Sarcasm in the Tahrîb-i Harâbât

Yıl 2020, Cilt: 18 Sayı: 4, 311 - 326, 28.12.2020

Abdulhakim Tuğluk

https://doi.org/10.18026/cbayarsos.670186

Öz

Tahrîb-i Harâbât is a work that Namık Kemal has written when he was an exile in Magosa. Tahrîb-i Harâbât that has been written for the critique of the first volume of Ziya Pasha’s anthology called Harâbât has been sent to İstanbul as a letter first of all. The work was later serialized and published in Mecmua-i Ebuzziya. The work was published as a book in Matbaa-i Ebüzziya a long time after it was written. Tahrîb-i Harâbât involves hard critiques against Harâbât and Ziya Pasha. The poems that Ziya Pasha included in the anthology and the criteria for selecting poets are the target of Namık Kemal. He also frequently makes use of irony in Tahrîb-i Harâbât. Namık Kemal tries to put Ziya Pasha in a difficult situation by sometimes making political sarcasm. For this reason, Ebüzziya Tevfik, who published Tahrîb-i Harâbât, had to censor some parts of the work. After Namık Kemal published Tahrîb-i Harâbât, he continued his criticism and wrote the work named Takîb in return for the second volume of Harâbât. In this article, findings about mocking in the Tahrîb-i Harâbât are presented. At the end of our study, a revision related to the Tahrîb-i Harâbât is included.

Anahtar Kelimeler

Sarcasm, Tahrîb-i Harâbât

Tahrîb-i Harâbât’ta İstihza

Öz

Tahrîb-i Harâbât, Namık Kemal’in Magosa sürgününde iken kaleme aldığı bir eserdir. Ziya Paşa’nın Harâbât adlı antolojisinin birinci cildini tenkit maksadıyla yazılan Tahrîb-i Harâbât, ilk olarak mektup şeklinde İstanbul’a gönderilmiştir. Eser daha sonra Mecmua-i Ebüzziya’da tefrika edilmiştir. Nihayet kaleme alınmasından uzun bir süre sonra Matbaa-i Ebüzziya’da kitap halinde neşredilmiştir. Tahrîb-i Harâbât, Harâbât’a ve Ziya Paşa’ya karşı ciddi tenkitler içermektedir. Ziya Paşa’nın antolojiye aldığı şiirler ve şairleri seçme kriterleri Namık Kemal’in hedefindedir. Namık Kemal, Tahrîb-i Harâbât’ta sık sık istihzaya başvurur. Kimi zaman Ziya Paşa’ya siyasi dokundurmalarda da bulunan Namık Kemal, onu güç duruma düşürmeye çalışır. Bu nedenle, Tahrîb-i Harâbât’ı neşreden Ebüzziya Tevfik, eserin bazı kısımlarını sansürlemek durumunda kalmıştır. Namık Kemal Tahrîb-i Harâbât’ı neşrettikten sonra eleştirilerine devam eder ve Harâbât’ın ikinci cildine karşılık Takîb adlı eseri telif eder. Bu makalede Namık Kemal’in Tahrîb-i Harâbât adlı eserinde istihzanın kullanımıyla alakalı tespitlere yer verilmiştir. Çalışmamızın sonuna, Tahrîb-i Hârâbât ile alakalı bir tashih de ilave edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İstihza, Tahrîb-i Harâbât, Namık Kemal, Ziya Paşa

Kaynakça

• Akün, Ö.F. (1976). Namık Kemal’in Kitap Halindeki Eserlerinin İlk Neşirleri, Türkiyat Mecmuası, C. XVIII, İstanbul.
• Akün, Ö.F. (2013). Divan Edebiyatı, Ankara: İSAM Yayınları.
• Bilgegil K. (1972). Harâbât Karşısında Namık Kemal, İstanbul: İrfan Yayınevi.
• Bozkurt, N. (2012). Ûc b. Unuk, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 42, İstanbul 2012.
• Çeşnici B. Küçük Hüdadat Lokantası, Taha Toros Arşivi, arşiv numarası: 2015-01-27T16:38:08Z.
• Çıkla, S. (2015). Türk Edebiyatında Manzum Poetikalar 1860-1960, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Danişmend, İ.H. (1972). İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, İstanbul: Türkiye Yayınevi Basımevi. Ebüzziya Tevfik (1299). Mecmua-i Ebüzziya, Cild 2 Numara 23. Ercilasun, B. (2013). Edebiyat Tarihi ve Tenkit. İstanbul: Dergâh Yayınları. Göçgün, Ö. (1987). Namık Kemal. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/3357/001502528006.pdf?sequence=3&isAllowed=y, erişim tarihi: 12.07.2018 Kaplan M. (1948). Namık Kemal Hayatı ve Eserleri. İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi.
• Kocatürk, V.M. (1966). Namık Kemal’in Şiirleri. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
• Koçu, R.E. (1960). İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul: İstanbul Ansiklopedisi ve Neşriyat Kollektif Şirketi.
• Mardin, Yusuf (1974). Namık Kemal’in Londra Yılları. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Namık Kemal (1303). Tahrîb-i Harâbât. İstanbul: Matbaa-i Ebüzziya.
• Namık Kemal (1304), Tahrîb-i Harâbât. İstanbul: Matbaa-i Ebüzziya.
• Namık Kemal (1315). Celâleddin Harzemşâh. (Mısır) Kahire 1315.
• Namık Kemal, (1303). Ta’kîb. İstanbul: Matbaa-i Ebüzziya.
• Okuyucu, C. (2015). Divan Şiiri Estetiği. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Süleyman Nazif (1925). İki Dost. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi-Yeni Matbaa.
• Tanpınar, A.H. (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A.H. (1988). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• Tanpınar, A.H. (1942). Namık Kemal Antolojisi. İstanbul: Tan Matbaası.
• Tansel, F.A. (2013). Namık Kemal’in Hususi Mektupları I: İstanbul Avrupa ve Magosa Mektupları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Uçman, A. (2014). “Namık Kemal”, Tanzimat Edebiyatı, Koord. İsmail Parlatır, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yetiş, K. (1996). Nâmık Kemal’in Türk Dili ve Edebiyatı Üzerine Görüşleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Ziya Paşa (2014). Terkîb-i Bend Tercî’-i Bend. haz. Özge Şahin Uğurel, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ziya Paşa (1291), Harâbât. İstanbul: Matbaa-i Âmire.