HALKEVLERİNİN ÇIKARDIĞI ÜLKÜ, ULUDAĞ, DOĞUŞ VE KARACADAĞ DERGİLERİNDEKİ EĞİTİM YAZILARININ DEĞERLENDİRİLMESİ (1932-1941)

Year 2025, Volume: 25 Issue: 50, 261 - 291, 31.07.2025

Arzu Boy , Özgür Aktaş

Abstract

Bu çalışmanın amacı halkevlerinin çıkardığı Ülkü, Uludağ, Doğuş ve Karacadağ dergilerinde yer alan eğitimle ilgili yazıları değerlendirmektir. Çalışma doküman analizi yöntemine dayanmaktadır. Doküman analizi yöntemiyle elde edilen bulgular içerik analiziyle değerlendirilmiştir. Çalışmanın bulgularına göre Anadolu’nun birçok ilinde 1932’den itibaren halkevleri açılmıştır. Halkevleri, yayın organları vesilesiyle halkın her alanda gelişimine katkı sağlamıştır. Bu çalışmada Ankara, Bursa, Kars ve Diyarbakır Halkevi dergilerinde eğitim üzerine kaleme alınmış olan yazılar değerlendirilmiştir. Halkevlerinin bulunduğu iller tespit edilirken bulundukları bölgelerin farklı olmasına dikkat edilmiştir. Ülkü dergisi İç Anadolu Bölgesi’nde Uludağ dergisi Marmara Bölgesi’nde, Doğuş dergisi Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Karacadağ dergisi Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yayımlanmasına rağmen dergilerin hepsinde eğitime önemli derecede yer ayrıldığı belirlenmiştir. Ülkü, Uludağ, Doğuş ve Karacadağ dergilerindeki eğitimle ilgili yazıların şu üç ana başlıkta toplanmasına karar verilmiştir: Çocuk eğitimiöğretmenler, köylerde eğitim-ilkokullar ve beden eğitimi. Çalışmanın sonuçları değerlendirildiğinde eğitimle ilgili yazıların Türk eğitim tarihine önemli katkılar sağladığı tespit edilmiştir.

Keywords

Dergi , Halkevleri , Eğitim , Doğuş , Karacdağ , Uludağ , Ülkü

EDUCATION ARTILES IN THE JOURNALS PUBLISHED BY COMMUNITY CENTERS (1932-1941): ÜLKÜ, ULUDAĞ, DOĞUŞ AND KARACADAĞ SAMPLES

Abstract

The aim of this study is to evaluate the articles on education in Ülkü, Uludağ, Doğuş and Karacadağ magazines published by community centers. The study is based on the document analysis method. The findings obtained with the document analysis method were evaluated with content analysis. According to the findings of the study, community centers were opened in many provinces of Anatolia since 1932. Community centers contributed to the development of the people in every field through their publications. In this study, the articles on education written in Ankara, Bursa, Kars and Diyarbakır Community Center magazines were evaluated. While determining the provinces where community centers are located, attention was paid to the fact that the regions they are located are different. Although Ülkü magazine is published in the Central Anatolia Region, Uludağ magazine in the Marmara Region, Doğuş magazine in the Eastern Anatolia Region and Karacadağ magazine in the Southeastern Anatolia Region, it was determined that all of the magazines devoted significant space to education. It was decided to collect the articles on education in Ülkü, Uludağ Doğuş and Karacadağ magazines under the following three main headings: Child education-teachers, education in villages-primary schools and physical education. When the results of the study were evaluated, it was determined that the articles on education made significant contributions to the history of Turkish education.

