Gelişimsel Gerilik ve Risk Altındaki Çocukların Dil Becerilerini Desteklemede Yaşanan Zorluklar: Okul Öncesi Öğretmen Görüşleri

Year 2024, Issue: 62, 3148 - 3169, 30.12.2024

Mehmet İnce , Emine Özmen

https://doi.org/10.53444/deubefd.1495486

Abstract

Çocuklar yaşamlarının ilk dört yılında dil becerilerinde önemli ilerlemeler gerçekleştirirler. Erken dönemde dil becerilerini desteklemek, çocukların ileriki dönem akademik ve sosyal anlamda daha başarılı olmalarına yönelik olumlu etkiler sağlamaktadır. Özellikle çocuklara okul öncesi dönemde sağlanan eğitimin içeriği bu anlamda zenginleştirilmeli dil becerileri desteklenmelidir. Bunun için okul öncesi dönem çocukların dil becerilerini destekleyecek olan öğretmenlerin gereksinimlerinin karşılanması ve yaşadıkları sorunların giderilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı; okul öncesi öğretmenlerinin gelişimsel risk grubunda olan çocukların dil becerilerini desteklenmede yaşadıkları sorunların, gereksinimlerin ve çözüm önerilerinin belirlenmesidir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması desenine göre desenlenmiştir. Çalışmanın verileri, yarı yapılandırılmış görüşmeler, doküman incelemeleri ve araştırmacı günlüğü yoluyla toplanmıştır. Toplanan veriler, içerik analizi ile analiz edilmiş ve yorumlanmıştır. Elde edilen verilerin analizi sonucunda yedi tema elde edilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre öğretmenler gelişimsel risk altındaki çocukları eğitimsel ve bilişsel zorluklar, öğrenme becerilerindeki zayıflıklar ve yaşlarına göre beklenen gelişim aşamalarını tamamlayamama durumları ile tanımlamışlardır. Öğretmenler dil becerilerindeki güçlüklerin çocukların sosyal ilişkilerini, akademik başarılarını ve genel yaşam kalitelerini olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekmişlerdir. Bu anlamda katılımcı öğretmenler, çocukların dil becerilerinin desteklenmesi için çeşitli yöntem ve etkinlikler kullanırken aynı zamanda aile ve uzmanlarla iş birliğinin önemine değinmişlerdir. Son olarak bilgi ve eğitim ihtiyaçlarına vurgu yaparak gereksinimlerine ve yaşadıkları sorunların çözümüne yönelik çeşitli önerilerde bulunmuşlardır. Çalışma bulguları ilgili alanyazın ile ilişkilendirilerek tartışılmış ve uygulama ve araştırmaya yönelik öneriler verilmiştir.

Keywords

Gelişimsel risk, dil becerileri, okul öncesi öğretmeni, durum çalışması, nitel araştırma.

Ethical Statement

Bu çalışmanın planlanmasından, uygulanmasına, verilerin toplanmasından verilerin analizine kadar olan tüm süreçte “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması belirtilen tüm kurallara uyulmuştur. Yönergenin ikinci bölümü olan “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbiri gerçekleştirilmemiştir. Bu çalışmanın yazım sürecinde bilimsel, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir.

Difficulties in Supporting Language Skills of Children with Developmental Delays and Children at Risk: Preschool Teacher Opinions

Abstract

Children make signifigant progress in their language skills in the first four years their lifes. Supporting language skills in the early stages leads to positive impacts on children's future academic and social success.In this context especially enriching the educational content provided to children in the preschool period is necessary for supporting language skills. Therefore, meeting the needs of preschool teachers, who will support children's language skills, and addressing their challenges is essential. The aim of this research is to identify the problems, needs, and solution proposals of preschool teachers in supporting the language skills of children at developmental risk. This research was conducted according to the case study design among qualitative research methods. Data for the research were collected through semi-structured interviews, document analysis, and researcher's diary. The collected data were analyzed and interpreted through content analysis. Seven themes were obtained as a result of the analysis of the data obtained. According to the research findings, teachers have identified children at developmental risk with educational and cognitive difficulties, low learning abilities, and the inability to complete developmental stages expected for their age. Teachers pointed out that difficulties in language skills can negatively affect children's social relationships, academic success and overall quality of life. Teachers have emphasized the importance of collaboration with families and experts while using various methods and activities to support children's language and communication skills. They have made various suggestions for addressing their informational and educational needs and solving their problems. The research findings have been discussed in relation to the relevant literature, and recommendations for practice and further research have been provided.

