DÜNDEN BUGÜNE TEREKEME TÜRKLERİNİN DÜĞÜNLERİNDEKİ DEĞİŞİMLER ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA (DAĞISTAN-DERBENT ÖRNEĞİ)

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 367 - 385, 30.06.2022

Gülreyhan Şutanrıkulu

https://doi.org/10.30627/cuilah.1095064

Öz

Eşsiz geleneklerle dolu bir kutlama olan ve hayatın geçiş dönemlerinden biri olan düğün törenleri, birçok halklarda nesiller boyu, farklı şekillerde ortaya çıkarak en önemli aile ritüelleri arasında yer almaktadır. Uygulama biçimleriyle düğünler aynı zamanda hem toplumsal dayanışmayı hem de ekonomik paylaşımı içermektedirler. Terekeme Türklerinin de düğünleri gelenek ve göreneklerle dolu aşamalardan oluşmaktadır. Bu makalede düğün aşamaları tek tek incelenerek eski ve yeni geleneklerin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda bölgenin farklı köylerinde, kartopu tekniğiyle ulaşılan kişilerle yapılandırılmamış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada modern Terekeme düğünlerinde çok eski gelenekler yanında son yıllarda birtakım değişikliklerin de yaşandığı görülmektedir. Zira yeni Terekeme düğünleri önemli maddi maliyetler gerektiren bir döngü haline gelmiş durumdadır. Bu makale, Derbent bölgesindeki köylerde ikamet eden Terekeme Türklerinin unutulmaya yüz tutmuş düğün ritüellerinin kökenleri ve günümüzde değişen teknoloji ve yaşam koşulları nedeniyle düğünlerde meydana gelen bazı değişiklikleri değerlendirmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kültür Sosyolojisi, Gelenek/Görenek, Düğün, Evlilik, Terekeme Türkleri

A research on the Changes in the Wedding of the Terekeme Turks from Past to Present

Öz

Wedding ceremonies, which are a celebration full of unique traditions and one of the transition periods of life, are among the most important family rituals, appearing in different forms in many peoples for generations. With their forms of practice, weddings also include both social solidarity and economic sharing. The weddings of the Terekeme Turks also consist of stages full of traditions and customs. This article, it is aimed to compare the old and new traditions by examining the wedding stages one by one. In this context, unstructured in-depth interviews were conducted with people reached by snowball technique in different villages of the region. In the research, it is seen that there have been some changes in recent years besides very old traditions in modern Terekeme weddings. This article evaluates the origins of the wedding rituals of Terekeme Turks residing in the villages of the Derbent region and some changes in weddings due to the changing technology and living conditions today.

Anahtar Kelimeler

Cultural Sociology, Tradition/Custom, Wedding, Marriage, Terekeme Turks

Kaynakça

• Çetin, Çulpan Zaripova. “Tatar Türklerinin Düğün Geleneği”. Modern Türklük Araştırmaları Dergisi, 2(3), 2005. 92-119.
• Eker, Gülin Ögüt. “Türk Düğün Geleneği İçinde Karakeçili Türk Düğününün Ritüel Açıdan Değerlendirilmesi”. Milli Folklor, 2007, 47-401.
• Korkmaz, Kürşat M. “Elli Yıl Önceki Gaziantep’te Gelin ve Damat”. Milli Folklor, Yıl: 11, Sayı: 42, 92-95.
• Memmedova, Meleyke. “Azerbaycan ve Anadolu Kına Gecesi”. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Cilt:10, Sayı:19, 149-159, İstanbul, 2017.
• Orucov, Asef. “Evlenme Gelenekleri: Palu ve Nahçivan Yöresi Üzerine Bir Araştırma”. Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Uluslararası Palu Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 2018,179-184.
• Qazaqstan Tarihy. (19.01.2022). Ценности и традиции современной казахской семьи Источник. 19 Ocak 2022 tarihinde https://e-history.kz/ru/seo-materials/show/28984/ adresinden erişilmiştir.
• Sabah Gazetesi. (22.12.2021). Kolhoz Ne Demek? TDK’ya Göre Kolhoz Sözlük Anlamı Nedir?. 22 Aralık 2021 tarihinde https://www.sabah.com.tr/tdk-anlami/kolhoz-ne-demek-kolhoz-tdk-sozluk-anlami#most-asked-questions-1 adresinden erişilmiştir.
• Turan, Zeynel. “Geçmişten Günümüze Makedonya Türklerinin Evlenme Düğün Gelenekleri”. Fine Arts , 9 (4) , 181-191, Manisa, 2014.
• Wikipedia. (19.11.2021). Berdel. 19 Kasım 2021 tarihinde https://tr.wikipedia.org/wiki/Berdel adresinden erişilmiştir.
• Yıldırım, Ali ; Şimşek, Hasan . Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınları, 2011. İstanbul
• Алимова, Барият. Алимова, Брак и Свадебные Обычаи в Прошлом и Настоящем(Равнинный Дагестан). Дагестанское Книжное Издательство. Махачкала. 1989.
• Гаджиева, Сакинат Шихамедовна. Семья и Брак у Народов Дагестана в XIX-начале XX в. Наука. Москва 1985.
• Игорь Георгиевич Петров. “Брачная Ночь и Оповещение о Невинности Невесты в Свадебной Обрядности Чувашей”. Чувашский гуманитарный вестник, (11), 2016, 143-158.
• Исмаилова, Алмаз Мусаевна. Свадебные Обряды Народов Дагестана. In История и археология, 2012. 80-83.
• Хадирбеков, Нариман Бубаевич. “Свадебные Обряды Народов Южного Дагестана в Прошлом и Настоящем (XIX-XX вв.) “.(Doctoral dissertation, Ин-т истории, археологии и этнографии Дагест. науч. центра РАН), 2009.
• Шолба́н Вале́рьевич Кара-о́ол. Лексика традиционных послесвадебных обрядов в тувинском языке. Новые исследования Тувы, (4), 2020,169-179.