AN INVENTED TRADITION OR AN EXAMPLE OF FAKELORE? ÇANAKKALE WOMEN'S NEW FORM OF ENTERTAINMENT "SHALWAR NIGHT"

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 1080 - 1108, 26.12.2024

Mustafa Dinç

https://doi.org/10.32321/cutad.1551989

Abstract

It is seen that cultural products, which are the main material of folklore, have existed from the construction process of the discipline in the 19th century to the present day, sometimes rapidly and sometimes quite slowly; experiencing various changes, transformations, adaptations, decreases or increases.Traditional cultural codes, which were generally associated with rural life due to the fact that it was the main area that the discipline initially focused on, have been carried to the urban environment with various adaptations or new forms over time under the influence of many factors such as the change in the view of the concept of folk, rapid urbanisation, and the development of transportation and communication facilities, so that folkloric material has gained an urban character as well as its predominantly rural character and has become visible in almost all social environments.As a matter of fact, the fact that many studies focusing on the folklore of the city and urban groups are being carried out in the field is an important indicator of this. On the other hand, the fact that folkloric material is kept alive or adapted in different forms in new environments has also paved the way for the discussion of concepts such as “invented tradition” and “fakelore” within the discipline.This situation, which is based on many features and functions of folkloric material such as vitality, adaptation, identity building, transferability, use in economic and touristic activities, constitutes an important data set for the current course of folklore.In this study, the structural and functional characteristics of the entertainment within the framework of the interviews conducted with the participants who organised and participated in the “Shalwar Night” entertainment, which has become widespread in the last two-three years among women belonging to the rural areas of Çanakkale and started to be sampled in the surrounding provinces, are presented and this new entertainment trend is evaluated within the framework of the concepts of “invented tradition” and “fakelore”. As a result, it has been determined that this form of entertainment, which has rapidly spread in urban culture by feeding on women's entertainment of rural origin, fulfils a number of psychological, sociological, economic and cultural functions in parallel with the basic functions of folklore products. On the other hand, it is concluded that the entertainment overlaps with the concepts of ‘invented tradition’ and ‘fakelore’ with the fact that a texting business implemented it for the first time, although there was no previous example in the urban environment, and spread it both throughout the city and in the surrounding provinces with the power of social media environments, and more different clothing-dressing and organisation companies entered the field and an important economic-touristic-commercial area was formed.

Keywords

Entertainment, Shalwar Night, Invented Tradition, Fakelore, Urban Folklore

Project Number

-

İCAT EDİLMİŞ BİR GELENEK Mİ, BİR FAKELORE ÖRNEĞİ Mİ? ÇANAKKALE KADINLARININ YENİ EĞLENCE BİÇİMİ “ŞALVAR GECESİ”

Abstract

Folklorun başlıca malzemesi olan kültür ürünlerinin, disiplinin 19.yy’daki inşa sürecinden günümüze zaman zaman hızlı zaman zaman ise oldukça yavaş bir biçimde; türlü değişiklikler, dönüşümler, uyarlamalar, eksilmeler veya artışlar yaşayarak var olageldiği görülmektedir. Disiplinin başlangıçta odaklandığı temel alan olması nedeniyle genellikle kırsal yaşamla örtüştürülen geleneksel kültürel kodlar halk kavramına bakışın değişmesi; hızlı kentleşme, ulaşım ve iletişim olanaklarının gelişmesi gibi pek çok faktörün etkisiyle elbette ki zaman içerisinde çeşitli uyarlamalar veya yeni biçimlerle kent ortamına da taşınmış, böylelikle folklorik malzeme ağırlıklı olarak kırsal olan karakterinin yanında kentli bir karakter de kazanarak hemen tüm sosyal ortamlarda görünür hâle gelmiştir. Nitekim alan içerisinde kent ve kentli grupların folkloruna eğilen pek çok çalışmanın yapılıyor olması bunun önemli bir göstergesidir. Öte yandan folklorik malzemenin yeni ortamlarda farklı biçimlerde yaşatılıyor veya uyarlanıyor olması disiplin içerisinde “icat edilmiş gelenek” ve “fakelore” gibi kavramların tartışılmasına da zemin hazırlamıştır. Temelinde folklorik malzemenin canlılık, adaptasyon, kimlik inşa etme, aktarılabilirlik, ekonomik ve turistik etkinliklerde kullanılma gibi pek çok özellik ve işlevinin yer aldığı bu durum folklorun bugünkü seyrine yönelik önemli bir veri seti oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Çanakkale kırsalına mensup kadınlar içerisinde son iki-üç yılda yaygınlaşıp çevre illerde de örneklenmeye başlanan “Şalvar Gecesi” eğlencesini düzenleyen ve eğlenceye katılan katılımcılarla yapılan mülakatlar çerçevesinde eğlencenin, yapısal ve işlevsel özellikleri sunularak bu yeni eğlence akımı “icat edilmiş gelenek” ve “fakelore” kavramları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Neticede kırsal kökenli kadın eğlencelerinden beslenmek suretiyle kent kültüründe hızla yaygınlaşan bu eğlence biçiminin folklor ürünlerinin temel işlevleriyle paralel biçimde psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve kültürel bağlamlı birtakım işlevleri yerine getirdiği tespit edilmiştir. Öte yandan eğlencenin, kent ortamında daha önce herhangi bir örneği bulunmamasına rağmen bir manifatura işletmesinin ilk kez uygulayıp, sosyal medya ortamlarının gücüyle hem kent genelinde hem de çevre illerde yaygınlaştırması ve daha farklı giyim-kuşam ve organizasyon firmalarının sahaya girerek önemli bir ekonomik-turistik-ticari alan oluşmasıyla “icat edilmiş gelenek” ve “fakelore” kavramlarıyla örtüştüğü sonucuna varılmıştır.

