An Examination of University Students’ Xenophobia Levels In Relation to Perceived Threat And Emotional Distance Variables

Year 2025, Volume: 54 Issue: 2, 796 - 818, 31.08.2025

Müzeyyen Soyer , Hakan Yücel , Binnaz Kıran

https://doi.org/10.14812/cuefd.1621288

Abstract

In this study, it was aimed to examine the effects of perceived threat and emotional distance levels on university students’ levels of xenophobia in the context of Syrian refugees. The sample of the study consisted of 735 undergraduate and graduate students from different universities, 516 of whom were female and 219 of whom were male. In addition to the Personal Information Form, a total of four measurement tools were used in this study: the Xenophobia Scale, the Perceived Threat Scale and the Emotional Distance Scale. Pearson correlation analysis and multiple linear regression analysis were used for statistical analyses using the SPSS 26.0 software package. According to the results of the study, it was found that the general threat sub-dimension predicted xenophobia positively and significantly in terms of perceived threat level and the emotional closeness sub-dimension predicted xenophobia negatively and significantly in terms of emotional distance levels. The findings are discussed in light of the literature and then recommendations are presented for various applications and future studies in the field.

Keywords

Xenophobia , Perceived Threat , Emotional Distance , University Students

Üniversite Öğrencilerinin Zenofobi Düzeylerinin Algılanan Tehdit Ve Duygusal Mesafe Değişkenleri Açısından İncelenmesi

Abstract

Bu araştırmada, Suriyeli mülteciler bağlamında üniversite öğrencilerinin zenofobi düzeylerine; algılanan tehdit ve duygusal mesafe düzeylerinin etkisini incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini, farklı üniversitelerde öğrenim gören 516’sı kadın ve 219’u erkek olmak üzere toplam 735 lisans ve lisansüstü öğrenciler oluşturmaktadır. Bu araştırmada Kişisel Bilgi Formunun yanı sıra, Zenofobi Ölçeği, Algılanan Tehdit Ölçeği ve Ötekine Karşı Hissedilen Duygusal Mesafe Ölçeği olmak üzere toplam dört ölçme aracı kullanılmıştır. İstatistiksel işlemler için SPSS 26.0 paket programından yararlanılarak Pearson korelasyon analizi ve çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, algılanan tehdit düzeyi açısından genel tehdit alt boyutunun zenofobiyi pozitif yönde anlamlı olarak yordadığı ve duygusal mesafe düzeyleri açısından duygusal yakınlık alt boyutunun zenofobiyi negatif yönde ve anlamlı olarak yordadığı bulunmuştur. Elde edilen bulgular, literatür temelinde tartışılmış ve ardından alandaki çeşitli uygulamalara ve gelecek çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.

