The Views of School Principals on the Emotional Intelligence

Year 2024, Issue: 62, 3426 - 3444, 30.12.2024

Tuğçe Kaçar , Semiha Şahin

https://doi.org/10.53444/deubefd.1517287

Abstract

Emotional intelligence skills help manage human relations, solve problems, cope with stress and understand the emotions of others and therefore it is thought to be one of the characteristics that a school principal should have. Accordingly, the aim of this study is to examine the emotional intelligence skills of school principals. “Phenomenological technique”, one of the qualitative research models, was used in the study. The sample group consisted of 45 school principals working in Buca, Bornova, Gaziemir, Konak, and Karabağlar districts of Izmir province in the academic year 2021-2022. “Purposive and maximum variation sampling methods” were used in the qualitative data collection process of the study. “Content analysis” was used to analyze the data collected with the “Semi-structured Interview Form for School Principals’ Emotional Intelligence” used in the study. In the content analysis, the opinions of the principals were associated with each other and analyzed under common themes, categories and codes and the findings were presented. As a result of the study, it was stated that most of the school principals were able to recognize their own emotions, manage their emotions, motivate both themselves and teachers, understand emotions and try to improve social relations. However, negative opinions were stated due to some principals’ lack of ability to manage their emotions, lack of social skills, and lack of ability to recognize and understand emotions. It is recommended to investigate the reasons behind why school principals who lack individual and social competence cannot develop their emotional intelligence and use these skills in school management.

Keywords

Emotional, Intelligence, Emotional intelligence, School principal

Okul Müdürlerinin Duygusal Zekâlarına İlişkin Görüşleri

Abstract

Duygusal zekâ insan ilişkilerini yönetmede, sorunları çözmede, stresle başa çıkabilmede, başkalarının duygularını anlamada duygusal zekâ becerilerinin yardımcı olacağı ve bu nedenle okul liderinde olması gereken özelliklerden biri olduğu düşünülmektedir. Buna göre araştırmada okul müdürlerinin duygusal zekâ becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma modellerinden biri olan “olgubilim tekniği” kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 öğretim yılı İzmir ili Buca, Bornova, Gaziemir, Konak ve Karabağlar ilçelerinde görev yapmakta olan 45 okul müdürü oluşturmaktadır. Çalışmanın nitel veri toplama sürecinde “amaçlı ve maksimum çeşitlilik örneklem yöntemi” kullanılmıştır. Araştırmada kullanılan “Okul Müdürlerinin Duygusal Zekâsı Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” ile toplanan verilerin analizinde “içerik analizi” kullanılmıştır. İçerik analizinde müdürlerin görüşleri birbiriyle ilişkilendirilerek ortak tema, kategori ve kodlar altında analiz edilerek bulgular sunulmuştur. Araştırma sonucunda okul müdürlerinin çoğunlukla kendi duygularını tanımlayabildikleri, duygularını yönetebildikleri, hem kendilerini hem öğretmenleri motive ettikleri, duyguları anladıkları ve sosyal ilişkileri geliştirmeye çalıştıklarına ilişkin görüş belirtilmiştir. Ancak bazı müdürlerin duygularını yönetmede eksiklik, sosyal beceri eksikliği, duyguları tanıma ve anlamada eksiklik olması nedeniyle olumsuz görüş belirtilmiştir. Bireysel ve sosyal yeterlilik eksikliği gösteren okul müdürlerinin duygusal zekâlarını geliştirememe ve bu becerilerini okul yönetiminde kullanamama nedenlerinin araştırılması önerilmektedir.

