1 NUMARALI KARAMAN AHKÂM DEFTERİ’NİN ŞEKİL VE İÇERİK YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 1, 65 - 84, 01.06.2016

Gürkan Cevger

Öz

Ahkâm Defterleri, temelde halkın şikâyet ve problemlerini çözüme kavuşturmak ve adaleti tesis etmek amacıyla düzenlenmiştir. Osmanlı bürokrasisinde 16 eyalet adına düzenlenen bu defterlerin şekil ve içerik yönünden değerlendirilmesi ve tanıtılması gerek tarihi çalışmalara gerekse bölge üzerine yapılacak akademik çalışmalara katkı sağlaması bakımından önem arz etmektedir. Bu çalışmada 1 numaralı Karaman Ahkâm Defteri’nin fiziksel durumu, dil ve diplomatik özellikleri, muhtevası ve içerdiği belge sayıları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Çalışma sırasında elde edilen veriler gerektiğinde tablo haline getirilip metin içerisinde verilmiş, böylece çalışmaya istatistiksel katkı sağlanılması amaçlanmıştır. Bu çalışma neticesinde defterdeki hükümlerin muhtevası, hükümlerin aylara ve yıllara göre dağılımları ile defterde bahsi geçen yerleşim birimleri de tespit edilerek bölgenin coğrafi sınırları hakkında da bilgilere ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

18. Yüzyıl, Karaman Eyaleti, Ahkâm Defterleri, Şikâyet, Adalet

KARAMAN AHKÂM DEFTERS NUMBERED 1 AND CONTENT IN TERMS OF EVALUATION OF FIGURE

Öz

The Ahkâm Defters, to solve the basic problems of the people's complaints and justice is held to the facility. Ottoman bureaucracy, organized on behalf of 16 states in the form of this book and evaluation in terms of content and work history should be made on the introduction of both is important in terms of contributing to academic study. The physical condition of Karaman Ahkâm Defter No. 1 In this study, language and diplomatic properties, content and number of documents that contain are examined in detail. The data obtained during the study presented in the text brought into the table is required, so the statistical study was aimed to contribute achievable. In this study, a result of the content of the provisions of the books, according to the month and year of the provisions mentioned in the book distribution of the settlements were reached in the information about the geographic boundaries of the region are identified

Anahtar Kelimeler

18th Century, Karaman Province, Ahkâm Defters, Complaint, Justice

Kaynakça

• Başbakanlık Osmanlı Arşivi: 1 Numaralı Karaman Ahkâm Defteri.
• Ahıskalı, Recep, (1999), “Divan-ı Hümayun Teşkilâtı”, Osmanlı, VI, Yeni Türkiye Yayınları.
• Akbulut, Hüseyin, (2007), “1858 Arazi Kanunnamesi’nin Rumeli’de Uygulanması Açısından 1862–1866 Tarihli 84 Numaralı Rumeli Ahkâm Defterinin Değerlendirilmesi”, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın Bilgin ve Günalan, Rıfat,( 2008), XV-XVI. Yüzyıllarda Osmanlı Maliyesi ve Defter Sistemi, İstanbul: Yeditepe Yayınevi.
• Aydıner, Mesut (2007), “Ragıb Paşa”, DİA., XXXIV, Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Haz. Yusuf İhsan Genç vd. , Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 2010, s. 9–20.
• Çorbacıoğlı, Mesude, (1988), “Osmanlı Devlet Teşkilâtında Mevcut Kalemler ve Görevleri”, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomâtik Semineri 30 Nisan–2 Mayıs, 1988, İstanbul 1988, s. 72–83.
• Devellioğlu, Ferit, (2001), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügât, (18. Baskı), Ankara: Aydın Kitabevi.
• Faroqhi, Suraiya, (2003), Osmanlı Tarihi Nasıl İncelenir? (2.Baskı), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• ----------------, (2006), Osmanlı Şehirleri ve Kırsal Hayatı, İstanbul: Doğu Batı Yayınları.
• Gökbilgin, Tayyib, (1992), Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• Halaçoğlu, Yusuf, (2007), XVI-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve Sosyal Yapı, (6.Baskı), Ankara: TTK. Yayınları.
• İnalcık, Halil, (2009), Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300–1600) , (Çev. Ruşen Sezer), (14.Baskı), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• ----------------, (2010), Osmanlılar Fütuhat, İmparatorluk, Avrupa İle İlişkiler, İstanbul: Timaş Yayınları.
• Kütükoğlu, Mübahat S, (1995), “Mühimme Defteri”, DİA, XXXI, Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• ----------------,(1984), Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul: Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı Yayınları.
• Özel, Ahmet, (1988), “Ahkâm”, DİA, I, Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Öztürk, Said, “Kayseri ve Çevresinin Sosyo-Ekonomik Tarihi İçin Önemli Bir Kaynak: Karaman Ahkâm Defterleri”, III. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyum Bildirileri (06–07 Nisan 2000), Kayseri 2000, s. 403.
• ----------------, (2001), “Sosyo-Ekonomik Tarih Kaynağı Olarak Ahkâm Defterleri”, (Editör) Kemal Çiçek, Pax Ottomana: Studies in Memoriam Prof. Dr. Nejat Göyünç, (s. 613), Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Pakalın, Mehmet Zeki, (1946), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, I, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Şahin İlhan ve Emecen, Feridun, “ II. Beyazıd Dönemine Ait Bir Ahkâm Defterinin Diplomâtik Özellikleri”, Osmanlı-Türk Diplomatiği Semineri Bildirileri, (30–31 Mayıs 1994), İstanbul 1994.
• Temelkuran, Tevfik, (1975),“Divan-ı Hümayun Mühimme Kalemi”, Tarih Enstitüsü Dergisi, Cilt.VI, s. 131.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1988), Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhâl, Ankara: TTK Yayınları.
• ----------------, (1988), Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, Ankara: TTK Yayınları.
• ----------------, (1988), Osmanlı Devleti’nin Saray Teşkilatı, Ankara: TTK Yayınları.