Roma Dönemi’nde Olymops (Lykia) Kuzey Kent

Year 2021, Volume: 9, 303 - 321, 29.06.2021

Öğül Emre Öncü

Abstract

Lykia Olympos’unda bir süredir kentin kuzey yakasına odaklanılmış kazı ve araştırmalar sürdürülmektedir. Bu çalışmalar Roma Dönemi’nde kentin en kapsamlı inşa programlarından birinin yaşandığı tapınak ve çevresinde yoğunlaşmıştır. Ortaya çıkan bulgu-lar, Olympos Kuzey Kent olarak isimlendirilen, kentin Olympos Çayı’nın kuzeyinde kalan yakasında, Roma Dönemi’nde yaşanan imar programı konusunda yeni bakış açıları geliştirmek için cesaret vericidir. İmar programı şeklinde vurgulu bir tanımlama için teşvik edici verileri bilim dünyasıyla paylaşırken, kent öğelerini tekil olarak ele almaktan ziyade, bütüncül biçimde birbirleriyle ilişkilerine kent planı üzerinde bakış sunmak bu makalenin omurgasını oluşturmaktadır. Konuyla ilgili bazı araştırma sonuçları bu yazıda ilk kez bilim dünyasıyla paylaşılacağından, içeriği etkileyen bazı noktalarda ihtiyaç duyulduğu kadar yapıların işlev ve tanımları üzerine değerlendirmeler de yapılmaya çalışılacaktır. Araştırma yöntemimiz büyük oranda kazılar so-nucu ortaya çıkan buluntuların belgelenmesiyle elde edilen verilerin değerlendirilmesi şeklindedir. Bunun yanında kentte yaklaşık 20 yıldır süren çalışmalar sonucu elde edilen ve yayınlanan pek çok bilgi de değerlendirmeye dâhil edilecektir. Yazımızın ulaşmayı hedeflediği sonuç, Olympos Kuzey Kent’in Roma Dönemi imarı konusunda bir tez ortaya koymaktır. Bu-nun yanında kentin bu bölümünün Roma Dönemi öncesindeki durumu hakkında bazı sorular da, bilim dünyasında yeni bakış açıları geliştirebileceği ve Olympos araştırmalarının geleceğine katkı sağlayacağı için makalemizin sonunda ortaya koyulacaktır.

Keywords

Olympos, Lykia, Kentleşme, Kent Planı, Tapınak

The Northern District of Olympos (Lycia) in the Roman Period

Abstract

Excavations and research focused on the nort-hern side of the city has been ongoing for some time in Lycian Olympos. Concentrated on the temple and its surroundings, where one of the most comprehensive construction programs of the city was carried out during the Roman Period, subject studies yielded finds that are promising for the development of new perspectives on the reconstruction program of the Roman Period to the northern part of the Olympos Stream, termed the Olympos Northern District. While sharing the incentive data regarding a strong claim such as the 'zoning program', presenting a holistic view on the urban plan rather than addressing the elements of the city individually, forms the backbone of this article. Taking into account the fact that some research results on the subject are published here for the first time, evaluations are conducted on the functions and definitions of the structures at some points affecting the content. The research method principally consists of evaluating the data obtained by documenting the finds revealed as a result of these excavations. Further, numerous data gathered as a result of work conducted over a 20-year period, is included. This article presents a thesis concerning the Roman Period development of the Olympos Northern District. In addition, certain questions are raised at the end of this article concerning the situation of this part of the city prior to the Roman Period, as it may enable the development of new perspectives and contribute to future research at Olympos.