Keywords

Zenofobi , Algılanan Tehdit , Duygusal Mesafe , Üniversite Öğrencileri

References

• Aberson, C. L. (2015). Positive intergroup contact, negative intergroup contact, and threat as predictors of cognitive and affective dimensions of prejudice. Group Processes & Intergroup. Relations, 18(6), 743-760. https://doi.org/10.1177/1368430214556699
• Abrams, D., Van de Vyver, J., Houston, D, ve Vasiljevic, M. (2017). "Does terror defeat contact? Intergroup contact and prejudice toward muslims before and after the London bombings". Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 23(3), 260-268. https://doi.org/10.1037/pac0000167
• Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice. Addison-Wesley google schola, 2, 59-82.
• Balaban, Ç. D. (2013). Türklerin Kürtlere yönelik önyargısını yordamada gruplar arası tehditin, sosyal baskınlık yöneliminin ve sağ kanat yetkeciliğinin rolü. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Bordeau, J. (2009). Xenophobia. The Rosen. Publishing Group, Inc.
• Bozkur, B., Kıran, B. ve Alıcı, D. (2020). Öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının yordayıcıları olarak Suriyelilere yönelik toplumsal uzaklık ve bilişsel esneklik. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 382-393. https://doi.org/10.17860/mersinefd.684692
• Büyükdağ, G., Gülper, M., ve Çelikçeken, S. (2019). Vaka Çalışması: Türkiye’de yabancı uyruklu göçmen öğrencilerin Türk öğrencilere karşı duygusal mesafe durumlarının incelenmesi: İstanbul-Avcılar Örneği. Göç Dergisi, 6(2), 249-264. https://doi.org/10.33182/gd.v6i2.650
• Ceballos, M. ve Yakushko, O. (2014). "Attitudes toward immigrants in Nebraska". Great Plains Research, 24(2), 181-195. http://www.jstor.org/stable/44685181
• D'Ancona, M. A. (2016). "Immigration as a threat: Explaining the changing pattern of xenophobia in Spain". Journal of International Migration and Integration, 17(2), 569-591. https://doi.org/10.1007/s12134-015-0415-3
• Deniz, T. (2014). "Uluslararası Göç Sorunu Perspektifinde Türkiye". Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 181(81). 175-204. https://doi.org/10.20296/tsad.91144
• Ekici, H. (2019). Türk Toplumunda Suriyelilere Yönelik Algılanan Tehditler Ve Çözüm Önerileri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 695-730. https://doi.org/10.21560/spcd.v19i49119.487325
• Eren, A., ve Çavuşoğlu, Ç. (2021). Stigmatisation and othering: The case of Syrian students in Turkish schools. International Journal of Inclusive Education, 25(14), 1614–1632. https://doi.org/10.1080/13603116.2021.1900422
• Eser, H. B., ve Uygur, M. R. (2019). Suriyeli göçmenlere yönelik tutumların bütünleşmiş tehdit ve sosyal mesafe kuramları doğrultusunda incelenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği. Liberal Düşünce Dergisi, 24(95), 131-162. https://doi.org/10.36484/liberal.609598
• Esses, V. M., Jackson, L. M. ve Armstrong, T. L. (1998). Intergroup competition and attitudes toward immigrants and immigration: An instrumental model of group conflict. Journal of Social Issues, 54, 699–724. https://doi.org/10.1111/j.1540-4560.1998.tb01244.x
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS: Book plus code for E version of text (Vol. 896). London, UK: SAGE Publications Limited.
• Garcia, M., Košutić, I. ve McDowell, T. (2015). Peace on earth/war at home: The role of emotion regulation in social justice work, Journal of Feminist Family Therapy, 27, 1–20. https://doi.org/10.1080/08952833.2015.1005945
• Gündüz, C. (2019). Sağlık çalışanlarının zenofobi (yabancı düşmanlığı) tutumları ile empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi: Kızıltepe Devlet Hastanesi örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. ve Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis. 7th Edition, Pearson Education: Upper Saddle River.
• Harris, B. (2002). Xenophobia: A new pathology for a New South Africa. D. Hook ve G. Eagle (Eds.), Psychopathology and social prejudice içinde (ss.169-184). Lansdowne: University of Cape Town Press.
• Hiçdurmaz, Z.(2023). Göçmenlerin Ötekileştirilmesinde Kolektif Bir Duygu Olarak Zenofobi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (75), 373-384. https://doi.org/10.51290/dpusbe.1198894
