PROHIBITION OF LITIGATION ON AGREED MATTERS IN MEDIATION AND CONSEQUENCES OF PROHIBITION

Yıl 2018, Cilt: 20 Sayı: 2, 1 - 31, 21.12.2018

Mine Akkan

Öz

According to new article 18 sub-article 5 of Mediation Code of Civil

Disputes (MCoCD) “Both of the parties can not file a case about matters

agreedif they reached an agreement during the mediation.”This new annexation

to the Code introduced by Statute N: 7036. This is reasoned by the Statute as

“prohibition of litigation”.

This Statute has not any explanations about the characteristic of the so

called “prohibition of litigation” or what should courts do if a party file a case

about agreed matters or if there is any exception of this prohibition. According

to article 18 of MCoCD a written agreement is considered as a writso parties

can enforce this agreement instead of file a case. Thus, this so called

“prohibition of litigation” is a negative cause of action which shows that parties

have not a legal interest (Code of CivilProcedure art. 114/1-h) to case a file.

Generally there are exceptions of “prohibition of litigation”. Mediation

agreement is considered as a contract so must be accepted that this contract can

be annuled by an action grounds on forgery, defective intentionand invalidity of

contract.

Anahtar Kelimeler

Mediation Code of Civil Disputes, prohibition of litigation, writtenagreement, cause of action, quasi-writ

ARABULUCULUK FAALİYETİ SONUCUNDA ANLAŞILAN HUSUSLARDA DAVA AÇMA YASAĞI VE SONUÇLARI

Öz

6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 18. maddesinin

5. fıkrasındaki yeni düzenlemeye göre, “Arabuluculuk faaliyeti sonunda

anlaşmaya varılması hâlinde, üzerinde anlaşılan hususlar hakkında taraflarca

dava açılamaz.” 7036 sayılı Kanunla eklenen bu düzenleme, Kanun’un gerekçesine

göre, “dava açma yasağı” olarak nitelendirilmektedir.

Kanun’da dava açma yasağının hukukî niteliği, bu yasağa rağmen dava

açılması durumunda bunun sonucunun ne olacağı ve dava açma yasağının istisnalarının

olup olmadığı düzenlenmemiştir. Anlaşma belgesinin ilâm niteliğinde

belge sayılacağı hükmünden (HUAK m. 18) hareketle artık anlaşılan hususlarda

tarafların dava açma ihtiyacının ortadan kalktığı söylenebilir. Bu sebeple dava

açma yasağı, dava şartlarından olan hukukî yarar bulunması (HMK m. 114/1,

h) şartının özel bir görünümüdür, daha açık bir ifadeyle özel bir dava şartıdır.

Dava açma yasağının istisnaları da bulunmaktadır. Arabuluculuk faaliyeti

sonunda düzenlenen anlaşma belgesinin borçlar hukuku sözleşmesi niteliği de

dikkate alındığında, aynı uyuşmazlık hakkında, özellikle bu belgenin sahteliği,

anlaşmanın irade fesadı hâlleriyle sakatlandığı, anlaşmanın geçersizliği gibi

durumlarda dava açılabileceği kabul edilmelidir.

Anahtar Kelimeler

Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu, Dava Açma Yasağı, Anlaşma Belgesi, Dava Şartı, İlâm Niteliğinde Belge