Keywords

Community Centres , Journal , Education , Doğuş , Karacadağ , Uludağ , Ülkü

References

• Akyüz, Yahya, Türk Eğitim Tarihi, Ankara: Pegem Akademi, 2015, 405.
• Boy, Arzu, “Kars Eğitim Tarihi (Tanzimat’tan 2015’e).” Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, 2016
• Çeçen, Anıl, Halkevleri, İstanbul: Cumhuriyet Yayınları, 2000.
• Halkevleri Çalışma Talimatnamesi, Ankara: Zerbamat, 1940.
• Karaer, İbrahim, Türk Ocakları (1912-1931). Ankara: Türk Yurdu Neşriyatı, 1992.
• MEB, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi, Ankara: 2011.
• Öztürkmen, Arzu, Türkiye’de Folklor ve Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayıncılık, 1998.
• Safran, Mustafa, Dünya Eğitimine Yön Verenler. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları, 2019.
• Toksoy, Nurcan, Halkevleri, Bir Kültürel kalkınma Modeli Olarak. Ankara: Orıon Yayınları, 2007.
• Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan, Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri,Ankara: Seçkin, 2006.
• Zeyrek, Şerafettin, Türkiye’de Halkevleri ve Halkodaları. Ankara: Anı Yayıncılık, 2006.
• Abbas, Nüzhet, “Halkevlerimiz ve Memleket Sporu.” Ülkü, 74 (Nisan 1939).
• Abbas, “Başka Memleketlerde Beden Terbiyesi.” Ülkü, 76 (Haziran 1939).
• Abbas, “Başka Memleketlerde Beden Terbiyesi- İngiltere.” Ülkü 75, (Mayıs 1939).
• Alper, Muzaffer, “Okuma ve Okutma.” Uludağ, 18 (Teşrin-i Evvel 1938).
• Baha, Nüzhet, “Beden Terbiyesi ve Gençlik Meseleleri.” Ülkü, (Birinci Teşrin 1939).
• Boysan, Ali, “Çocuklarımızı Nasıl Yetiştirelim.” Uludağ, 29-30 (Eylül 1940).
• Boysan, Ali, “Çocuk Terbiyesi.” Uludağ, 26 (Mart 1940).
• Boysan, Ali, “Çocuklarımızı Nasıl yetiştirelim.” Uludağ, 25 (Kanun-u Sani 1940).
• Cook, Kaharine M., “Meksika’da Köy Mektepleri.” Ülkü, 16 (Haziran 1934).
• Evrenal, Hilmi Malik, “Anne Baba Eğitimi.” Ülkü 7, 39 (Mayıs 1936).
• G. C., “Çocuk Karşısında Öğretmenin Rolü.” Doğuş, 30 (Temmuz 1936).
• Gülbahar, M., “Saadet ve Öğretmen.” Uludağ, 21 (Nisan 1939).
• Gültekin, Sabri, “Melez Terbiye Köyde Eğitim.” Ülkü, 7 (Ağustos 1933).
• Güntel, Nedim, “Öğretmen.” Uludağ, 39-40 (Eylül 1941).
• Kemal, Zehra, “Beden Eğitimi.” Ülkü 6, 31 (Eylül 1935),
• Kepecioğlu, Kamil, “Türklerde Spor.” Uludağ, 11 (Haziran 1937).
• Malik, Hilmi A., “Köyde Mektep.” Ülkü 1, 6 (Temmuz 1933).
• Öner, Ömer, “Okul ve Ev.” Karacadağ, (İkinci Kanun, 1939).
• Öner, Ömer, “Okul ve Himaye Heyetleri.” Karacadağ, 15 (Nisan 1939).
• Öymen, H. Raşid, “Köy İçin Yüksek Halk Odaları.” Ülkü 5, 25 (Mart 1935).
• Soydan, Ali, “Beden Terbiyesi.” Uludağ, 27 (Mayıs 1940).
• Soydan, Ali, “Çocukları Nasıl Yetiştirelim.” Uludağ, 28 (Temmuz 1940).
• Karacadağ, “Spor Hareketleri.” 39 (Nisan 1941).
• Tolun, Haydar, “Estetik Terbiye Hakkında.” Uludağ, 34 (Nisan 1941),
• Tolun, Haydar, “Estetik Terbiye Hakkında.” Uludağ, 36 (Haziran 1941).
• Tolun, Haydar, “İki Büyük Pedegog.” Uludağ, (Nisan 1939).284
• Tolun, Haydar, “Üç Büyük Pedegog.” Uludağ, 39-40 (1941).
• Tonguç, İsmail Hakkı, “Köy Eğitimi Meselesi.” Ülkü XI, (Ağustos 1938).
• Uludağ, “Bahtiyar Bir Öğretmenin Jübilesi.” 39-40 (Eylül, 1941).
• Yağmurdereli, Nesib, “Mekteplerde Disiplin.” Doğuş, 5.
• Yücel, Hasan Ali, “Fransa’da ilk Öğretimin Tarihçesi.” Ülkü 6, 36 (Şubat 1936).