Keywords

Eğlence, Şalvar Gecesi, İcat Edilmiş Gelenek, Fakelore, Kent Folkloru

Ethical Statement

Araştırma Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Komisyonunun 22.08.2024 tarih ve 12/34 sayılı kararı ile etik kurul onayı almıştır. Belge Takip Adresi: https://www.turkiye.gov.tr/comu-ebys Belge Doğrulama Kodu: FEUCEA7

Project Number

-

References

• Aça, M., Yolcu, M. A. ve Aça, M. (2019). Kadın folkloru: Statü ve famaj. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Aça, Mustafa (2018). Balıkesir kına organizasyonu firmaları-hayal satıcıları-üzerine halk bilimsel değerlendirmeler. Motif Vakfı uluslararası sosyal bilimler sempozyumu, 8-10 Kasım 2018 Çanakkale bildiriler kitabı. (Aça, M., Ed.). içinde (ss. 103-111). İstanbul: Motif Vakfı Yayınları.
• Altınkaynak, E. ve Aşkaroğlu, V. (2024). Folklorun işlevleri üzerine eleştirel bir çözümleme. Folklor/Edebiyat, 30(119), 607-620.
• Ayhan, F. (2021). Türk geleneksel giyim kültüründe şalvar. Humanities Sciences (NWSAHS), 16(1), 59-70.
• Bars, M. E. (2021). Folklorizm, fakelore, icat edilmiş gelenek ve reklam. Bingöl Araştırmaları Dergisi, 8(1), 27-50.
• Bascom, W. (2010). Folklorun dört işlevi. Halkbiliminde kuram ve yaklaşımlar 2. (Gürçayır, S., Ed.) (Çalış, F., Çev) içinde (ss.71-87). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Başgöz, İ. (1996). Protesto: Folklorun beşinci işlevi (fonksiyonu). Folkloristik Umay Günay armağanı. (Çobanoğlu, Ö. ve Özarslan, M. Ed.) içinde (ss. 1-4). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Büyükokutan Töret, A. (2018). Geleneksel cinsiyet tayini uygulamalarının günümüz kent toplumuna evrimine bir örnek: cinsiyet partileri. Folklor/Edebiyat, 24(94), 103-118.
• Büyükokutan Töret, A. (2020). Kent kökenli kadın eğlencelerine yeni bir örnek: Kerem’le kız kıza. Folklor/Edebiyat, 26(3), 647-670.
• Büyükokutan Töret, A. (2022). Kent kökenli eğlenceler bağlamında gelin hamamlarına taşınan kadın günleri: Lidya Park Termal Otel örneği”. Türk Kültürü, 15(2), 99-115.
• Çobanoğlu, Ö. (1999). Halkbilimi açısından gelenek, turizm ve icad edilmiş gelenek bağlamında Ayvalık Şeytan Sofrası örneği”. Millî Folklor, 43, 7-12.
• Derdiçok, N. S. (2023). Kent ve kadın Türk kültüründe gün olgusu. Çanakkale: Hars Akademi Yayınları.
• Dinç, M. (2019). Halk bilgisinin beslenme ve mutfak kültürüne dönük temsilleri. Halk bilimi el kitabı. (Aça, M., Ed.) içinde (ss. 287-314). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Dinç, M. (2021). Youtube platformundaki ‘… için çal/ söyle /oku’ etiketli video içerikleri üzerine folklorik bir inceleme. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 6(1), 298-334.
• Dorson, R. M. (2007). Folklor ve fake lore. Folklorun Sahtesi: Fakelore. (Gürçayır, S. Haz.) içinde (ss. 11-22). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Hobsbawm, E. (2006). Giriş: Gelenekleri icat etmek. Geleneğin İcadı. (Hobsbawm, E. ve Terence, R., Der.) (Şahin, M. M., Çev.) içinde (ss. 1-18). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Küçükbasmacı, G. (2016). Kültürel Bellek ve Süreklilik: Kına Gecelerinden Mezuniyet Kınalarına”. Milli Folklor Dergisi, 112, 73-94.
• Küçükbasmacı, G. (2018). Geleneğin icadında kadının rolü: mezuniyet kınası”. Motif Vakfı uluslararası sosyal bilimler sempozyumu, 8-10 Kasım 2018/Çanakkale bildiriler kitabı. (Aça, M., Ed.) içinde (ss. 208-216). İstanbul: Motif Vakfı Yayınları.
• Newall, V. J. (2004). Halk bilimi ve geleneğin uyumu (folklorizm). (Kayalı Orta, N., Çev) Uygulamalı halk bilimi. (Oğuz, M. Ö. vd. Haz.) içinde (ss. 80-107). Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Özdemir, N. (2005). Cumhuriyet dönemi Türk eğlence kültürü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Özdemir, T. (2022). Kent kültüründe bekârlığa veda partileri: Eskişehir Çekim Bahçesi örneği. Çağdaş Yaklaşımlar Odağında Toplum ve Kültür Araştırmaları. (Dinç, M. ve Türk, A. T., Ed.) içinde (ss. 159-177). Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Tural, G. (2024). Gece eğlencelerinde yeni bir deneyim: girls night out. Kültür Araştırmaları Dergisi, 21, 54-74.