşünülecek olursa onun dışında kalan yerleri periferi olarak değerlendirmek mümkündür. Türkiye’de periferide yapılan bienaller arasında Sinop (2006) Çanakkale (2008), ve Mardin (2010) kentinde yapılan bienaller dikkati çeker. Bu çalışmada amaç, istikrarlı bir şekilde devam eden bu periferi bienallerinin merkez-periferi ilişkisi üzerinden ele alınmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Bienal, Merkez, Periferi, Çanakkale, Sinop, Mardin

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

Proje Numarası

2932-BAP

Peripheral Biennials: Examples of Sinop Biennial, Çanakkale Biennial, Mardin Biennial

Öz

Biennials, which are held biennially and are one of the show platforms of contemporary art, were held for the first time in the world in 1895 in Venice. These art events held in an international context have become important platforms for both the city, where they are held, and the participating artists. While attracting attention to the city thanks to these organizations, artists try to make themselves visible in the international arena. Following these first biennials in Venice, biennials have started to be held in many parts of the world with the name of that place.

The first biennial in Turkey was opened in Ankara in 1986 as the International Asia-Europe Art Biennial, but it was held only four times. The International Istanbul Biennial, which is among the world-renowned biennials today, has been held since 1987. Since the 2000s, biennials have also been held in other cities of Turkey. It is possible to define these biennials as “peripheral biennials” in general. The definition of periphery is a definition used for places outside the centre. In this context, if Istanbul is considered as a centre, it is possible to evaluate the places outside of it as a periphery. Among the biennials held in the periphery in Turkey, the ones held in Sinop (2006), Çanakkale (2008), and in Mardin (2010) draw attention. The objective of this study is to discuss these consistently ongoing peripheral biennials through the centre-periphery relationship.

Anahtar Kelimeler

Biennial, Center, Periphery, Çanakkale, Sinop, Mardin

Proje Numarası

2932-BAP

Kaynakça

• Argın, Şükrü, “Taşraya İçeriden Bakmak Mümkün müdür?”, Taşraya Bakmak, (der. Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2018, s. 272-296.
• Atalay, Canan, “Güncel Sanatta Yeni Koridor Çanakkale”, Radikal Gazetesi, 15 Ağustos 2007.
• Bora, Tanıl, “Taşralaşan ve Taşrasını Kaybeden Türkiye. Taşraya Bakmak”, (der. Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2018, s. 37-66.
• Boztepe, Seyhan, “Yerelde Örgütlenen Bir Sivil Toplum Hareketi: Çanakkale Bienali”, Suyun ve Rüzgarın Şehri: Çanakkale, (der. İbrahim Dizman), İletişim Yayınları, İstanbul 2020, s. 307-311.
• Demir, Cenk (2019). Sinop Rum Cemaati’nin 19. Yüzyıldaki Sosyal Yapısı. Journal of Black Sea Studies, 27, 111-142. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/831162 (Erişim:11.05.2021)
• Dereli, Ecem. Merkez- Çevre Teorileri, https://www.academia.edu/37188923/Merkez_%C3%87evre_Teorileri_docx, (17.05.2021)
• Dizman, İbrahim, “Kimim Ben?”, Suyun ve Rüzgarın Şehri: Çanakkale, (der. İbrahim Dizman), İletişim Yayınları, İstanbul 2020, s.71-90.
• Geçgin, Ercan, “Merkez-Çevre Bağlamında Ahlat Ağacı Üzerine Düşünceler”, https://turkishstudies.net/DergiTamDetay.aspx?ID=14188, (16.04.2021)
• Gökhan, Ülgür, “Rüzgarın ve Tarihin Kentinde Olmak”, Suyun ve Rüzgarın Şehri: Çanakkale, (der. İbrahim Dizman), İletişim Yayınları, İstanbul 2020, s.293-306.
• Gürbilek, Nurdan, “Taşra Sıkıntısı”, Yer Değiştiren Gölge, Metis Yayınları, İstanbul 2016, s.47-74.
• Kelleci, Rana, “Esnek Fakat Kuvvetli Bir Yapılanma”, Sanat Dünyamız, S.178, 2020, s.68-73.
• Mardin, Şerif, “Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar: Merkez-Çevre İlişkileri”, Türkiye’de Toplum ve Siyaset, (der. Mümtaz’er Türköne-Tuncay Önder), İletişim Yayınları, İstanbul 2020, s.35-77.
• Pekdemir, Melih, “Taşranın “Taşı Toprağı Altın”da Ne Vardır?”, Taşraya Bakmak, (der. Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2018, s.78-99.
• Sakarya, İpek, “Çanakkale’de Yerel Siyaset ve Toplumsal Dönüşüm”, Suyun ve Rüzgarın Şehri: Çanakkale, (der. İbrahim Dizman), İletişim Yayınları, İstanbul 2020, s.275-292.
• Sarı, Engin, Kültür, Kimlik, Politika, Mardin’de Kültürlerarasılık, İletişim Yayınları, İstanbul 2010.
• Shils, Edward, “Merkez-Çevre”, çÇev. Yavuz Ziya Çelikkaya), Türkiye Günlüğü, S.70, 2002, s.86-96.
• Sınır Çizgisi/Borderline Sergisi Broşürü, Yayın yeri yok, 2007.
• Şeffaf Yanılsamalar, 45. Uluslararası Troia Festivali Broşürü, Yayın yeri yok, 2008, s.30-31.
• Temo, Selim, Türk Şiirinde Taşra, Agora Kitaplığı, İstanbul 2011.
• Türkeş, Ömer, “Orda Bir Taşra Var Uzakta…”, Taşraya Bakmak, (der. Tanıl Bora), İletişim Yayınları, İstanbul 2018, s.158-212.
• Yıldırım, Nazlı, “Mitolojik Kadın Ktisteslere Bir Örnek Olarak Sinope”, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1293512, (11.05.2021)
• https://sinopale.org/sinopale-1/conceptual-framework-2/?lang=TR, (03.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-1-1/?lang=TR, (03.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/what-is-sinopale-2/?lang=TR, (03.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-2-2/?lang=TR, (03.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-3-3-2/?lang=TR, (04.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-4/?lang=TR, (04.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale-5/curators-and-artist-of-sinopale-5/, (04.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-6-4/?lang=TR, (05.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale-6/conceptual-framework-6/?lang=TR, (05.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale-6/artists-5/?lang=TR, (05.04.2021)
• https://sinopale.org/sinopale/sinopale-7/sinopale-7/?lang=TR, (10.04.2021)
• http://sinopbiennial.org/?p=1, (10.04.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/2-canakkale-bienali/, (10.04.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/3-canakkale-bienali/, (10.04.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/4-canakkale-bienali/, (12.04.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/6-canakkale-bienali/, (12.04.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/7-canakkale-bienali/, (12.04.2021)
• https://mardinbienali.org/arsiv/1-mardin-bienali/, (17.04.2021)
• https://mardinbienali.org/arsiv/2-mardin-bienali/, (17.04.2021)
• https://mardinbienali.org/arsiv/3-mardin-bienali/, (19.04.2021)
• https://mardinbienali.org/arsiv/4-mardin-bienali/, (19.04.2021)
• https://www.europist.net/tr/, (15.05.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/cabinin/, (15.05.2021)
• https://www.canakkalebienali.com/sinir-cizgisi/, (11.05.2021)