Keywords

Developmental risk, language skills, preschool teacher, case study, qualitative research.

References

• Acarlar, F., & Johnston, J. R. (2011). Acquisition of Turkish grammatical morphology by children with developmental disorders. International journal of language & communication disorders, 46(6), 728-738. https://doi.org/10.1111/j.1460-6984.2011.00035.x
• Antonacci, P. A., & O’callaghan, C. M. (2011). Promoting literacy development: 50 research-based strategies for K-8 learners. Sage Publications.
• Akar, H. (2019). Durum çalışması.A. Saban & A. Ersoy (Ed.), Eğitimde nitel araştırma yöntemleri içinde (ss. 139-176). Anı Yayıncılık.
• Akoglu, G., & Acarlar, F. (2014). Gelisimsel dil bozukluklarında söz dizimi anlama ve sözel çalışma belleği ilişkisinin ıncelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 29(73), 89-103.
• Bartl-Pokorny, K. D., Marschik, P. B., Sachse, S., Green, V. A., Zhang, D., Van Der Meer, L., Wolin, T., & Einspieler, C. (2013). Tracking development from early speech-language acquisition to reading skills at age 13. Developmental Neurorehabilitation, 16(3), 188-195. https://doi.org/10.3109/17518423.2013.773101
• Berk, L. E. (2006). Child development. Pearson Education.
• Bleses, D., Makransky, G., Dale, P. S., Højen, A., & Ari, B. A. (2016). Early productive vocabulary predicts academic achievement 10 years later. Applied Psycholinguistics, 37(6), 1461-1476. https://doi.org/10.1017/S0142716415000599
• Bishop, D. V., & Snowling, M. J. (2004). Developmental dyslexia and specific language impairment: Same or different? Psychological Bulletin, 130(6), 858. https://doi.org/10.1037/0033-2909.130.6.858
• Bishop, D. V. M., & Leonard, L. B. (Eds.). (2000). Speech and language impairments in children: Causes, characteristics, intervention and outcome. Psychology Press.
• Biemiller, A. (2015). Language and reading development. In B. Spooner, & M. Spender (Eds.), The routledge handbook of psychology and language development (pp. 239-253). Routledge.
• Bowyer-Crane, C., Snowling, M. J., Duff, F. J., Fieldsend, E., Carroll, J. M., Miles, J., ... & Hulme, C. (2008). Improving early language and literacy skills: Differential effects of an oral language versus a phonology with reading intervention. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(4), 422-432. https://doi.org/10.1111/j.1469-7610.2007.01849.x
• Conti-Ramsden, G. & Botting, N. (2004). Social difficulties andvictimization in children with LI at 11 years of age. Journalof Speech, Language and Hearing Research,47, 145–161. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2004/013)
• Cameron, C. E., Brock, L. L., Murrah, W. M., Bell, L. H., Worzalla, S. L., Grissmer, D., & Morrison, F. J. (2012). Fine motor skills and executive function both contribute to kindergarten achievement. Child Development, 83(4), 1229-1244. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2012.01768.x
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research (2nd ed.). SAGE Publications.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6th ed.). Routledge.
• Cummins, J. (2000). Language, power and pedagogy: Bilingual children in the crossfire. Multilingual Matters.
• Dayı, E., Ataman, S. & Kösretaş, B. (2022). Özel gereksinimli bireylerin eğitsel tanılama ve değerlendirme sürecinde iş birliği: Aile deneyimleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3), 2663-2693. https://doi.org/10.17152/gefad.1150770
• Dilbaz, M. (2020). Gelişimsel dil bozukluğu riski olan çocukların sosyal-duygusal ve dil gelişimleri arasındaki ilişkinin normal dil gelişimi gösteren akranları ile karşılaştırılması [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Durkin, K., Conti-Ramsden, G., Walker, A., & Simkin, Z. (2009). Educational and interpersonal uses of home computers by adolescents with and without specific language impairment. British Journal of Developmental Psychology, 27(1), 197-217. https://doi.org/10.1348/026151008X320507
• Erlandson, D. A., Harris, E. L., Skipper, B. L., & Allen, S. T. (1993). Doing naturalistic inquiry: A guide to methods. Sage.