• Zorlutuna, H. N., “Öğretmenin Öğütlerinden.” Doğuş, 29 (Haziran 1936).
• Akder, Rana Nagihan ve Meseri, Reci, Çakıroğlu, Funda Pınar. “Okul Çağı Çocukluk Döneminde Beslenme Eğitimi.” Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2, (2018): 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbid/issue/41277/463269.
• Başer, Fatma, “Müziğin Okul Öncesi Dönemde Çocuk Gelişimine Katkısı.” Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 8, (2004): 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/115743.
• Dam, Hasan, “Değerler Eğitiminde İzciliğin Önemi ve Eğitsel Değeri Üzerine Nitel bir Araştırma.” Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 20, 2 (2020): 727-754. https://doi.org/10.33415/daad.760422.
• Deleş, Bayram ve Kaytez, Nazan. “Çocuk Gelişiminde Müziğin Yeri ve Önemi.” Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, (ASEAD) 7, 10 (2020): 133-142. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue/57514/802257.
• Dever, Ayhan ve İslam, Ahmet. “Tarihsel Süreç İçerisinde Türk Kültüründe Spor Algısı.” Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 4, 5 (2015): 46-61. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mjss/issue/40500/485185.
• Ercan, Duygu ve Harmankaya, Hatice. “5-10 yaş Çocuk Tüketicilerinin Giysi tercihleri ve Giysi Satın Alma Durumlarına Etki Eden Faktörler.” İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi 8, 4 (2019): 2672-2690. https://dergipark.org.tr/tr/pub/itobiad/issue/49747/560242.
• İşsever, Onur, Akçay Didişen, Nurdan ve Yılmaz, Hatice Bal. “Çocuk Bakımında Önemli Bir Konu: Güvenli Uyku ve Uyku Eğitimi.” İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi6, 2 (2021): 157-161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/62599/871781.
• Karataş, Âdem ve Kınalıoğlu, İsmail Hakkı. “Köy Okullarında Çalışan Köy Öğretmenlerinin Sorunları.” Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (Eylül 2018): 207-220. https://dergipark.org.tr/tr/pub/usaksosbil/issue/40289/480910.
• Kurt, Esma ve Örün Emel. “Yeme Bozukluğu Olan Çocuğa Yaklaşım.” The Journal Of Current Pediatrics, 14 (2016): 129-135. http://dx.doi.org/10.5222/terh.2020.23590.
• Oğuz, Vuslat ve Aysel Köksal Akyol. “Çocuk Eğitiminde Montessori Yaklaşımı.” Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi15, 1 (2006): 243-256. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cusosbil/issue/4373/59868.
• Özbal, Nurcan ve Aydoğan, İsmail. “Eğitimde Estetiğin Gerekliliği ve Oluşumu Üzerine Bir İnceleme.” Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7, 2 (Temmuz 1917): 250-259. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kusbd/issue/30549/318598.
• Türkmen, Kadir, “Denizli’de Erken Cumhuriyet İdeolojisinin Temel Taşları: Köy Mektepleri.” CTAD 18, 35 (Bahar 2022): 355-393. https://ctad.hacettepe.edu.tr/18_35/12.pdf.
• Yılmaz, Ali, “Tarihsel Gelişim Bağlamında Köy Enstitüleri, (1940-1954).” Asya Studies 7, 24 (Summer 2023): 339-352. https://dergipark.org.tr/tr/pub/asya/issue/78819/1274308.
• Yücel, Serhan, “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Köy Yatı Mektepleri.” History Studies, Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı, (Ekim 1923): 293-313.