The Historical Process and Dimensions of Globalization from Past to Present

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 3, 726 - 746, 30.09.2025

Mehmet Ali Demir , Harun Yakışık

Öz

Globalization is a multidimensional phenomenon that has a complex and constantly changing structure that has a profound effect on the course of human history, and also includes economic, political and cultural dimensions. This study aims to present a comprehensive analysis of the process from the discovery of writing to the industrial revolution, from World War II to the age of technology, which are the important turning points of the historical progress of globalization. Another main purpose of this study is to examine the economic, political and cultural dimensions of globalization, which has a multidimensional structure. The analysis of these dimensions aims to reveal the effects of globalization, such as economic development, cultural change and political governance, in their historical dimensions and to reveal the gaps in the literature. It is thought that in today's world where the positive and negative aspects of globalization are widely discussed, it has become important to reveal its historical process and multidimensional structure, and that this conceptual study will enrich the literature.

Anahtar Kelimeler

Globalization , The Discovery of Writing , Industrial Revolution , Economic Dimension , Political Dimension , Cultural Dimension.

Geçmişten Günümüze Küreselleşmenin Tarihsel Süreci ve Boyutları

Öz

Küreselleşme, insanlık tarihinin seyri üzerinde derin bir etkiye sahip olan karmaşık ve sürekli değişen bir yapıya sahip olmakla birlikte ekonomik, siyasi, kültürel boyutları da içeren çok boyutlu bir olgudur. Bu çalışma, küreselleşmenin tarihsel ilerleyişinin önemli dönüm noktaları olan yazının keşfinden sanayi devrimine, 2. Dünya Savaşı’ndan teknoloji çağına kadar olan sürecin kapsamlı bir analizini sunmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmanın temel amaçlarından bir diğeri ise, çok boyutlu bir yapıya sahip olan küreselleşmenin ekonomik, siyasi ve kültürel boyutlarını incelemektir. Bu boyutların analiziyle küreselleşmenin ekonomik kalkınma, kültürel değişim, siyasi yönetim gibi etkilerini tarihsel boyutlarıyla ortaya koymak ve literatürdeki boşlukları ortaya çıkarmak amaçlanmaktadır. Küreselleşmenin olumlu ve olumsuz yönlerinin çokça tartışıldığı günümüzde tarihsel sürecinin ve çok boyutlu yapısının ortaya konulmasının önemli bir hale geldiği ve bu kavramsal çalışmayla literatüre bir zenginlik katacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme , Yazının Keşfi , Sanayi Devrimi , Ekonomik Boyut , Siyasi Boyut , Kültürel Boyut

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2002). Yoksullukla mücadele stratejileri. Ankara: Hak İş Konfederasyonu Yayınları.
• Aktel, M. (2001). Küreselleşme süreci ve etki alanları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(2), 193-202.
• Allen, R.C. (2002). Küresel ekonomi tarihi kısa bir giriş. (H. K. Cimitoğlu Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası kültür yayınları.
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, (32), 25-34.
• Bozkurt, V. (2000). Küreselleşme: kavram – gelişim ve yaklaşımlar. İş Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 2(1).
• Cebeci, İ. (2011). Küreselleşme Yaklaşımları Kapsamında Küreselleşme Sürecinin Tarihsel Değerlendirmesi. İstanbul Journal of Sociological Studies. (43). Ss. 359-386.
• Davis, R. (1979). The industrial revolution and British overseas trade. Leicester University Press. Demirtaş Yalaman, M. (2023). Kuruluşundan Günümüze Dünya Ticaret Örgütü’nün Küresel Ticaretteki Rol ve İşlevi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dış Ticaret Dergisi. 1(1). ss. 32-41.
• DPT, (1995). Dünyada küreselleşme ve bölgesel bütünleşmeler. Ankara: DPT Yayınları.
• Ellwood, W. (2003). Küreselleşmeyi anlama kılavuzu. (B. D. Genç, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Frieden, J.A. (2006). Global Capitalism: Its Fall and Rise in the Twentieth Century. New York: W. W. Norton & Company.
• Graff, M., Kenwood, A.G. ve Lougheed, A.L. (2014). Growth of the international economy, 1820-2015. New York: Routledge.
• Güneri, B. (2023). Küreselleşme ve Ekonomik Performans: Panel Veri Analizi. İktisat, Finans ve Bankacılık Alanında Teoriler, Politikalar ve Uygulamalar (47-64). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Harvey, D. (2007). Umut mekanları. (Z. Gambetti Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Held, D. ve Mcgrew, A. (2008). Küresel dönüşüm-büyük küreselleşme tartışması, (A. Serkan, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınları.
• Held, D., Mcgrew A., Goldblatt D. ve Perraton J. (2000). Global Transformations: Politics, Economics and Culture. UK: Polity Press.
• Hoda, N., Imeraj, J., ve Hoda, H. (2024). Globalization and its Effect on National Economy: The Albanian Case. Interdisciplinary Journal of Research and Development, 11(1), 219-227.
• Karagün, V. ve Aras, M.S. (2022). Küreselleşme ve Bilgi Çağı. Dicle Akademi Dergisi. 2(1). ss. 32-40.
• Kartal, Z. (2007). Kavramsal ve tarihsel yönleri ile küreselleşme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 251-264.
• Kaya, M. ve Aydemir, C. (2011). Küreselleşmenin Tarihsel Gelişimi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 1(1), ss. 14-36.
• Lewis, W.A. (1978). Growth and fluctuations 1870-1913.London: Routledge.
• Lübbe, H. (1996). Netzverdichtung. zur philosophie industriegesellschaftlicher entwicklungen. Zeitschrift für philosophische Forschung, 50(1-2), 133–150.
• Manning, S. (1999). Introduction to ınformation retrieval. Journal of World System Research, 5(2), 124-137. McKeown, A. (2004). Global migration. Journal of World History. 15(2), 155-189.
• O’Rourke, K.H. ve Williamson, J.G. (1999). Globalization and History: The Evaluation of a Nineteenth-Century Atlantic Economy. Cambridge: MIT Press.
• Osterhammel, J. Ve Petersson, N.P. (2019). Küreselleşmenin kısa tarihi, boyutlar, süreçler, dönemler (H. Görgün, B.Y. Görgün, Çev.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Ritzer, G. (2003). The Globalization is Nothing. SAIS Review of International Affairs. 23(2), 189-200.
• Robertson, R. (1992). Globalization: Social Theory and Global Culture. London: Sage.
• Scholte, J. A. (2005). Globalization A Critical Introduction. Second Edition, Palgrave Macmillan.
• Steger, M.B. (2020). Küreselleşme. (A. Ersoy, Çev.). Ankara: Kültür Kitaplığı.