Üniversite Öğrencilerinde Saldırganlık Eğilimleri ve İlişkili Değişkenler

Year 2025, Volume: 5 Issue: 1, 10 - 22, 30.06.2025

Doğan Güneş Temli , Esat Şanlı

Abstract

Amaç: Çalışmanın amacı, üniversite öğrencilerinin saldırganlık eğilimlerinin fakülte, cinsiyet, ebeveyn tutumları, aile içinde fiziksel şiddete maruz kalma ve yaşam amacı değişkenleriyle incelenmesidir.
Yöntem: Çalışma 958 üniversite öğrencisiyle, anket tekniği ve kesitsel ilişkisel yöntem kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Saldırganlık eğiliminin ölçülmesinde Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği (BPSÖ) kullanılmıştır. Fakülte, cinsiyet, ebeveyn tutumları, aile içinde fiziksel şiddete maruz kalma ve yaşam amacı değişkenleri kişisel bilgi formuyla ölçülmüştür. Verilerin analizinde Mann-Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis Testi kullanılmıştır.
Bulgular: Bulgular erkek öğrencilerin fiziksel saldırganlık, sözel saldırganlık ve düşmanlık boyutlarında kadın öğrencilere göre; spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin ise tüm boyutlarda diğer öğrencilere göre saldırganlık eğilimlerinin daha fazla olduğuna işaret etmektedir. İlgi-siz/ihmalkar ebeveyn tutumlarının fiziksel saldırganlık ve düşmanlık eğilimleri üzerinde; koruyucu ebeveyn tutumunun ise öfke eğilimi üzerinde olumsuz role sahip olduğu görülmektedir. Aile içinde sık sık fiziksel şiddete maruz kalan öğrenciler tüm boyutlarda saldırganlık eğilimi en yüksek grupken, aile içinde hiçbir zaman fiziksel şiddete maruz kalmayan öğrenciler ise saldırganlık eğilimleri en düşük gruptur. Yaşamın amacını anlamlı bir hayat yaşamak olarak gören öğrencilerin tüm boyutlarda saldırganlık eğilimleri en düşük grup olduğu; zengin ve statü sahibi olma amaçlarını benimseyen öğrencilerin ise saldırganlık eğilimlerinin daha fazla olduğu görülmektedir.
Sonuç: Sosyal çevrenin ve bireyin kendi psikolojik eğilimlerinin saldırganlık üzerinde birlikte rol oynadığı görülmektedir. Bulgulardan ve saldırganlık alanyazını çerçevesindeki tartışmadan hareketle bu güncel soruna yönelik çözüm önerileri sunulmaktadır.

Keywords

Saldırganlık, Düşmanlık, Öfke, Ebeveyn tutumları, Aile içi şiddet, Yaşam amacı

Ethical Statement

Çalışma için Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu’ndan izin alınmıştır (Karar numarası: 2018/131, 02/05/2018).

Aggression Tendencies Among University Students and Related Variables

Abstract

Objective: The aim of this study is to investigate the aggression tendencies among university students with the variables of faculty, gender, parental attitudes, exposure to physical violence in the family and life purpose.
Method: The study was carried out on 958 university students by using survey technique and cross-sectional method. The Buss-Perry Aggression Scale (BPAQ) was used to measure the aggression tendencies. Variables of faculty, gender, parental attitudes, exposure to physical violence in the family & life purpose were measured by the personal information form. Data analysis was carried out with Mann-Whitney U Test and Kruskal-Wallis Test.
Results: Findings indicate that male students had higher aggression tendencies than females in terms of physical aggression, verbal aggression and hostility & sports sciences’ students had higher tendencies then other students in all dimensions. Careless/negligent parental attitudes have negative role on the physical aggression & hostility tendencies and protective attitude has negative role on the anger tendency. Students who were frequently exposed to physical violence in the family had highest tendencies and students who have never been exposed to physical violence in the family had lowest tendencies in all aggression dimensions. Students who see their life purpose as living a meaningful life had the lowest tendencies and students who adopt being rich & having a status purposes had highest tendencies in all aggression dimensions.
Conclusion: The social environment and the individual’s own psychological tendencies play a role on the aggression. Based on findings and the discussion within the literature on aggression, solution suggestions for this current problem are presented.