• İçduygu, A. (2015). Türkiye, nereye kadar bir göç ülkesi ?. Koç Üniversitesi Görüş Dergisi, Göç ve Mültecilik Sayısı, 88, 17-21.
• İnan, A. (2022). Üniversite öğrencilerinin zenofobi tutumları ve empatik eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
• Kahraman, F. ve Nizam, Ö. K. (2016). Mültecilik hallerini mekan üzerinden okumak: Gaziantep örneğinde Türkiyelilerin gözünden Suriyeli kent mültecileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(44), 808-825. https://doi.org/10.17719/jisr.20164420151
• Karaoğlu, E. (2015). Türkiye vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik önyargısını yordamada sosyal baskınlık yöneliminin, empatinin ve gruplar arası tehditin rolü. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi), Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Karataş, Z. ve Güzel, B. (2020). Üniversite öğrencilerinin yabancı düşmanlığıyla ilgili tutumlarının incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 31(2), 500-523. https://doi.org/10.33417/tsh.641947
• Kaypak, Ş. ve Bimay, M. (2016). Suriye savaşı nedeniyle yaşanan göçün ekonomik ve sosyo-kültürel etkileri: Batman örneği. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 6, 84-110.
• Keskin, Y., Keskin, S. C., ve Yüceer, D. (2020). The influence of media on students’ views regarding refugeehood in Turkey. SAGE Open, 10(1), 147-154. https://doi.org/10.1177/2158244020914595
• Kessler, T., ve Wagner, U. (2018). Meeting an asylum seeker: Intergroup contact changes stereotype content perceptions and associated emotional prejudices. Journal of Social Issues, 74(2), 301–320. https://psycnet.apa.org/doi/10.1111/bjso.12304
• Koc, Y. ve Anderson, J. R. (2018). Social distance toward Syrian refugees: The role of intergroup anxiety in facilitating positive relations. Journal of Social Issues, 74(4), 790- 811. https://doi.org/10.1111/josi.12299
• Köse, N. (2024). Syrian students in Turkish universities: Turkish students’ views and challenges. TRC Journal of Humanitarian Action, 3(2), 45–59. https://doi.org/10.55280/trcjha.2024.3.1.0004
• Makashvili, A., Vardanashvili, I. ve Javakhishvili, N. (2018). "Testing intergroup threat theory: Realistic and symbolic threats, religiosity and gender as predictors of prejudice". Europe's Journal of Psychology, 14(2), ss. 464-484. https://doi.org/10.5964/ejop.v14i2.1483
• McKay, F. H., Thomas, S. L. ve Kneebone, S. (2012). ‘It would be okay if they came through the proper channels’: Community perceptions and attitudes toward asylum seekers in Australia. Journal of Refugee Studies, 25(1), 113-133. https://doi.org/10.1093/jrs/fer010
• Murray, K. E. ve Marx, D. M. (2013). Attitudes toward unauthorized immigrants, authorized immigrants, and refugees. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 19(3), 332. https://doi.org/10.1037/a0030812
• Oğuz, G. (2015). İnsan Güvenliği ve Suriyeli Sığınmacılar. Ortadoğu Analiz, 7(71), 15-16.
• Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri Raporu, ORSAM- TESEV Rapor No: 195, Ankara.
• Özmete, E., Yildirim, H. ve Serdarhan, D. (2018). Yabancı Düşmanlığı (Zenofobi) Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18, 191-209. https://doi.org/10.21560/spcd.v18i39974.451063
• Özyurt S. (2021). Okul Psikolojik Danışmanlarında Zenofobi: Özgecilik Ve Mültecilere Karşı Duygusal Mesafe Değişkenlerine Göre Bir İnceleme. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi.
• Padır, M. A. (2019). Suriyeli Mülteciler Bağlamında Yabancı Düşmanlığının İncelenmesi: Algılanan Tehditler ve Sosyal Temasın Rolleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Pawlicka, M., Kazmierczak, M. ve Jagiello-Rusilowski, A. (2019). Empathy and social closeness toward refugees from Syria: The mediating role of cultural intelligence. Journal of Community Psychology, 47(5), 1234–1250. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/jcop.22169
• Riek, B. M., Mania, E. W. ve Gaertner, S. L. (2006). Intergroup threat and outgroup attitudes: A meta-analytic review. Personality and Social Psychology Review, 10(4), 336–353. https://doi.org/10.1207/s15327957pspr1004_4