• Friend, M., & Cook, L. (2009). Interactions: Collaboration skills for school professionals (5th ed.). Pearson Education, Inc.
• Flowers, H., Girolametto, L., Weitzman, E., & Greenberg, J. (2007). Promoting early literacy skills: Effects of in-service education for early childhood educators. Canadian Journal of Speech-Language Pathology and Audiology, 31(1), 6-18.
• Friedmann, N., & Rusou, D. (2015). Critical period for first language: the crucial role of language input during the first year of life. Current Opinion in Neurobiology, 35, 27-34. https://doi.org/10.1016/j.conb.2015.07.004
• Gilkerson, J., Richards, J. A., Warren, S. F., Oller, D. K., Russo, R., & Vohr, B. (2018). Language experience in the second year of life and language outcomes in late childhood. Pediatrics, 142(4). e20174276.https://doi.org/10.1542/peds.2017-4276
• Glesne, C. (2015). Becoming qualitative researchers: An introduction. Pearson.
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., vd. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (19), 23-40.
• Grimshaw, G. M., Adelstein, A., Bryden, M. P., & MacKinnon, G. E. (1998). First-language acquisition in adolescence: Evidence for a critical period for verbal language development. Brain and Language, 63(2), 237-255. https://doi.org/10.1006/brln.1997.1943
• Güzel-Özmen, R. (2003). İfade edici dil becerileri sınırlı olan zihinsel engelli çocukların dil gelişimlerini desteklemek için öğretmenin sınıf ortamında yapacakları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 205-218.
• Huttenlocher, J., Waterfall, H., Vasilyeva, M., Vevea, J., & Hedges, L. V. (2010). Sources of variability in children’s language growth. Cognitive Psychology, 61(4), 343-365. https://doi.org/10.1016/j.cogpsych.2010.08.002
• Justice, L. M., & Pullen, P. C. (2003). Promising interventions for promoting emergent literacy skills: Three evidence-based approaches. Topics in Early Childhood Special Education, 23(3), 99–113. https://doi.org/10.1177/027112140302300301
• Kızıltaş, E. (2009). Okul öncesi eğitimde uygulanan aile katılım çalışmalarının 5-6 yaş grubu çocukların dil becerilerinin gelişimine etkisi (Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi). Atatürk Üniversitesi.
• Law, J., Garrett, Z., & Nye, C. (2004). The efficacy oftreatment for children with developmental speech andlanguage delay/disorder: A meta-analysis. Journal ofSpeech, Language, and Hearing Research,47, 924–943. https://doi.org/10.1044/1092-4388(2004/069)
• Liberman, Z., Woodward, A. L., Keysar, B., & Kinzler, K. D. (2017). Exposure to multiple languages enhances communication skills in infancy. Developmental Science, 20 (1), 1-11. https://doi.org/10.1111/desc.12420
• Mashburn, A. J., Pianta, R. C., Hamre, B. K., Downer, J. T., Barbarin, O. A., Bryant, D., ... & Howes, C. (2008). Measures of classroom quality in prekindergarten and children’s development of academic, language, and social skills. Child Development, 79(3), 732–749. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2008.01154.x
• Merriam, S. B. (1998). Qualitative research and case study applications in education (2nd ed.). Jossey-Bass.
• National Research Council. (2000). Early childhood education: Science, research, and policy. National Academies Press.
• Kika, B. (2017). The Influence of Psycho-Social Environment and Socio-Economic Status on Early Language Development Among Toddlers. , 8, 139-139. https://doi.org/10.26417/ejls.v8i1.p139-139.
• Paul, R. (2007). Language disorders from infancy through adolescence: Assessment & intervention (Vol. 324). Elsevier Health Sciences.
• Petersen, M. C., Kube, D. A., & Palmer, F. B. (1998). Classification of developmental delays. Seminars in pediatric neurology, 5(1), 2–14. https://doi.org/10.1016/s1071-9091(98)80012-0
• Pullen, P. C., & Justice, L. M. (2003). Enhancing phonological awareness, print awareness, and oral language skills in preschool children. Intervention in School and Clinic, 39(2), 87–98. https://doi.org/10.1177/1053451203039002040