Keywords

Aggression, Hostility, Anger, Parental Attitudes, Domestic Violence, Purpose of Life

References

• Abasiubong, F., Abiola, T. ve Udofia, O. (2011). A comparative study of aggression amongst Nigerian University students in Niger delta region. Psychology, Health and Medicine, 16(1), 86-93.
• Akıl, A. M. (2018). Üniversite öğrencilerinde mizah eğiliminin saldırganlık üzerindeki etkilerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Alorani, O. I. ve Alradaydeh, M. F. (2017). Depression, aggression and spiritual well-being among the university students in Jordan. European Scientific Journal, 13(2), 269-280. http://dx.doi.org/10.19044/esj.2016.v13n2p269
• Alvarez-Garcia, D., Nunez, J. C., Garcia, T. ve Barreiro-Collazo, A. (2018). Individual, family, and community predictors of cyber-aggression among adolescents. European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 10(2), 79-88. https://doi.org/10.5093/ejpalc2018a8
• Ayhan, F. ve Özkan, B. (2016). Domestic violence impact on adolescents. Journal of Human Sciences, 13(3), 3753-3767. https://doi.org/10.14687/jhs.v13i3.3923
• Baş, D. (2020). Trakya üniversitesinin merkez ilçede eğitim gören öğrencilerinin şiddet eğilimleri ve toplumsal cinsiyete ilişkin tutumları [Tıpta uzmanlık tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Başoğul, C., Lök, N. ve Öncel, S. (2017). Çocukların aile içi şiddetten korunmasında ailelere yönelik girişimler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(2), 123-135. https://doi.org/10.18863/pgy.281334
• Buss, A. H. ve Perry, M. (1992). Personality processes and individual differences: The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63(3), 452-459.
• Caamano-Isorna, F., Adkins, A., Moure-Rodriguez, L., Conley, A. H. ve Dick, D. (2021). Alcohol use and sexual and physical assault victimization among university students: Three years of follow-up. Journal of Interpersonal Violence, 36(7-8), 3574-3595. https://doi.org/10.1177/0886260518780413
• Camadan, F. ve Yazıcı, H. (2017). Üniversite öğrencilerinde gözlenen saldırganlık eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 7(2), 225-234. https://doi.org/10.5961/jhes.2017.202
• Carre, J. M. ve Olmstead, N. A. (2015). Social neuroendocrinology of human aggression: Examining the role of competition-induced testosterone dynamics. Neuroscience, 286, 171-186. https://doi.org/10.1016/j.neuroscience.2014.11.029
• Chan, K. L., Straus, M. A., Brownridge, D. A., Tiwari, A. ve Leung, W. C. (2008). Prevalence of dating partner violence and suicidal ideation among male and female university students worldwide. Journal of Midwifery & Women’s Health, 53(6), 529-537. https://doi.org/10.1016/j.jmwh.2008.04.016
• Choi, E. P. H., Wong, J. Y. H. ve Fong, D. Y. T. (2017). Mental health and health-related quality of life of Chinese college students who were the victims of dating violence. Quality of Life Research, 26, 945-957. https://doi.org/10.1007/s11136-016-1413-4
• Contreras, L., Leon, S. P. ve Cano-Lozano, M. C. (2020). Socio-cognitive variables involved in the relationship between violence exposure at home and child-to-parent violence. Journal of Adolescence, 80, 19-28. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2020.01.017
• Çekiç, A., Buğa, A., Kul, A ve Şap, G. (2019). Akılcı duygusal davranışçı terapiye dayalı psiko-eğitim programının ilkokul öğrencilerinin saldırganlık düzeylerine etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 103-113. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-538307