Keywords

Duygusal, Zeka, Duygusal zeka, Okul müdürü

References

• Afzal, A., Naz, F. L. & Khan, M. H. N. (2023). Investigating the role of emotional intelligence for effective leadership: A study of school principals from urban areas. Global Educational Studies Review, 8 (1), 110-123. doi: 10.31703/gesr.2023(VIII-I).11
• Altay, Ü. (2011). Yöneticilerin duygusal zekâ düzeylerinin karar verme stillerine etkisi ve bir araştırma. [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Altın, M., Koç, M., Özkan, Z., Kaplan, M. & Subatan, M. (2021). Okul yöneticilerinde duygu yönetimi ve örgütsel bağlılık, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 7 (45), 1960-1976. doi: http://dx.doi.org/10.31589/JOSHAS.763
• Aslanargun, E. & Bozkurt, S. (2012). Okul müdürlerinin okul yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), 349 -368.
• Babaoğlan, E. (2010). Okul yöneticilerinde duygusal zekâ. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 119-136.
• Bar-On, R. (2006). The Bar-On model of emotional-social intelligence (ESI). Issues in Emotional Intelligence, Psicothema, 18, 1-28.
• Bariso, J. (2021). EQ uygulamalı duygusal zekâ: Gerçek hayat için duygusal zekâ rehberi (2.Baskı). (Çev. H. Beyazıt). Sola Unitas.
• Başar, S. (2022). Öğretmenlerin algılarına göre okul müdürlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi]. Siirt Üniversitesi.
• Baymur, F. B. (2004). Genel psikoloji (Göz. geç. 15. bs.). İnkılâp Kitabevi.
• Büyüköztürk, Ş. Kılıç Çakmak, E. Akgün, Ö. E. Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2018). Bilimsel araştırma yöntemleri (25. Baskı). Pegem Akademi.
• Büyükşahin Çevik, G. (2017). Okul yöneticilerinin empatik eğilimlerini yordamada öfke, yaşam doyumu ve stresle başa çıkmanın rolü. Eğitim ve Bilim, 42 (191), 283-305. doi: http://dx.doi.org/10.15390/EB.2017.7039
• Creswell, J. W. (2020). Nitel araştırma yöntemleri (Göz. geç. 5. bs.). (Çev. M. Bütün ve S.B. Demir). Siyasal Yayın.
• Çetinkaya, T. (2017). Duygusal zekâ yeteneğinin ilk ve ortaokul yöneticilerinin başarı düzeyleri üzerindeki etkisini belirlemeye yönelik bir uygulama. [Yüksek lisans tezi]. Avrasya Üniversitesi.
• Doğan, S. & Koçak, O. (2014). Okul yöneticilerinin sosyal iletişim becerileri ile öğretmenlerin motivasyon düzeyleri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi [Educational Administration: Theory and Practice], 20 (2), 191-216. doi: http://dx.doi.org/10.14527/kuey.2014.009
• Ekinci, A., Bindak, R. & Yıldırım, M. C. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretmenlerin mesleki sorunlarına empatik yaklaşımlarının ikili karşılaştırmalar metodu ile incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (3), 759-776.
• Erkoç, N. (2019). İlkokul yöneticilerinin yılmazlık, duygusal zekâ ve yönetsel etkililik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi]. İnönü Üniversitesi.
• Freedman, J. (2019). Liderliğin kalbinde duygusal zekâ ile sonuç almak. (Çev. B. Erol). Paloma Yayınları.
• Goleman, D. (2005). Duygusal zekâ: Neden IQ’dan daha önemlidir? (29. Basım). (Çev.B.S, Yüksel). Varlık Yayınları.
• Goleman, D. (2019). Duygusal zekâ ve liderlik. Optimist Yayınları.
• Hamidi, F. & Azizi, F. (2012). Relationship between emotional intelligence and leadership styles of principals in high schools. International Journal of Vocational and Technical Education, 4 (4), 60-67. doi: https://doi.org/10.5897/IJVTE11.019
• Katman, H. A. (2010). Okul yöneticilerinin empatik eğilimlerinin incelenmesi: Isparta il merkezi örneği. [Yüksek lisans tezi]. Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Kazak, E. & Aygün, M. (2022). Okul müdürlerinin çatışma durumunda duygusal zekâ becerilerini yönetebilme yeterlikleri. Milli Eğitim, 51 (233), 745-768. doi: 10.37669 milliegitim.799658