• Ramsook, K., Welsh, J., & Bierman, K. (2019). What you say, and how you say it: Preschoolers' growth in vocabulary and communication skills differentially predict kindergarten academic achievement and self-regulation.. Social Development, (29)3, 783-800 . https://doi.org/10.1111/sode.12425.
• Riou, E., Ghosh, S., Francoeur, E., & Shevell, M. (2009). Global developmental delay and its relationship to cognitive skills. Developmental Medicine & Child Neurology, 51(8), 600-606. https://doi.org/10.1111/j.1469-8749.2008.03197.x.
• Risley, T. R., & Hart, B. (2006). Promoting Early Language Development. In N. F. Watt, C. Ayoub, R. H. Bradley, J. E. Puma, & W. A. LeBoeuf (Eds.), The crisis in youth mental health: Critical issues and effective programs, Vol. 4. Early intervention programs and policies (pp. 83–88). Praeger Publishers/Greenwood Publishing Group.
• Romeo, R. R., Leonard, J. A., Robinson, S. T., West, M. R., Mackey, A. P., Rowe, M. L., & Gabrieli, J. D. E. (2018). Beyond the 30-Million-Word Gap: Children’s Conversational Exposure Is Associated With Language-Related Brain Function. Psychological Science, 29(5), 700-710. https://doi.org/10.1177/0956797617742725
• Roskos, K., & Christie, J. F. (Eds.). (2000). Literacy-enriched play settings: A broad-spectrum instructional strategy. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• Roulstone S., Law J., Rush R., Clegg J., Peters T. (2011). Investigating the role of language in children’s early educational outcomes. https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/181549/DFE-RR134.pdf
• Ryan, A., Gibbon, F. E., & O’shea, A. (2015). Expressive and receptive language skills in preschool children from a socially disadvantaged area. International Journal of Speech-Language Pathology, 18(1), 41–52. https://doi.org/10.3109/17549507.2015.1089935
• Sameroff, A. J. (2000). Developmental systems and psychopathology. Development and Psychopathology, 12(3), 297-312. https://doi.org/10.1017/S0954579400003035
• Seçkin-Yılmaz, Ş. (2023). Erken çocuklukta okuma güçlüğü riski olan çocuklar. A. Doğanay Bilgi & E. R. Özmen (Ed.), Okuma güçlüklerine erken müdahale içinde (ss. 3-26). Nobel.
• Sheridan, S. M., & Kratochwill, T. R. (2007). Conjoint behavioral consultation: Promoting family-school connections and interventions. Springer Science & Business Media.
• Shonkoff, J. P & Phillips, D. A. (Eds.). (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development.
• Silver, C., & Lewins, A. (2014). Using software in qualitative research. Sage Publications.
• Starkweather, C. W. (1987). Fluency and stuttering. Prentice-Hall, Inc.
• Son, S.-H., & Morrison, F. J. (2010). The nature and impact of changes in home learning environment on development of language and academic skills in preschool children. Developmental Psychology, 46(5), 1103–1118. https://doi.org/10.1037/a0020065
• Temiz, Z. (2020). Challenges and coping strategies for preschool teachers with children who cannot speak a majority language. International Journal of Early Years Education, 30(2), 276–289. https://doi.org/10.1080/09669760.2020.1777845
• Turan, F., & Gündüz, S. (2022). İletişim ve dil gelişimi. F. Acarlar & Ö. Diken (Ed.), Yetersizliği olan bireylerin dil ve iletişim becerilerinin desteklenmesi içinde (ss.59-74). Pegem Akademi.
• Uysal, A. A., Güdük, A. H., & Tura, G. (2019). Knowledge and attitudes of preschool teachers about speech and language disorders in Turkey. Asian Journal of Education and Training, 5(4), 562–568. https://doi.org/10.20448/journal.522.2019.54.562.568
• Wasik, B. A., & Hindman, A. H. (2011). Improving vocabulary and pre-literacy skills of at-risk preschoolers through teacher professional development. Journal of Educational Psychology, 103(2), 455–469. https://doi.org/10.1037/a0023067
• Wasik, B. A., & Iannone-Campbell, C. (2012). Developing vocabulary through purposeful, strategic conversations. The Reading Teacher, 66(4), 321-332. https://doi.org/10.1002/TRTR.01095
• Woolf, N. H., & Silver, C. (2018). Qualitative analysis using MAXQDA. Routledge.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.