• Çelik, A., Zengin, S. ve Baş, M. (2017). Sporcu lise öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin belirlenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(4), 20-31.
• Çelik, H. ve Kocabıyık, O. O. (2014). Genç yetişkinlerin saldırganlık ifade biçimlerinin cinsiyet ve bilişsel duygu düzenleme tarzları bağlamında incelenmesi. Trakya University Journal of Education, 4(1), 139-155.
• Demirtaş-Madran, H. A. (2013). Buss-Perry Saldırganlık Ölçeği’nin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 24(2), 1-6. https://doi.org/10.5080/u6859
• Donat-Bacıoğlu, S. (2014). Şiddet ve saldırganlığın azaltılmasında önleme ve müdahale programlarının etkililiği: Meta analiz çalışması. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(42), 294-304.
• Du, T. V., Miller, J. D. ve Lynam, D. R. (2022). The relation between narcissism and aggression: A meta-analysis. Journal of Personality, 90(4), 574-594. https://doi.org/10.1111/jopy.12684
• Duke, N. N., Borowsky, I. W., Pettingell, S. L. ve McMorris, B. J. (2011). Examining youth hopelessness as an independent risk correlate for adolescent delinquency and violence. Maternal and Child Health Journal, 15, 87-97. https://doi.org/10.1007/s10995-009-0550-6
• Dursun, S., Gökçe, A. ve Aytaç, S. (2020). Siber zorbalık: Üniversite öğrencileri üzerine bir araştırma. International Journal of Social Inquiry, 13(2), 465-485. https://doi.org/10.37093/ijsi.837694
• Erdoğdu, M. Y. (2010, Kasım). Öğrencilerin saldırganlık eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmeleri. International Conference on New Trends in Education and Their Implications (s. 11-13) içinde. Antalya, Türkiye.
• Fekih-Romdhane, F., Malaeb, D., Sarray El Dine, A., Obeid, S. ve Hallit, S. (2022). The relationship between smartphone addiction and aggression among Lebanese adolescents: The indirect effect of cognitive function. BMC Pediatrics, 22, 735. https://doi.org/10.1186/s12887-022-03808-y
• Garcia, O. F. ve Serra, E. (2019). Raising children with poor school performance: Parenting styles and short-and long-term consequences for adolescent and adult development. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16, 1089. https://doi.org/10.3390/ijerph16071089
• Garofalo, C., Neumann, C. S. ve Velotti, P. (2021). Psychopathy and aggression: The role of emotion dysregulation. Journal of Interpersonal Violence, 36(23-24), 12640-12664. https://doi.org/10.1177/0886260519900946
• Genç, M. F. (2018). Merhamet eğitiminin saldırganlık davranışını azaltmadaki rolü. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45, 61-82. https://doi.org/10.17120/omuifd.450254
• Gimenez-Serrano, S., Garcia, F. ve Garcia, O. F. (2022). Parenting styles and its relations with personal and social adjustment beyond adolescence: Is the current evidence enough?. European Journal of Developmental Psychology, 19(5), 749-769. https://doi.org/10.1080/17405629.2021.1952863
• Guan, F., Zhan, C., Li, S., Tong, S. ve Peng, K. (2024). Effects of self-compassion on aggression and its psychological mechanism through perceived stress. BMC Psychology, 12, 667. https://doi.org/10.1186/s40359-024-02191-w
• Hamdan-Mansour, A. M., Halabi, J. O. ve Dawani, H. A. (2009). Depression, hostility, and substance use among university students in Jordan. Mental Health and Substance Use: Dual Diagnosis, 2(1), 52-63. https://doi.org/10.1080/17523280802593301
• Hasta, D. ve Güler, M. E. (2013). Saldırganlık: Kişilerarası ilişki tarzları ve empati açısından bir inceleme. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 64-104.
• Iqbal, M., Bardwell, H. ve Hammond, D. (2019). Estimating the global economic cost of violence: Methodology improvement and estimate updates. Defence and Peace Economics, 32(4), 403-426. https://doi.org/10.1080/10242694.2019.1689485
