The Meaning Of Religious Symbols In Early Childhood: The Mosque as an Example

Yıl 2025, Cilt: 25 Sayı: 1, 55 - 68, 30.06.2025

Aslihan Atik , Zeynep Şahin

https://doi.org/10.30627/cuilah.1637238

Öz

Early childhood represents a critical phase in human life, a period when the foundations of symbolic thinking are laid through words, images and pictures. During this period, children begin to give meaning to the symbols around them as their language skills develop rapidly, and their thought processes become progressively more abstract. The connection established through symbols shapes their understanding of the world to a great extent. Their ability to understand the relationship between objects and the meanings they represent undergoes significant development during this process. Early acquisition of symbolic thought structures is of critical importance for the child’s subsequent religious development. This study aims to reveal how children perceive symbols, specifically focusing on their comprehension of the mosque - a prominent religious symbol frequently encountered in their everyday experiences. Furthermore, the aim is to derive pedagogical principles related to religious education. The relevant literature was reviewed to reveal how children learn symbols developmentally. In particular, how religious symbols are given meaning in this developmental process is addressed in different dimensions and discussed in the context of religious education. It has been concluded that the bond that children establish with the mosque symbol progresses developmentally and, in this context, they are both affected by and affect developments in the field of religious development.

Anahtar Kelimeler

Religious Education , Religious Development , Mosque , Symbol

ERKEN ÇOCUKLUKTA DİNİ SEMBOLLERİN ANLAMI: CAMİ ÖRNEĞİ

Öz

Erken çocukluk dönemi, kelimeler, imgeler ve resimler aracılığıyla sembolik düşüncenin temellerinin atıldığı, insan hayatının en kritik aşamalarından biridir. Bu dönemde çocuklar, dil becerilerinin hızla gelişmesiyle birlikte çevrelerindeki sembollere anlam vermeye başlarlar ve düşünce süreçleri giderek daha soyut bir hal alır. Sembollerle kurdukları bu bağ, onların dünyayı kavrama biçimlerini büyük ölçüde şekillendirir. Özellikle nesneler ve onların temsil ettiği anlamlar arasındaki ilişkiyi anlama yetileri bu süreçte önemli bir gelişim gösterir. Erken yaşta kazanılan sembolik düşünce yapıları, çocuğun ileriki yaşamındaki dini gelişimi açısından büyük bir önem taşır. Bu çalışmada, çocukların sembolleri nasıl algıladıklarını ve özellikle günlük yaşamda sık karşılaştıkları dini sembollerden biri olan camiyi nasıl anladıklarını ortaya çıkarmak ve din eğitimi ile ilgili pedagojik ilkelere ulaşmak hedeflenmiştir. Çalışmada alanyazın taranarak sembollerin çocuklar tarafından gelişimsel olarak nasıl öğrenildiği ortaya çıkarılmıştır. Özellikle dini sembollerin gelişimsel olarak bu süreçte nasıl anlamlandırıldığı farklı boyutları ile ele alınmış ve din eğitimi bağlamında tartışılmıştır. Çocukların cami sembolü ile kurdukları bağın gelişimsel olarak ilerlediği ve bu bağlamda dini gelişim alanındaki gelişmelerden hem etkilendiği hem de onları etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi , Dini Gelişim , Cami , Sembol

Kaynakça

• Ashton, E. (1993). “Interpreting Children’s Ideas: Creative Thought or Factual Belief? A New Look at Piaget’ Theory of Chilhood Artificialism as Related to Religious Education”, British Journal of Educational Studies, 41(2), 164–173.
• Ashton, E. (2000). Religious Educaton in The Early Years. Londra: Routledge.
• Atik, A. (2022). Müslüman Çocukların Allah Anlayışlarının Gelişimi ve Eğitimi. Niğde: Asitan.
• Browning, M. M., (2019). “Our Symbolic Minds: What Are They Really?”, The Psychoanalytic Quarterly, 88(1), 25–52.
• Boyatzıs, Chris J., (2017). “Çocukluk Döneminde Dinsel ve Manevi Gelişim”, (M. Koç, Çev.), Balıkesir Üniveristesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 395-445.
• Calamandrei, S. (2002). “Where the Id was, the shared ego must now be: the acquisition of symbolic function, language and conscious”, The International Journal of Psychoanalysis, 103(5), 761-785.
• Cochet, H. & Centelles, L. & Jover, M. & Plachta, S. & Vauclair, J.(2015). “Hand Preferences in Preschool Children: Reaching, Pointing and Symbolic Gestures, Laterality: Asymmetries of Body”, Laterality, 20(4), 501–516.
• Demirel, Ş. (2012). “Sembolik Dil ve Bu Bağlamda Mesnevi’nin İlk 18 Beytindeki Sembolik Unsurlar”, Journal of Turkish Studies, 7(3), 915-947.
• Eliade, M. (2020). İmgeler ve simgeler, (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: Doğu Batı Yay.
• Ertuğrul, İsmail F., (1922). Lugatçe-i Felsefe, “Internet Archive”. Erişim 1 Mayıs 2023. https://archive.org/details/luateifelsefe00ertu/page/633/mode/2up
• Goldman, R. (1966). Religious Thinking from Childhood to Adolescence. Routledge and Kegan Paul, London.
• Güney, M., & Baran, G. (2022). “48-60 Aylık Çocuklarda Sembolik Oyun ve Bilişsel İşlevler: Oyun ve Biliş”, Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 6 (1), 132-150.
• Hartmann, Elizabeth S. (2012). “A Socio-cognitive Approach to How Children With Deafblindness Understand Symbols, International Journal of Disability”, Development and Education, 59(2), 131–144.
• Jung, C. G. (2015). İnsan ve Sembolleri. İstanbul: Kabalcı Yay.
• Kılıç, S. (2013). Sembolün gücü ve İslam’da semboller, Diyanet İlmi Dergi, 49(3), 7-20.
• Kızıl, H. (2018). “Özellikleri Açısından Sembol”, e- Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 10(4), 1306 – 1327.
• Köylü, M., & Altaş, N. (2012). Din Eğitimi, Ankara: Gündüz Yay.
• Köylü, M. (2004). “Çocukluk Dönemi Dini İnanç Gelişimi ve Din Eğitimi”, AUİFD, 45(2), 37-54.
• Köylü, M., & Oruç, C. (2017). Çocukluk Dönemi Din Eğitimi, Ankara: Nobel Yay.
• Lawler, Michael G. (1977). “Symbol and Religious Education, Religious Education”, The Offical Journal of the Religious Education Association, 72(4), 214-230.
• Lefebvre, X., & Perin, L.(1963). Bringing Your Child to God, New York: P.J Kenndy & Sons.
• Moriarty, M. W. (2009). “Evaluating Children's Use Of Symbol İn Some Recent Research”, International Journal of Children's Spirituality, 14(1), 47-61.
• Oruç, C. (2013). “Erken Çocukluk Dönemi Dini Gelişim Teorileri Bağlamında Din Eğitimi”, Turkish Studies, 8(8), 971-987.
• Oruç, C. (2014). Okul Öncesi Dönemde Çocuğun Din Eğitimi. İstanbul: Dem Yay.
• Perşembe, E. (1998). “Dinde Sembolün Fonksiyonu ve İslam’da Sembolik Değerlerin Bugünü”, OMÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(10), 89-102.
• Piaget, J. (2016). Çocuk Psikolojisi, (O. Türkay, Çev.) İstanbul: Pinhan Yay.
• Piaget, J. (2016) Çocuğun Gözüyle Dünya, (İ. Yerguz, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi Yay.
• Ratcliff, D. (1988). “How to Teach: Foundations, Processes, Procedures,” in Handbook of Preschool Religious Education, Birmingham, Alabama: Religious Education Press.
• Salsa, Analía M. & Peralta de Mendoza, Olga A. (2000). “Implicancias Didácticas Del Uso Y La Comprensión Temprana De Símbolos”, Cultura y Educación, 12(3), 35-45.
• Schimmel, A. (1954). “Dinde Sembolün Fonksiyonu Nedir?”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 3(4), 67-74.
• Su, M. (2025). Gençlik ve Din Eğitimi (Din Dışı Kimliklerle Karşılaşma ve Dönüşüm). Ankara: İlahiyat Yay.
• Tillich, P. (2002). “Din Dilinin Doğası”, (A. Çınar, Çev.), Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(2), 45-60.
• Tokat, L. (2012). Dinde Sembolizm, Ankara: Ankara Okulu Yay.
• Tosun, C., & Çapçıoğlu, F. (2015). “4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi”, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 5(5), 705-720.
• Weigel, Daniel J., & Martin, Sally S., & Lowman, Jennifer L. (2016). “Assessing the Early Literacy Skills of Toddlers: the Development of Four Foundational Measures”, Early Child Development and Care, 187(3–4), 744–755.
• Yavuz, K. (1983). Çocukta Dini Duygu ve Düşüncenin Gelişmesi, Ankara: DİB Yay.