• Rios, K., Sosa, N. ve Osborn, H. (2018). "An experimental approach to intergroup threat theory: Manipulations, moderators, and consequences of realistic vs. symbolic threat". European Review of Social Psychology, 29(1), 212-255. https://doi.org/10.1080/10463283.2018.1537049
• S, S, Safawi (2025). Türkiye'deki Uluslararası Öğrencilerin Yükseköğretime Uyumları: Bir Meta-Sentez Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Sarıdağ, S. ve Eser, H. B. (2023). Gruplar Arası Temas, Sosyal Baskınlık Yönelimi Ve Zenofobi Arasındaki İlişkide Algılanan Tehdidin Rolü İzmir Konak Örneği. Journal Of Mehmet Akif Ersoy University Economics And Administrative Sciences Faculty, 10(1), 418-445. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097933
• Sarıkaya, A. K. ve Güner, H. (2021). Sığınmacılara Yönelik Önyargı Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Psikometrik Yönden İncelenmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 23(41), 491-504.
• Schweitzer, R., Perkoulidis, S., Krome, S., Ludlow, C. ve Ryan, M. (2005). Attitudes towards refugees: The dark side of prejudice in Australia. Australian Journal of Psychology, 57(3), 170-179. https://doi.org/10.1080/00049530500125199
• Sirkeci, İ. ve Bardakçı, S. (2016). Suriye'den gelenler misafir değil bir göç kültürünün öncüleri. Humanitas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 531-544. https://doi.org/10.20304/husbd.40327
• Stephan, W. G., Diaz-Loving, R. ve Duran, A. (2000). Integrated threat theory and intercultural attitudes: Mexico and the United States. Journal of Cross-Cultural Psychology, 31(2), 240-249. https://doi.org/10.1177/0022022100031002006
• Stephan, W. G., Renfro, C. L., Esses, V. M., Stephan, C. W. ve Martin, T. (2005). The effects of feeling threatened on attitudes toward immigrants. International Journal of Intercultural Relations, 29(1), 1-19. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2005.04.011
• Stephan, W. G., Ybarra, O ve Bachman, G. (1999). Prejudice Toward Immigrants. Journal of Applied Social Psychology, 29(11), 2221-2237. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.1999.tb00107.x
• Stephan, W. G., Ybarra, O. ve Morrison, K. R. (2009). Intergroup threat theory. In T. Nelson (Ed.). Handbook of prejudice, stereotyping, and discrimination (43–60). New York, NY: Psychology Press.
• Süleymanov, A. (2016). Sultanbeyli halkının Suriyeli sığınmacılara bakışı, Suriyeli Mülteci Çocuklarla El Ele Projesi Sonuç Raporu, İstanbul 2016.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. ve Ullman, J. B. (2013). Using Multivariate Statistics , New York, Harper Collins.
• Uluslararası Göç Örgütü. (2017). Göç Terimleri Sözlüğü. Editör: Richard Perruchoud ile Jillyanne Redpath - Cross.(2. Baskı) Sayı:31.
• Uygur, M. R., Eser, H. B., ve Sarıdağ, S. (2024). Multiculturalism, social distance, and xenophobia among non WEIRD individuals toward Syrian refugees: Positive and negative emotions as moderators. Current Psychology, 43(4), 1456–1473. https://doi.org/10.1007/s12144-024-06001-9
• Veer, K., Yakushko, O. ve Ommundsen, R. (2011). Cross-National Measure of Fear-Based Xenophobia: Development of a Cumulative Scale. Psychological Reports, 109(1), 27-42. https://doi.org/10.2466/07.17.PR0.109.4.27-42
• Yakushko, O. (2009). Xenophobia: Understanding the roots and consequences of negative attitudes toward immigrants. The Counseling Psychologist, 37(1), 36- 66. https://doi.org/10.1177/0011000008316034
• Yanbolluoğlu, B. (2018). Türk vatandaşlarının Suriyeli sığınmacılara yönelik tutumlarında temas, tehdit algısı ve gruplar arası kaygının rolü. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi), Bursa: Uludağ Üniversitesi.
• Yılmaz, H. (2018). Ötekine karşı duygusal mesafe ölçeği. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(76), 24-42. http://dx.doi.org/10.16992/ASOS.13950
• Yitmen, Ş., Verkuyten, M., Martinović, B., & Erdoğan, M. (2020). Support to Syrian refugees in Turkey: The roles of descriptive and injunctive norms, threat, and negative emotions. Asian Journal of Social Psychology, 23(4), 511–523. https://doi.org/10.1111/ajsp.12400
• Zeisset, M. (2016). The happiest xenophobes on Earth: Examining anti-immigrant sentiments in the Nordic countries. Res Publica - Journal of Undergraduate Research, 21(1), 1-20.