Keywords

Olympos, Lycia, Urbanization, Urban Plan, Temple

References

• Adak M. & Atvur O. 1997, “Das Grabhaus des Zosimos und der Schiffseigner Eudemos aus Olympos”. EA 28, 11-27.
• Adak M. & Tüner N. 2004, “Neue Inschriften aus Olympos und seinem Territorium I”. Gephyra 1, 53-65.
• Anabolu M. U. 1970, Küçük Asya’da Bulunan Roma İmparatorluk Çağı Tapınakları. İstanbul.
• Arslan M. 2003, “İ.Ö. 188 Yılından İ.Ö. 67 Yılına Kadar Lykia, Pamphylia ve Kilikia Trakheia Sahillerin¬deki Korsanlık Faaliyetleri: Nedenleri ve Sonuçları”. Adalya 6, 91-118.
• Arslan M. & Tüner-Önen N. 2020, “2018 Yılı Phaselis Kazı Çalışmaları”. KST XLI/3, 351-363.
• Atila İ. A. & Çelgin A. V. 1991, “Likya’da, Olympos’ta Bulunan Bir Mezar Anıtı”. Mimar Sinan Üniversi¬tesi Fen/Edebiyat Fakültesi Dergisi 1, 75-105.
• Atila İ. A. 1992, “Olympos Mezar Odası Kurtarma Kazıları”. 2. Müze Kurtarma Kazıları Semineri, 105-128.
• Atvur O. 1999, “Olympos Antik Kenti (1991-1992 Çalışmaları)”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 88, 13-31.
• Bayburtluoğlu C. 1982, Arkeoloji. Ankara.
• Bean G. E. 1997, Eski Çağda Lykia Bölgesi. Çev. H. Kökten. İstanbul.
• Bingül B. 2019, Antalya, Olympos Antik Kenti Yeraltısuyu Akımı Modellemesi. Unpublished Master The¬sis, Eskişehir Technic University. Eskişehir.
• Diler A. 1988, “Olympos ve Hephaistion’da Kült Kalıntıları Üzerine Bir Ön Araştırma”. AST VI, 107-120.
• Evcim S. & Öztaşkın G. K. 2019, “Early Byzantine Churches in Olympos”. Arkeoloji ve Sanat Dergisi 161, 129-162.
• Fellows C. 1838, A Journal During the Excursion in Asia Minor. London.
• Hellenkemper H. & Hild F. 2004, Tabula Imperii Byzantini 8: Lykien und Pamphylien. Wien.
• İplikçioğlu B. 2006, “Zwei Statthalter vespasianischer Zeit und die “Große” Therme in Inschriften von Olympos (Lykien)”. AnzWien 141/2, 75-81.
• Ormerod H. A. 1922, “The Campaigns of Servilius Isauricus against the Pirates”. JRS 12, 35-56.
• Öncü Ö. E. 2012, “Antalya – Olympos Antik Kenti Roma İmparatorluk Dönemi Araştırmalarında Yeni Bulgular”. Eds. K. Dörtlük & T. Kahya, Uluslararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyumu. (AKMED: Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü). Antalya, 04-07 Kasım 2009. Antalya, 273-284.
• Öncü Ö. E. & Evcim S. 2015, “Lykia’da Bir Liman Kenti: Olympos”. Eds. C. Yemişçi, T. E. Çakır, M. G. Beydiz & C. Çoban, 2. Turgut Reis ve Türk Denizcilik Tarihi Uluslararası Sempozyumu. Bodrum Tur¬gut Reis, 1-4 Kasım 2013. Bodrum, 94-112.
• Öncü Ö. E. 2017, “Olympos Hellenistik ve Roma Dönemi Mimari Araştırmaları: Köprü, Köprü Caddesi ve Kent Surları”. Ed. B. Y. Olcay-Uçkan, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları (Akmed Series in Mediterranean Studies 2). İstanbul, 31-48.
• Öztaşkın G. K. & Öztaşkın M. 2012, “Antalya-Olympos Mozaikli Yapı”. Eds. K. Dörtlük & T. Kahya, Ulus¬lararası Genç Bilimciler Buluşması I: Anadolu Akdenizi Sempozyumu. (AKMED: Suna-İnan Kı¬raç Ak¬deniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü). Antalya, 04-07 Kasım 2009. Antalya, 329-346.
• Öztaşkın G. K. 2013, Olympos Antik Kenti Episkopeion Yapı Topluluğu. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu University. Eskişehir.
• Öztaşkın G. K. 2017, “Olympos Kenti Episkopeion Yapı Topluluğu”. Ed. B. Y. Olcay-Uçkan, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları (Akmed Series in Mediterranean Studies 2). İstanbul, 49-78.
• Öztürk H. S. 2006, M.Ö. II.-M.S. IV. Yüzyıllarda Likya-Pamfilya Bölgesinde Kırsal Alan Güvenliği. Ya¬yım¬lanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi. İstanbul.
• Öztürk H. S. & Öncü Ö. E. 2020, “Olympos in Lycia: A Novel Assessment of the History and Localisa¬tion of the City in Consideration of Recent Archaeological and Epigraphical Research”. Adalya 23, 253-276.
• Serdaroğlu Ü. 2004, Lykia-Karia’da Roma Dönemi Tapınak Mimarlığı. İstanbul.
• Troxell H. A. 1982, The Coinage of the Lycian League. New York.
• Olcay-Uçkan B. Y. 2017, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları (Akmed Series in Mediterranean Stu¬dies 2). İstanbul.
• Olcay-Uçkan B. Y., Ö. E. Öncü & S. Evcim 2017, Olympos’un Roma ve Bizans Dönemi Kent Dokusu”. Ed. B. Y. Olcay-Uçkan, Olympos I: 2000-2014 Araştırma Sonuçları (Akmed Series in Mediterranean Studies 2). İstanbul, 9-31.
• Olcay-Uçkan B. Y., G. K. Öztaşkın, Ö. E. Öncü, S. Evcim & M. Öztaşkın 2019, “Olympos Kazısı 2017 Yılı Çalışmaları”. KST XL/3, 617-638.
• Olcay-Uçkan B. Y., G. K. Öztaşkın, M. Öztaşkın, S. Evcim & Ö. E. Öncü 2020, “Olympos Kazısı 2018 Yılı Çalışmaları”. KST XLI/4, 429-450.
• Uğurlu E. 2006, Olympos Nekropolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara.