“Gecekondu Varken AnkaraGüçsüz Kalmaz”: Genişletilmiş Benlik Kuramı ve Tüketim Bağlamında Futbol Taraftarlığı

Yıl 2020, , 509 - 547, 25.12.2020

Şenay Sabah Çelik

https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.575984

Öz

Taraftarlık ve taraftarı olunan takım, benliğin
kolektif unsurlarından biri olarak değerlendirilmektedir. Tüketim ve sahip
olunanlarla genişletilebildiği öne sürülen benlik kavramı, taraftarlar
açısından hem takımın hem de dahil olunan taraftar grubunun sattığı ürünleri
içerecek biçimde genişlemektedir. Böylece hem taraftarı olunan takım hem de
dahil olunan taraftar grubu ve bunlara ilişkin olduğu düşünülen her şey,
benliğin bir unsuru olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, Genişletilmiş
Benlik Kuramı ile açıklanabilmektedir. Mevcut çalışmada Ankaragücü taraftar
gruplarından en büyük ve en etkilisi olan Gecekondu Grubu, taraftarlık/benlik
ve tüketim bağlamında ele alınmaktadır. Bu çerçevede, Gecekondu grubunun sosyal
medya hesaplarının incelenmesinden ve gerçekleştirilen yarı-yapılandırılmış
görüşmelerden elde edilen veriler analiz edilmiştir. Analiz sonucunda,
taraftarlık/benlik ve tüketim ilişkisinin toplanan veriler kapsamında iki temel
eksende gerçekleştiği ifade edilebilir. Bu eksenler “Ankaralı Olmak” ve
“Güçlülük”tür. Ankaralılık boyutu ise Ankara’nın savunulması ve İstanbul
takımlarına yönelik karşıtlık alt boyutları kapsamında gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Genişletilmiş Benlik Kuramı, Futbol Taraftarlığı, Tüketim, Ankaragücü

Teşekkür

Görüşmelerin gerçekleştirilmesinde ve makalenin yazım aşamasında grup içinden bakışa her ihtiyaç duyduğumda yardımlarını esirgemeyen ve belki de çalışmaya ilham olan Basri Yemez’e teşekkürü borç bilirim.

Football Fandom within the Extended Self Theory and Consumption Context

Öz

Supported
team and fandom itself are considered as collective elements of the self. For
fans, the self can be expanded to include the products sold both by the team
and included group of fans. This can be explained Extended Self Theory. In the
present study, the example of the Gecekondu which is the most influential
supporters groups of Ankaragücü, is handled in the context of fandom/self and
consumption relation. In this frame, the data obtained from examining the
social media accounts of the fan group and semi-structured interviews are
analyzed. As a result, two main axes appeared regarding the relation between
fandom/self and consumption according to the collected data. These axes are
"Being from Ankara" and "Powerfulness". The dimension of
being from Ankara is realized within sub-dimensions of “Defense of Ankara” and
the “Opposition to Istanbul Teams”.

Anahtar Kelimeler

Extended Self Theory, Football Fandom, Consumption, Ankaragücü

Kaynakça

• Adnan, Z. (2005). Çünkü Biz Ankaragüçlüyüz: Anılar, Denemeler, Söyleşiler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydın, M. B., Hatipoğlu, D. ve Ceyhan, Ç. (2008). Endüstriyel Futbol Çağında Taraftarlık. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 289-316.
• Belk, R. W. (1988). Possessions and the Extended Self. Journal of Consumer Research, 15(2), 139-168.
• Bora, T. (2014). Nasıl Gençlerli Oldum. T. Bora (Ed.), Takımdan Ayrı Düz Koşu içinde (s. 239-253). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2013). Karhanede Romantizm: Futbol Yazıları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bora, T. (2012). Ankara Futbolu, Bazen Karakter Oyuncusu, Bazen Figüran. F. Şenol Cantek (Ed.), Cumhuriyetin Ütopyası: Ankara içinde (s. 569-574). Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınevi.
• Bora, T. (2003). Ankara Rüzgarı: Gençlerbirliği Tarihi. Ankara: Kozan Ofset.
• Bromberger, C. (2015). Stadyumdaki Kent, Marsilya’nın Kültürel ve Toplumsal Topografyasının Aynası Olarak Olympique Roman Horak, W. Reiter ve T. Bora (Ed.), Futbol ve Kültürü, Takımlar, Taraftarlar, Endüstri, Efsaneler içinde (s. 41-56), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cayolla, R. R. ve Loureıro, S. M. C. (2014). Fans Club Brand Relationship, Football Passion. International Journal of Business and Globalisation, 12(1), 82-97.
• Çevik, E. (2014). Ankaragücü Taraftarından Bir Kesit. T. Bora (Ed.), Takımdan Ayrı Düz Koşu içinde (s. 183-194). (4. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Derbaix, C. ve Decrop, A. (2011). Colours and Scarves: An Ethnographic Account of Football Fans and Their Paraphernalia. Leisure Studies, 30(3), 271-291.
• Dixon, K. (2014). Football Fandom and Disneyisation in Late-Modern Life. Leisure Studies, 33(1), 1-21.
• Dixon, K. (2012). Learning the Game, Football Fandom Culture and the Origins of Practice. International Review for the Sociology of Sport, 48(3), 334-348.
• Edensor, T. ve Millington, S. (2008). ‘This is Our City’, Branding Football and Local Embeddedness. Global Networks, 8(2), 172-193.
• Ertuğ, A. R. (1973). Ankara Sporunda 50 Yıl. Ankara: T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı Beden Terbiyesi Bölge Başkanlığı Yayınları.
• Gecekondu Facebook Hesabı. https,//tr-tr.facebook.com/GecekonduFanPages/ (Erişim Tarihi: 01.06.2018).
• Girtler, R. (2006). Terbiyesizliğin Teorisi. İstanbul: Kale Yayınları.
• Hacısoftaoğlu, İ., Akcan, F. ve Bulgu, N. (2015). Hayali Cemaatler Olarak Taraftar Toplulukları, Ankaragücü Taraftar Grupları Örneği. İ. Hacısoftaoğlu, F.Akcan ve N. Bulgu (Ed.), Oyunun Ötesinde, Spor Sosyolojisi Çalışmaları içinde (s. 305-334). Ankara: Nota Bene Yayınları.
• Hatipoğlu, D. ve Aydın, M. B.(2007). Bastır Ankaragücü, Kent, Kimlik, Endüstriyel Futbol ve Taraftarlık. Ankara: Epos Yayınları.
• Hopkinson, G. C. ve Pujari, D. (1999). A Factor Analytic Study of the Sources of Meaning in Hedonic Consumption. European Journal of Marketing, 33(3-4), 273-294.
• Irak, D. (2013). Hükmen Yenik: Türkiye’de ve İngiltere’de Futbolun Sosyo-Politiği. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
• Jones, I. (2000). A Model of Serious Leisure Identification: The Case of Football Fandom. Leisure Studies, 19(4), 283-298.
• Koch, K. ve Wann, D. L. (2013). Fans' Identification and Commitment to a Sport Team: The Impact of Self-Selection versus Socialization Processes. Athletic Insight, 5(2), 129-142.
• Köktürk, A. (2012). Yıl 1981, Bu Bir Ankaragücü Efsanesidir.
• Lewis, J. (2009). Redefining Qualitative Methods, Believability in the Fifth Moment. International Journal of Qualitative Methods, 8, 1-14.
• Merriam, S. B. (1995). What Can You Tell from an N of 1?, Issues of Validity and Reliability in Qualitative Research. PAACE Journal of Lifelong Learning, 4, 51-60.
• Miles, M. B. ve Huberman, A. M. (1984). Qualitative Data Analysis, An Expanded Sourcebook. London: Sage Publications.
• Papadimitriou, D., Apostolopoulou, A. (2018). Capturing the Meanings of Sport Licensed Products. Journal of Marketing Communications, 24(5), 433-449.
• Richardson, B. (2007). Consumption Outside the Market: An Ethnography of Consumer Resistance Among Football Fans. (Yayımlanmamış doktora tezi). Dublin City University, Dublin.
• Richardson, B. (2004). New Consumers and Football Fandom: The Role of Social Habitus in Consumer Behaviour. Irish Journal of Management, 25(1), 88-100.
• Richardson, B. ve Turley, D. (2006). Support Your Local Team, Resistance, Subculture, and the Desire for Distinction. ACR North American Advances, 33, 175-180.
• Sabah, Ş. (2016). Beşiktaş Sen Bizim Her Şeyimizsin, Tüketim ve Kutsallık Bağlamında Taraftarlık. Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, 2(2), 541-558.
• Talimciler, A. (2012). Toplumsal Yapı ve Değişim Ekseninde Türkiye’de Spor/Futbol: 1920-2012. F. Alpkaya ve B. Duru (Ed.), 1920’den Günümüze Türkiye’de Toplumsal Yapı ve Değişim içinde (s. 479-508). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Wann, D. L. ve Branscombe, N. R. (1993). Sports Fans: Measuring Degree of Identification with Their Team. International Journal of Sport Psychology, 24(1), 1-17.
• Weiss, B. (2010). Günümüzde Medeniyetler Çatışması olarak Futbol, Rakip Tarafların Imgelerinin Yaratılışı. Cogito, 63 (Dünya Gözüyle Futbol-Özel Sayı), 112-119.