Menâkıb-ı Evliyâ Adlı Eserin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi

Year 2019, Volume: 17 Issue: 4, 364 - 386, 27.12.2019

Bilal Elbir Gülenaz Selçuk Merve Yorulmaz Kahve

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.601998

Abstract

Bu çalışmada, Manisa Yazma Eserler Kütüphanesi’nde 45 Hk
1229/2 numarada kayıtlı olan Menâkıb-ı Evliyâ ile Süleymaniye Kütüphanesi Esad
Efendi 1372 numarada kayıtlı Tezkire-i Halvetiyye adlı nüshalar ele alınmıştır.
Eser Halvetî tarikâtı içerisinde şeyh pozisyonuna yükselmiş olan Sünbül Sinan’a
ait menkıbeleri içermektedir. Tarihî bir belge niteliği de olan bir eserden
yola çıkarak toplumun değer yargıları, değişen ve değişmeyen yapıları, toplumun
kültür hazinesi incelenmiştir. Çalışmada, eser içeriğine uygun olarak
belirlenen değerler araştırmacılar tarafından yeniden sınıflandırılarak yorumlanmıştır.
Değerler eğitimi açısından üç başlık altında sınıflama yapılmış, eser içeriğine
uygun olarak belirlenen değerler, araştırmacılar tarafından yeniden
yorumlanmıştır. 

Keywords

Değerler Eğitimi, Değerler, Menâkıbnâme

Supporting Institution

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Project Number

2018-011

The Examination Of Work Named “Menâkıb-ı Evliyâ” in Terms of Value Education

Abstract

In this study, Menâkıb-ı Evliyâ which is registered
with the number of 45 Hk 1229/2 in Manisa Written Studies Library is analysed.
The study consists of the tales that belong to Sünbül Sinan who is prompted to
in his sect. Based on a work with a historical document society’s cultural
values and cultural treasures are examined. In the study, the values determined
according to the work content was reclassified by the researchers. The
classification was done under three headlines. From the point of values
education. Beside the values determined according to the work content was
reclassified by the researchers.

