Translation Quality Assessment of TSE Standards Translated from English into Turkish: Examining the Effect of Commission in the Light of the Skopos Theory

Yıl 2019, Sayı: 26, 16 - 36, 31.07.2019

Betül Koçer Güldal , Elena Antonova Ünlü

https://doi.org/10.37599/ceviri.519154

Öz

This study aimed to evaluate translation quality of the standards translated from English into Turkish before 2016 and after 2016 to determine whether there was an improvement in the translation quality of standards as a result of the introduction of a translation commission [auftrag]. For this purpose, corpus one (C1) consisting of ten randomly chosen standards in the field of construction translated before 2016, and corpus two (C2) consisting of ten randomly chosen standards in the field of construction translated after 2016 were evaluated according to the translation quality assessment model Multidimensional Quality Metrics(MQM) (Lommel, Burchardt,&Uszkoreit, 2014, 2015). The translation errors found in each corpus were classified according to seventeen error types and their severities. Then the results of the translation quality analysis of C1 and C2 were compared to find out whether there was any improvement in the translation quality of C2 after the introduction of the translation commission. Both quantitative and qualitative analyses were utilized in the study. The data analysis revealed that the introduction of the translation commission improved the quality of translation: there was a significant decrease in error rates in C2. Moreover, the error patterns in C1 and C2 were found to differ significantly: the translation errors in C1 were distributed uniformly over the error categories, while the majority of the errors in C2 belonged to the category of Fluency. The study finally discussed the findings in relation to the availability of a translation commission in the translation process within the framework of Skopos theory.

Anahtar Kelimeler

Translation Quality Assessment, Multidimensional Quality Metrics(MQM), Skopos Theory, Standards, Technical Translation

İngilizceden Türkçeye Çevrilmiş TSE Standartlarının Çeviri Kalitesinin Değerlendirilmesi: Skopos Kuramı Işığı Altında Komisyonun Etkisinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, 2016 yılında çeviri siparişinin kullanılmaya başlamasıyla standart çevirilerinin kalitesinde bir artış olup olmadığını belirlemek üzere 2016 yılından önce ve 2016 yılından sonra İngilizceden Türkçeye çevrilmiş standartların çeviri kalitelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, 2016 yılından önce inşaat alanında çevrilmiş standart metinleri arasından rastgele seçilen 10 standarttan oluşan Derlem 1 (D1) ile 2016 yılından sonra yine inşaat alanında çevrilmiş standart metinleri arasından rastgele seçilen 10 standarttan oluşan Derlem 2 (D2) Multidimensional Quality Metrics (MQM) (Lommel, Burchardt, & Uszkoreit, 2014, 2015) çeviri kalitesi değerlendirme modeline göre değerlendirilmiştir. Her bir derlemde bulunan çeviri hataları bu modelin on yedi farklı hata türüne ve önem derecesine göre sınıflandırılmıştır. Çeviri siparişinin 2016 yılında kullanılmaya başlamasından sonra D2’nin çeviri kalitesinde herhangi bir artış olup olmadığını tespit etmek amacıyla her iki derlemin çeviri kalitesi analizlerinin sonuçları karşılaştırılmıştır. Araştırmada hem nicel hem de nitel analiz yöntemleri kullanılmıştır. Veri analizi çeviri siparişinin kullanılmaya başlamasından sonra yapılan çevirilerin kalitesinin arttığını göstermiştir: D2’de hata oranlarında önemli bir azalma bulunmuştur. Ayrıca iki derlem arasındaki hata türleri önemli ölçüde farklılık göstermiştir: D1’deki çeviri hataları, hata kategorine istatistiksel olarak homojen bir şekilde dağılırken, D2’deki hataların büyük bir kısmı Akıcılık kategorisinde sabit kalmıştır. Son olarak, bu çalışmada tespit edilen sonuçlar çeviri sürecinde bir çeviri siparişinin bulunmasıyla ilişkili olarak Skopos kuramı çerçevesinde tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Kalitesi Değerlendirmesi, Multidimensional Quality Metrics(MQM), Skopos Kuramı, Standartlar, Teknik Çeviri

Kaynakça

• aggregate (n.d) In English Oxford Dictionary Online. Retrieved September 27, 2017 from https://en.oxforddictionaries.com/definition/aggregate
• CEN/CENELEC. (2015). Internal Regulations Part 3: Rules for the structures and drafting of CEN/CENELEC publications. Brussels.
• Chiu, S. N., & Wang, L. (2009). Homogeneity tests for several Poisson populations. Computational Statistics & Data Analysis, 53(12), 4266-4278. doi:10.1016/j.csda.2009.05.017
• Gu, K., Ng, H. K., Tang, M. L., &Schucany, W. R. (2008). Testing the Ratio of Two Poisson Rates. Biometrical Journal, 50(2), 283-298. doi:10.1002/bimj.200710403
• Guasch, J. L., Racine, J., Sanchez, I., & Diop, M. (2007). Quality systems and standards for a competitive edge. Washington, D.C.: World Bank.
• ISO/IEC. 2004. ISO/IEC Guide 2:2004: Standardization and related activities — General vocabulary. (8th edition). Switzerland.
• kıbrıs meselesi. (n.d.) Retrieved December 19, 2016 http://www.mfa.gov.tr/cyprus_historical-overview_.en.mfa
• Lommel, A., Burchardt, A. &Uszkoreit, H. (eds.). (2015a). Multidimensional Quality Metrics Definition. (1.0 ver.) Retrieved March 20, 2017 from http://www.qt21.eu/mqm-definition/definition-2015-12-30.html
• Lommel, A., Burchardt, A. &Uszkoreit, H., Görög, A. & Melby, A. (eds.). (2015b). Multidimensional Quality Metrics Issue Types. (1.0 ver.) Retrieved March 20, 2017 from http://www.qt21.eu/mqm-definition/issues-list-2015-12-30.html
• Lommel, A., Uszkoreit, H., & Burchardt, A. (2014). Multidimensional Quality Metrics (MQM): A framework for declaring and describing translation quality metrics. Tradumàtica: technologies de la traducció, (12), 455-463. doi:10.1117/3.583223
• mastar. (n.d.). In Türk Dil Kurumu online. Retrieved October 10, 2017 from http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5 9f0668ce42863.92345466
• Nord, C. (1997). Translating as a purposeful activity functionalist approaches explained. Manchester: St. Jerome Publishing.
• Nord, C. (2006). Loyalty and Fidelity in Specialized Translation. Retrieved December 06, 2017, from http://www.academia.edu/12701555/Loyalty_and_Fidelity_in_Specialized_Translation
• Schäffner, C. (2008). Functionalist approaches. In M. Baker, & G. Saldanha (eds.), Routledge encyclopedia of translation studies (pp. 115-121). London: Routledge. Türk Standardları Enstitüsü. (2016). Faaliyet Raporu 2016. Retrieved May 28, 2019 from http://statik.tse.org.tr//upload/tr/dosya/icerikyonetimi/7647/09032017173106-2.pdf
• Venuti, L. (Ed.). (2000). The Translation Studies Reader. London: Routledge.
• Vermeer, H. J. (2004). Skopos and Commission in Translational Action. Chesterman, A. (trans.). In L. Venuti (ed.) The Translation studies reader, (pp. 227-238). London: Routledge.
• Standards Examined in the Study
• Türk Standardları Enstitüsü. (2004). Bağlayıcısız veya hidrolik bağlayıcılı karışımlar - Deney yöntemleri - Bölüm 44: Vitrifiye yüksek fırın cürufunun alfa katsayısının tayini (TS EN 13286-44:2004).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2005). Akustik - Kulağa yakın yerleştirilmiş ses kaynaklarından gelen ses kirliliğinin belirlenmesi - Bölüm 2: Bir mankenin kullanıldığı teknik (TS EN ISO 11904-2:2005-03).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2006). Püskürtme beton - Deneyler - Bölüm 7: Lif takviyeli betonda lif içeriği (TS EN 14488-7:2006-10).