1927 NÜFUS SAYIMINA GÖRE AKSARAY VİLAYETİNİN NÜFUS ÖZELLİKLERİ

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 3, 581 - 596, 30.09.2018

İbrahim Öztürk

Öz

   Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu
yıllarda Anadolu’da yaşayan halkın nitelik ve nicelikleri açısından
değerlendirilmesine imkân sağlayacak bir nüfus sayımı, detaylı kayıtlar ve
veriler mevcut değildi. Yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti için milli-devlet
inşasını sağlamak, Anadolu nüfusunu modern usullere uygun olarak belirleyerek, ülkenin ekonomik kaynaklarını verimli
kullanabilmek için sağlıklı nüfus sayımı oldukça önemli idi. Bunun için 1926
yılında Türkiye nüfusunun nitel ve niceliklerini belirlemek, nüfus ile ilgili
değerleri tespit etmek amacı ile İstatistik Umum Müdürlüğü kurulmuştur. 2
Haziran 1926’da kabul edilen nüfus sayımı kanunundan sonra 28 Ekim 1927
tarihinde ilk genel nüfus sayımı gerçekleştirilmiştir. Bu sayımda nüfusun
medeni hali, okur-yazarlık durumu, sakatlıklar ve iktisadi faaliyetleri gibi
sosyal ve ekonomik veriler yer almakta olup bu durum 1927 Genel Nüfus Sayımının
önemini daha da artırmaktadır. Cumhuriyet idaresinin gerçekleştirdiği ilk nüfus
sayımının Batı ülkelerinin standartlarına uygun bir şekilde gerçekleştirilmiş
olması da ayrı bir önem arz etmektedir. Bu çalışmada 1927 Genel Nüfus Sayımı
sonuçlarına göre Aksaray Vilayetinin nüfus özellikleri değerlendirilmiştir.
Araştırmada Aksaray Vilayetinin 1927 yılı itibariyle nüfusunun kadın-erkek,
okur-yazar, dini yapı, kullandığı ana dil ve meslekleri gibi sosyal, kültürel
ve ekonomik özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma konusu
hakkında Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü 1927 Yılı Umumi Nüfus Tahriri ve
nüfus konusunda yayınlanmış çeşitli tetkik eserler taranarak, Aksaray
Vilayetinin demografik özellikleri elde edilen bilgiler dâhilinde
detaylandırılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

ksaray, Nüfus Sayımı, Türkiye, Yaş Grupları.

Kaynakça

• Avcı, Cemal, (2013), “Harf İnkılabı ve Millet Mektepleri”, Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, III, 2: 43-59. Berber, Ferhat, (2011), “19. Yüzyılda Kafkasya’dan Anadolu’ya Yapılan Göçler”, Karadeniz Araştırmaları, 31: 17-49. Çanak, Erdem- Yeşil, Ahmet, (2015), “Atatürk Döneminde Adana (Seyhan) Vilayetinin Demografik Yapısı”, Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14: 101-128. Dinç, Güven,(2007), “Cumhuriyetin İlk Nüfus Sayımına Göre Antalya’nın Demografik Yapısı”, İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 12: 65-87. Dündar, Fuat, (2002), İttihat ve Terakkin’nin Müslümanları İskân Politikası (1913-1918), İletişim yayınları, İstanbul. İpek, Nedim, (1991), “Kafkaslardan Anadolu’ya Göçler, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, VI: 97-134. Kara, Hidayet–Yuca, Sami, (2010), “Cumhuriyetin İlk Nüfus Sayımına Göre Iğdır’ın Demografik Yapısı”, Hıstory Studıes International Journal of History, II, 3: 189-200. Kodal, Tahir, (2009), “Türkiye Cumhuriyeti’nin İlk Genel Nüfus Sayımında Çorum Vilâyeti’nin Nüfus Özellikleri” Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, XIX, 1: 233-258 Kodal, Tahir, (2009), Denizli Nüfus Tarihi (1923-2008), Divan Kitap, Ankara. Konya Vilayet Salnamesi, (1300) Köse, Mustafa, (2010), 1927 Nüfus Sayımı ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü(Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon. Mektupçu Hilmi, (1931), Aksaray Tarihçesi, Aksaray Vilayet Matbaası, Aksaray. Oktay, Elif Yüksel, (2014), “Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Uygulanan Nüfus Politikaları”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, IV, 7: 31-52. Oruç, Alper Tunga-Umarusman, Nurullah, (2016), “Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı ve Milli Mücadelede Aksaraylı Şehitler”, I. Uluslararası Aksaray Sempozyumu (Tarih, Kültür, Din, Medeniyet) Tam Metin Kitabı), Aksaray: 32-42. Öztürk, İbrahim, (2008), Niğde Sancağı, Kömen Yayınları, Konya. Sarı, Necmi, (2011), Atatürk Dönemi İç Anadolu Bölgesi’nde İmar İskan Faaliyetleri, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), Konya. Sertel, Savaş, (2014), “1927 Genel Nüfus Sayımı Sonuçlarına Göre Bitlis’in Nüfus Fonksiyonları”, Turkish Studies, IX, 4: 1015-1034. Tamer, Aytül-Bozbeyoğlu, Alanur Çavlin (2004), “1927 Nüfus Sayımının Türkiye’de Ulus Devlet İnşasındaki Yeri: Basında Yansımalar”, Nüfusbilim Dergisi, 24: 73-88. TBMM, Zb. C., D. I, V: 60-62. TCBİUM, (1928), 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Türk Ocakları Merkez Heyeti Matbaası, Ankara. Tekeli, Osman, (2008), Aksaray Vilayeti Tarihi (1926-1933), Aksaray. Tuğluoğlu, Fatih, (2012), “Türkiye Cumhuriyeti’nin İkinci Nüfus Sayımı 20 İlkteşrin 1935 (Ne Bir Eksik Ne Bir Fazla)”, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XII, 25: 55-78. Türkiye Cumhuriyeti Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929), 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül 1-3, Ankara. Yıldırım, Seyfi, (2016), “Cumhuriyet Dönemi Nüfus Politikaları Çerçevesinde Göç ve Göç Politikaları (1921-1960)”, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 24: 273-302.