• Jenaro, C., Flores, N. ve Frias, C. P. (2021). Anxiety and depression in cyberbullied college students: A retrospective study. Journal of Interpersonal Violence, 36(1-2), 579-602. https://doi.org/10.1177/0886260517730030
• Karataş, Z. (2008). Lise öğrencilerinde öfke ve saldırganlık. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 277-294.
• Karataş, Z. (2009). Saldırganlık: Saldırganlığın ergenler üzerindeki etkileri. Çağdaş Eğitim Dergisi, 34(367), 29-36.
• Kartalcı, Ş. (2010). Testosteron ve depresyon. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 2(4), 457-472.
• Kaufman, M. R., Tsang, S. W., Sabri, B., Budhathoki, C. ve Campbell, J. (2019). Health and academic consequences of sexual victimisation experiences among students in a university setting. Psychology & Sexuality, 10(1), 56-68. https://doi.org/10.1080/19419899.2018.1552184
• Kaya, Y. ve Arslan Şeker, S. (2022). Hemşirelik öğrencilerinde akran zorbalığı ile ilişkili faktörler ve kendini kabul arasındaki ilişki. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(4), 1641-1661.
• Kılıçarslan, S. (2019). Şiddet davranışları olan çocuklara sahip ebeveynlere yönelik şiddetsiz karşı koyma programının etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 27(2), 701-716. https://doi.org/10.24106/kefdergi.2691
• Kılıçarslan, S. ve Erdem, D. (2017). Ebeveynler için yeni bir baş etme modeli: Yeni otorite şiddetsiz karşı koyma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 66-89.
• Kılıçarslan, S. ve Liman, B. (2020). Examining the relationship between happiness and aggression among adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, 12(5), 244-262. https://doi.org/10.15345/iojes.2020.05.017
• King, A. R., Ratzak, A., Ballantyne, S., Knutson, S., Russell, T. D., Pogalz, C. R. ve Breen, C. M. (2018). Differentiating corporal punishment from physical abuse in the prediction of lifetime aggression. Aggressive Behavior, 44, 306-315. https://doi.org/10.1002/ab.21753
• Koç, B. ve Büyükgöze Kavas, A. (2015). Üniversite öğrencilerinin saldırganlık, kişilerarası problem çözme becerileri, kişilerarası ilişki tarzları ve iletişim beceri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(2), 783-799.
• Koç, B., Gül, A., Temli, D. G., Aksoy, C., Arslantürk, S. ve Küçükeskici, B. (2018a). Üniversite öğrencilerinin akıllı telefon bağımlılıklarının saldırganlık eğilimleri üzerindeki rolü. A. Solak (Ed.), Şiddet ve Sosyal Travmalar (s. 81-121) içinde. Samsun, Türkiye: HEGEM.
• Koç, B., Arslantürk, S., Temli, D. G., Küçükeskici, B., Aksoy, C. ve Gül, A. (2018b). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet algıları ile evlilikte kadına yönelik fiziksel şiddete ilişkin tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. A. Solak (Ed.), Şiddet ve sosyal travmalar (s. 298-327) içinde. HEGEM.
• Kokkinos, C. M. ve Antoniadou, N. (2019). Cyber-bullying and cyber-victimization among undergraduate student teachers through the lens of the general aggression model. Computers in Human Behavior, 98, 59-68. https://doi.org/10.1016/j.chb.2019.04.007
• Kuzucu, Y. ve Şimşek, Ö. F. (2013). Self-determined choices and consequences: The relationship between basic psychological needs satisfactions and aggression in late adolescents. The Journal of General Psychology, 140(2), 110-129. https://doi.org/10.1080/00221309.2013.771607
• Lakhdir, M. P. A, Rozi, S., Peerwani, G. ve Nathwan, A. A. (2020). Effect of parent-child relationship on physical aggression among adolescents: Global school-based student health survey. Health Psychology Open, 7(2), 1-8. https://doi.org/10.1177/2055102920954715
• Li, X., Wang, Y., Li, J., Tang, J., Zhang, J., Wang, M. ve Jiang, S. (2022). Violence exposure across multiple contexts as predictors of reactive and proactive aggression in Chinese preadolescents. Aggressive Behavior, 48(3), 319-330. https://doi.org/10.1002/ab.22016
• Masud, H., Ahmad, M. S., Cho, K. W. ve Fakhr, Z. (2019). Parenting styles and aggression among young adolescents: A systematic review of literature. Community Mental Health Journal, 55, 1015-1030. https://doi.org/10.1007/s10597-019-00400-0
• Medrano, J. L. J., Lopez Rosales, F. ve Gamez-Guadix, M. (2018). Assessing the links of sexting, cyber victimization, depression, and suicidal ideation among university students. Archives of Suicide Research, 22(1), 153-164. https://doi.org/10.1080/13811118.2017.1304304
• Mousavi, S. G., Keramatian, K., Maracy, M. R. ve Fouladi, M. (2012). Suicidal ideation, depression, and aggression among students of three universities of Isfahan, Iran in 2008. Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences, 6(1), 47-53.
• Perez-Gramaje, A. F., Garcia, O. F., Reyes, M., Serra, E. ve Garcia, F. (2020). Parenting styles and aggressive adolescents: relationships with self-esteem and personal maladjustment. The European Journal of Psychology Applied to Legal Context, 12(1), 1-10. https://doi.org/10.5093/ejpalc2020a1
• Poling, D. V., Smith, S. W., Taylor, G. G. ve Worth, M. R. (2019). Direct verbal aggression in school settings: A review of the literature. Aggression and Violent Behavior, 46, 127-139. https://doi.org/10.1016/j.avb.2019.01.010
• Pörhöla, M., Cvancara, K., Kaal, E., Kunttu, K., Tampere, K. ve Torres, M. B. (2020). Bullying in university between peers and by personnel: Cultural variation in prevalence, forms, and gender differences in four countries. Social Psychology of Education, 23, 143-169. https://doi.org/10.1007/s11218-019-09523-4
• Salimi, N., Karimi-Shahanjarini, A., Rezapur-Shahkolai, F., Hamzeh, B., Roshanaei, G. ve Babamiri, M. (2019). Aggression and its predictors among elementary students. Journal of Injury and Violence Research, 11(2), 159-170.
• Salzinger, S., Rosario, M., Feldman, R. S. ve Ng-Mak, D. S. (2008). Aggressive behavior in response to violence exposure: Is it adaptive for middle-school children?. Journal of Community Psychology, 36(8), 1008-1025. https://doi.org/10.1002/jcop.20275
• Schenk, A. M. ve Fremouw, W. J. (2012). Prevalence, psychological impact, and coping of cyberbully victims among college students. Journal of School Violence, 11(1), 21-37. https://doi.org/10.1080/15388220.2011.630310
• Set, Z. (2020). Flört şiddeti: Bir gözden geçirme. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 12(4), 444-454. https://doi.org/10.18863/pgy.674468
• Shaikh, F. B., Rehman, M. ve Amin, A. (2020). Cyberbullying: A systematic literature review to identify the factors impelling university students towards cyberbullying. IEEE Access, 8, 148031-148051. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2020.3015669
• Shaughnessy, J. J., Zechmeister, E. B. ve Zechmeister, J. S. (2016). Psikolojide araştırma yöntemleri. Nobel.
• Shek, D. T., Dou, D., Zhu, X., Li, X. ve Tan, L. (2022). Materialism, egocentrism and delinquent behavior in Chinese adolescents in mainland China: A short-term longitudinal study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19, 4912. https://doi.org/10.3390/ijerph19084912