Keywords

Values Education, Values, Menâkıbnâme

Project Number

2018-011

References

• AÇIKEL, Fatih (2018), Yunus Emre'nin Eserlerinde Değerler Eğitimi Unsurları, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• AĞAOĞLU, H. D. (2018), Bahaeddin Özkişi’nin Eserlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• AĞIRMAN, Cemal (1996), Tasavvuf Terbiye/Eğitim Sürecinde Nûh ve Gemi Metaforu, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s.65-73, Sivas.
• AKDEMİR, Furat (2013), Kur’an’da İtaat Kavramı ve Peygambere İtaatin Mahiyeti, Kelam Araştırmaları, S.425-442.
• AKPINAR, Cemil (2000), “İcazet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 21, s. 393-400, İstanbul.
• ALTINTAŞ, Hayrani (1986), Tasavvuf Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• BEDİR, Murteza (2010), " Sünnet ", TDV İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C.38, s.150-153, İstanbul.
• BİÇER, Seçil (2013), Değerler Eğitimi Açısından Mehmet Akif Ersoy’a Ait Safahat Adlı Eserin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• BORATAV, Pertev Naili (2000), 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• CİLACI, Osman (1994), "Dua", TDV İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C.9, s.529-530, İstanbul.
• ÇAĞRICI, Mustafa (1988), "Adalet", TDV İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C.1, s.341-343, İstanbul.
• ÇAĞRICI, Mustafa (1989), “Ahlak”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 2, s. 1-9, İstanbul.
• ÇAĞRICI, Mustafa (1993), “Cömertlik”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 8, s. 72-73, İstanbul.
• ÇAĞRICI, Mustafa (1995), “Fazilet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 12, s. 268-271, İstanbul.
• ÇAĞRICI, Mustafa (2004), “Merhamet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 29, s. 184-185, İstanbul.ÇAKIN, Mehmet Burak (2014), Gülşehrî’nin Mantıku’t-Tayr’ında Eğitim Değerleri Ve Türkçe, Yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• ÇELİK, Yusuf (2014), Kur’an’da İbadet, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s.203-219, Erzurum.
• DEMİR, Fehmi (2018), Değer Öğretimi Yaklaşımlarına Göre Hayat Bilgisi Dersinde Değerler Eğitimi, Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (2009), Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lûgat, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
• EMİRHAN, T (2016), Değerler Eğitimi Bağlamında Yavuz Bahadıroğlu’nun Çocuk Romanları, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• EREN, Emine (2018), Okul öncesinde değerler eğitiminin program, öğretmen ve aile görüşleri açısından incelenmesi incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• ERGİNLİ, Zafer (2006), Temel Tasavvuf Klasiklerinde Dünyâ Algısına, Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 15(2), s.117-181.
• ESEN, Şafak (2016), Memduh Şevket Esendal'ın Hikâyelerinin Söz Varlığı ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi.
• GÜLERER, Salih (2013), “Türk Kültüründe Menâkıbnâmeler ve Menâkıbnâme Yazıcılığı” Tarih Okulu Dergisi, Yıl 6, Sayı XVI, ss. 233-262.
• GÜLERİ, Mİ (2015), Değerler Eğitimi Açısından Lutfiyye-i Vehbi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Anabilim Dalı, Erzurum.
• GÜVEN, Ahmet Zeki (2014), Değerler Eğitimi ve Türkçe Derslerinde Değerlerin Kullanımı, Palet Yayınları, Konya.
• HOTAMIŞLI Dağ, Betül (2018), İslâmi Dönem Anadolu Türk Destanlarından “Müseyyeb-Nâme, Battal-Nâme, Danişmend-Nâme ve Saltık-Nâme”nin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir. AÇMAZ, Gözde (2018), Cahit Zarifoğlu'nun Masallarının Değerler Eğitimi Ve Söz Varlığı Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• KALAÇA, H (2013), Türk Atasözleriyle Değerler Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• KALLEK, Cengiz (1992), “Biat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 6, s. 120-124, İstanbul.
• KARAHAN, Emine (2016), Yûsuf Bin Yâkub’un Menâkıb-I Şerîf ve Tarîkatnâme-i Pîrân ve Meşâyih-i Tarîkat-ı Aliyye-i Halvetiyye Adlı Eserinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, İstanbul.
• KARASU, Hakan (2018), İlkokula uyarlanmış Dede Dorkut hikâyelerinde değerler eğitimi, Yüksek Lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• KARUL, Ümit (2018), Hibetü’l Hakayık’ın Necip Asım Neşri ve Eserde Verilen Değerler Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• KAYIRAN, Derya (2018), Okul Öncesine Yönelik Değerler Eğitimi Program Tasarısının Hazırlanması Ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi, Doktora Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• LUTHİ, Max (2003), Masalın Efsane, Menkabe, Mit, Fabl ve Fıkra gibi Türlerden Farkı, Çeviren: Sevengül Sönmez, Halkbilimde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Hazr. Eker vd., Millî Folklor Yayınları, s. 314- 319, Ankara.
• MEB, 2005-b, İlköğretim Türkçe Dersi (6, 7, 8. Sınıflar) Öğretim Programı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• MEMİŞ, YS (2013), Âşık Şeref Taşlıova’dan Derlenen Halk Hikâyelerinde Değerler Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• MERCAN, İsmail Hakkı (2003), “Türk Tarihinin Kaynaklarından Olan Bazı Menâkıbnâme ve Gazavâtnameler Hakkında” Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.10, C.6, ss. 107‐130, Balıkesir.
• MOĞUL, Selçuk (2012), Mehmet Akif Ersoy’un Safahat İsimli Eserinin Türkçe Eğitimi Ve Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• ÖZÇELİK, Tuğba (2018), Silsile-i Sünbüliyye (Metin- İnceleme), Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Kocaeli.
• SENEK, Semra (2018), Aytül Akal'ın Masallarının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2009), Türkçe Sözlük, TDK Yayınları, Ankara.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2011), Türkçe Sözlük. (11. Baskı), TDK Yayınları, Ankara.
• TENİK, Ali (2015), Tasavvuf Terbiye/Eğitim Sürecinde Nûh ve Gemi Metaforu, Toplum Bilimleri Dergisi (9), S.425-440.
• TEYFUROV, M. (2014), Kur’an-ı Kerim’de Aile Yapısı, Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (3 & 4), s. 241-258.
• TOPÇU, Firdevs (2016), Saltuknâme’nin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Orta Öğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• TÜRCAN, Talip (2010), “Şeriat”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 38, s. 571-574, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (1991), “Arif”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 3, s. 361-362, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (1996), “Firaset”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 13, s. 116-117, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (1997), “Halvet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 15, s. 386-387, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (1997), “Halvetiyye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 15, s. 393-395, İstanbul.ULUDAĞ, Süleyman (2002), “Keramet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 25, s. 265-268, Ankara.
• ULUDAĞ, Süleyman (2003), “Masiva”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 28, s. 76, Ankara.
• ULUDAĞ, Süleyman (2006), “Nefis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 32, s. 2526-529, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (2010), "Süluk", TDV İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C.38, s.127-128, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (2010), “Takva”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 39, s. 484-486, İstanbul.
• ULUDAĞ, Süleyman (2012), " Tövbe ", TDV İslâm Ansiklopedisi, Diyanet Vakfı Yayınları, C.41, s.285-288, İstanbul.
• ULUSOY, Kadir; DİLMAÇ, Bülent (2012), Değerler Eğitimi, Pegem Akademi Yayıncılık, 2012, s.2, İstanbul.
• VATANDAŞ, Celalettin (2003), Toplumsal Bir Değer Olarak “Yardımlaşma” ve Dilenciler, Sosyal Bilimler Dergisi (5), S.149-160.
• YAVUZ, Yusuf Şevki (1998), “Hidayet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 17, s. 473-477, İstanbul.
• YAVUZ, Yusuf Şevki (2001), “Kader”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), Türkiye Diyanet Vakfı, c. 24, s. 58-63, İstanbul.
• YILDIRIM Ali; ŞİMŞEK Hasan (2013), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. (9. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• YILMAZ, Ahmet (2018), Değerler Eğitimi Bağlamında Aytül Akal'ın Çocuk Romanları, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Nevşehir.
• YILMAZ, Esra (2012), Ziya Gökalp’ın Şiirlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Üniversitesi, Trabzon.
• YILMAZ, Hasan Kâmil (1996), Teslimiyet, Altınoluk Dergisi, S.129, S.30.
• YILMAZ, Muhammet (2013), “Değerler Eğitimi ve Okul Etkinlikleri”, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, İstanbul.
• Yûsuf b. Yâkub, Tezkire-i Halvetiyye, Süleymâniye Ktp., Esad Efendi, no: 01372.
• ZENGİN, Gamze (2017), Nizâmü’l-Mülk’ün Siyasetnâmesi’nde Değerler Eğitimi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.