• Kets de Vries, M. (2007). Liderliğin gizemi. (Çev. Z. Dicleli). MESS Yayın (Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası).
• Koçyiğit, M. (2016). Etkili iletişim ve duygusal zekâ. Eğitim Yayınevi.
• Konrad, S. ve Hendl, C. (2005). Duygularla güçlenmek. (Çev. M. Taştan). Hayat Yayıncılık.
• Oguejiofor, N. C., Igbokwe, I. C. & Amaeze, F. E. (2022). Management of principals’ social skills as correlates of effective school organization in public secondary schools in Enugu State, Nigeria, Webology, 19 (3), 75-86
• Özdemir, S., Karadağ, N. & Kılınç, A. Ç. (2013). Öğrenen örgütlerde liderlik: Okul müdürleri üzerine nitel bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (2), 17-34.
• Özdemir, T. Y., Kartal, S. E. & Yirci, Y. (2014). Okul müdürlerinin öğretmenleri motive etme yaklaşımları. Turkish Journal of Educational Studies, 1 (2), 190-215.
• Öztekin, A. (2006). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin duygusal zekâ becerilerini okul yönetiminde kullanma düzeylerinin değerlendirilmesi. [Yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Pilis, A. & Özbaş, S. (2016). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin duygusal zekâ becerilerinin değerlendirilmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 150-162.
• Pimentel Soto, L. M. (2021). School principals’ awareness of their emotional intelligence and connections to leadership (Dissertations. 3804), Western Michigan University.
• Pretorius, A. & Plaatjies, B. (2023). Self-awareness as a key emotional intelligent skill for secondary school principals’ leadership toolkit. Research in Educational Policy and Management, 5 (2), 52-74. doi: https://doi.org/10.46303/repam.2023.9
• Saldaña, J. (2019). Nitel araştırmacılar için kodlama el kitabı (3. Baskıdan Çeviri). (Çev.A. Tüfekçi Akcan ve S.N. Şad). Pegem Akademi.
• Sayar, K. & Dinç, M. (2011). Psikolojiye giriş. Dem Yayınları.
• Şen, B. (2018). Metaforlarla duygusal zekâ: evde, okulda ve iş yaşamında. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Taylor, A. (2023). Duygusal zekâ. (Çev. S. Üçer). Sola Unitas.
• Titrek, O. (2017). Duygusal zekâ ve liderlik (Göz. geç. 3. bs.). H.B. Memduhoğlu ve K. Yılmaz (Ed.), Yönetimde yeni yaklaşımlar içinde (s.180-194). Pegem Akademi.
• Titrek, O., Bayrakçı, M. & Zafer, D. (2009). Okul yöneticilerinin duygularını yönetme yeterliklerine ilişkin okul yöneticisi ve öğretmenlerin görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 55-73.
• Tripathy, M. (2018). Emotional intelligence: an overview. Mairitius: LAP LAMBERT Academic Publishing.
• Uzun, T. & Ayık, A. (2016). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin genel ve örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 672-688. doi: http://dx.doi.org/10.17860/efd.87017
• Yadav, R. & Lata, P. (2019). Role of emotional intelligence in effective leadership. International Journal on Leadership, 7 (2), 27-32.
• Yazıcı, A. (2019). Duygusal zekâ ve duygusal zekâ modelleri. Erken çocukluk eğitiminde duygusal zekâ kuramdan uygulama ve değerlendirmeye. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/338290338_Duygusal_Zeka_ve_DuygusalZek a_Modelleri
• Yerli, S. (2009). İlk ve ortaöğretim okullarındaki yöneticilerin duygusal zekâ ve problem çözme becerileri arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi]. Maltepe Üniversitesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, İ. & Yıldırım, B. (2020). Okul yöneticilerinin kriz yönetimi tutumları ile duygusalzekâları arasındaki ilişki. İZÜ Eğitim Dergisi, 2 (3), 42-58. doi: 10.46423/izujed.733955