• Shorey, R. C., Sherman, A. E., Kivisto, A. J., Elkins, S. R., Rhatigan, D. L. ve Moore, T. M. (2011). Gender differences in depression and anxiety among victims of intimate partner violence: The moderating effect of shame proneness. Journal of Interpersonal Violence, 26(9), 1834-1850. https://doi.org/10.1177/0886260510372949
• Sivrikaya, A. H. (2018). Takım sporlarında yer alan üniversite öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(61), 1312-1316. http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.3020
• Spector, P. E. (2019). Do not cross me: Optimizing the use of cross-sectional designs. Journal of Business and Psychology, 34(2), 125-137. https://doi.org/10.1007/s10869-018-09613-8
• Sümer, N., Gündoğdu Aktürk, E. ve Helvacı, E. (2010). Anne-baba tutum ve davranışlarının psikolojik etkileri: Türkiye’de yapılan çalışmalara toplu bakış. Türk Psikoloji Yazıları, 13(25), 42-59.
• Şanlı, E. ve Ersanlı, K. (2016). Sürüklendiğimiz varoluşsal boşluk ve değerler. A. Güvenç Saygın ve M. Saygın (Ed.), Eğitimde Gelecek Arayışları: Dünden Bugüne Türkiye‘de Beceri, Ahlak ve Değerler Eğitimi Uluslararası Sempozyumu (s. 59-78) içinde. Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları.
• Şanlı, E., Çelik, S. B. ve Gençoğlu, C. (2019). Validity and reliability of the authentic happiness scale. Khazar Journal of Humanities and Social Sciences, 22(1), 5-20. https://doi.org/10.5782/2223-2621.2019.22.1.5
• Taquette, S. R. ve Maia Monteiro, D. L. (2019). Causes and consequences of adolescent dating violence: A systematic review. Journal of Injury and Violence Research, 11(2), 137-147.
• Taşar, H. H. (2019). Eğitimde şiddet ve şiddeti azaltma. Erciyes İletişim Dergisi, 6(2), 899-912. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.557870
• Thomas, R. (2019). College student peer aggression: A review with applications for colleges and universities. Aggression and Violent Behavior, 48, 218-229. https://doi.org/10.1016/j.avb.2019.08.013
• Uysal, V. ve Turan, Y. (2019). Üniversite öğrencilerinde sürekli kaygı, dindarlık ve saldırganlık eğilimleri arasındaki ilişkiler. Bilimname, (40)4, 67-104. http://dx.doi.org/10.28949/bilimname.577468
• Valois, R. F., Zullig, K. J., Huebner, E. S. ve Drane, J. W. (2001). Relationship between life satisfaction and violent behaviors among adolescents. American Journal of Health Behavior, 25(4), 353-366.
• Vongas, J. G. ve Al Hajj, R. (2017). The effects of competition and implicit power motive on men’s testosterone, emotion recognition, and aggression. Hormones and Behavior, 92, 57-71. https://doi.org/10.1016/j.yhbeh.2017.04.005
• Yalçın, R. Ü. ve Gençdoğan, B. (2019). Mutluluk saldırganlığın yordayıcısı mıdır? Üniversite öğrencileri ile bir yapısal eşitlik modeli çalışması. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(3), 593-608. http://dx.doi.org/10.30703/cije.510491
• Yavuzer, Y. ve Üre, Ö. (2010). Saldırganlığı önlemeye yönelik psiko-eğitim programının lise öğrencilerindeki saldırganlığı azaltmaya etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 389-405.
• Yendell, A., Clemens, V., Schuler, J. ve Decker, O. (2022). What makes a violent mind? The interplay of parental rearing, dark triad personality traits and propensity for violence in a sample of German adolescents. PLoS One, 17(6), e0268992. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0268992
• Zedeck, S. (Ed.). (2014). APA dictionary of statistics and research methods. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/14336-000
• Zhou, J., Yang, J., Yu, Y., Wang, L., Han, D., … Yang, Y. (2017). Influence of school-level and family-level variables on Chinese college students’ aggression. Psychology, Health and Medicine, 22(7), 823-833.