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2009). Karayolunun ve havaalanı pistinin yüzey karakteristikleri - Deney yöntemleri - Bölüm 8: Enine yüzey bozukluğu indislerinin belirlenmesi (TS EN 13036-8:2008-04).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2010). Ön dökümlü beton mamuller - Beton yüzeyleri – Tanımlama (TSE CEN/TR 15739:2010-01).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2013). Demiryolu uygulamaları - Raylar - Gürültü bariyerleri ve hava ile yayılan ses üzerinde etkili olan cihazlar - Akustik performansın tayini için deney yöntemi - Bölüm 1: Temel özellikler - Düzgün yayılan ses alanına sahip, laboratuvar ortamında ses yutma (TS EN 162721:2013-4).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2013). Mekânların ısıtılması ve soğutulmasında kullanılan elektrikli kompresörlerle tahrik edilen iklimlendirme cihazları, sıvı soğutma paketleri, ısı pompaları ve nem gidericiler – Hava ile yayılan sesin ölçülmesi - Ses gücü seviyesinin belirlenmesi (TS EN 12102:2013).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2014). Agregaların mekanik ve fiziksel özellikleri için deneyler - Bölüm 10: Su emme yüksekliğinin tayini ( TS EN 1097-10:2014).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2014). Atık su bağlantısız taşınabilir tuvalet kabinleri - Kabinlerin yerleştirilmesine ilişkin hizmetler ve mamuller ile sıhhi mamullere ait gerekler (TS EN 16194:2014).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2014). Bina malzemeleri ve mamullerinin higrotermal performansı- hygroskopik sorpsiyon özellikleri (TS EN ISO 12571:2014).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2014). Spor alanları yüzeyleri - Su nüfuziyet hızının belirlenmesi (TS EN 12616:2014-02).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Kâgir birimler - Özellikler - Bölüm 2: Kireç kumtaşı kâgir birimler (TS EN 771-2:2011+A1:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Kâgir birimler - Özellikleri - Bölüm 3: Beton kâgir birimler (Yoğun ve hafif agregalı) (TS EN 771-3:2011+A1:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Mutfak eviyeleri - İşlevsel gereklilikler ve deney yöntemleri (TS EN 13310:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Mutfak eviyeleri - İşlevsel gereklilikler ve deney yöntemleri (TS EN 14688:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Su yalıtımı için esnek levhalar - Çekme özelliklerinin tayini - Bölüm 2: Çatılarda su yalıtımı için kullanılan plastik ve kauçuk levhalar (TS EN 12311-2:2015-04).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2015). Yapı kireci - Bölüm 1: Tanımlar, özellikler ve uygunluk kriterleri (TS EN 450-1:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2016). Bina donanımı ve sanayi tesislerindeki tesisatlar için ısı yalıtım mamulleri – Fabrikasyon esnek elastomerik köpük (FEF) mamuller – Özellikler (TS EN 14304:2015).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2017). Demiryolu uygulamaları - Demiryolu hattı - Havadan ses yayılımına etki eden gürültü bariyerleri ve alakalı gereçler - Akustik performansın tayini için deney yöntemi - Bölüm 3-2: Normalize demiryolu gürültü spektrumu ve doğrudan alan uygulamaları için tek sayı dereceleri (TS EN 162723-2:2014).
• Türk Standardları Enstitüsü. (2017). Yaya geçişine uygun kapı takımları, endüstriyel, ticari, garaj kapıları ve açılabilen pencereler – Ürün standart, performans ve özellikleri – Yangın direnci ve/veya duman kontrol özellikleri (TS EN 16034:2014).