Kaynakça

• Akkan, M.: “Medenî Usûl Hukukunda Tarafların Farklı Olması Durumunda Kesin Hükmün Delil Niteliği”, Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan, C. I, İzmir 2010 (DEÜHFD Özel Sayı), s. 3-61.
• Ansay, S. Ş.: Hukuk Yargılama Usûlleri, 7. Baskı, Ankara 1960.
• Arslan, R./Yılmaz, E./Taşpınar Ayvaz, S.: Medenî Usûl Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• Atalı, M./Ermenek, İ./Erdoğan, E.: Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, Ankara 2018.
• Belgesay, M. R.: Dava Teorisi, İstanbul 1943.
• Budak, A. C./Karaaslan, V.: Medenî Usul Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2018.
• Çelikoğlu, C. T.: “6325 Sayılı HUAK’a Göre Arabuluculuk Yoluna Başvurulması ve Çözüm Anlaşmasının Mahkeme ve İcra Usûlleri İle İlişkisi”, Prof. Dr. Ejder Yılmaz’a Armağan, C. 1, Ankara 2014, s. 669- 723.
• Çiçek, M.: İş Hukukunda Zorunlu Arabuluculuk, Ankara 2018.
• Doğan Yenisey, K.: “İş Yargısında Zorunlu Arabuluculuk”, İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi (Editör: Doğan Yenisey, K.), İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı, 14 Mayıs 2016, İstanbul, s. 167-193.
• Domaniç, H.: Hukukta Kaziyyei Muhkeme ve Nisbi Kuvveti, İstanbul 1964. Gottwald, P.: “Mediation und gerichtlicher Vergleich: Unterschiede und Gemeinsamkeiten”, Festschrift für Akira Ishikawa zum 70. Geburtstag Berlin, New-York 2001, s. 137-155.
• Güner, S.: Avukatlık Hukuku, 5. Baskı, Ankara 2011.
• Gürdoğan, B.: Medenî Usûl Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960. Hanağası, E.: Davada Menfaat, Ankara 2009.
• Ildır, G.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, (Medeni Yargıya Alternatif Yöntemler), Ankara 2003.
• Kazmaz Tepe, B.: “Arabuluculuk Anlaşma Belgesine İlişkin İcra Edilebilirlik Şerhi Taleplerinde Yargılama Usûlü”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, 2018-1, Y. 5, S. 1, s. 125-150.
• Kekeç, E. K.: Arabuluculuk Yoluyla Uyuşmazlık Çözümünde Temel Aşamalar ve Taktikler, 3. Baskı, Ankara 2016.
• Kıyak, E.: “Arabuluculuk Sonucunda Ulaşılan Anlaşma Belgesinin Hukukî Niteliği”, TAAD, Yıl: 6, S. 21 (Nisan 2015), s. 523-548.
• Kurt, E.: “Sulh Sözleşmesi ve Arabuluculuk”, Hukukta Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları Ulusal Sempozyumu (Editörler: Muratoğlu, T./Buluttekin, B.), Ankara 2018, s. 147-154.
• Kuru, B.: “Dava Şartları”, Ord. Prof. Sabri Şakir Ansay’ın Hatırasına Armağan, Ankara 1964, s. 109-147 (Dava Şartları).
• Kuru, B.: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Tasarısı Hakkında Görüş ve Öneriler”, MİHDER, 2010/2, C. 6, S. 16, s. 237- 246.
• Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. II, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Usûl, C. II).
• Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. IV, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Usûl, C. IV).
• Kuru, B.: Hukuk Muhakemeleri Usûlü, C. V, 6. Baskı, İstanbul 2001 (Usûl, C. V).
• Meriç, N.: Medenî Usûl Hukukunda Tasarruf İlkesi, Ankara 2011.
• Namlı, M.: “İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağı İle Getirilen Zorunlu Arabuluculuk Kurumunun Medenî Usûl Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi”, İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı Taslağının Değerlendirilmesi (Editör: Doğan Yenisey, K.), İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Derneği 40. Yıl Uluslararası Toplantısı, 14 Mayıs 2016, İstanbul, s. 151-165.
• Önen, E.: Medenî Yargılama Hukukunda Sulh, Ankara 1972.
• Özbay, İ.: “Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma ve Uzlaştırma Tutanağının İlâm Niteliği”, AÜEHFD, C. VIII, S. 3-4, (2004), s. 387-418.
• Özbek, M. S.: “Arabuluculuk Sonunda Düzenlenen Anlaşma Belgesine İcra Edilebilirlik Şerhi Verilmesinde Görevli ve Yetkili Mahkeme”, Başkent Üniversitesi HFD Temmuz 2017, C. 3, S. 2, s. 69-85 (İcra Edilebilirlik).
• Özbek, M. S.: “Avrupa’da Arabuluculuğun İlkeleri ve Uygulanması”, Prof. Dr. Özer Seliçi’ye Armağan, Ankara 2006, s. 441-502 (Avrupa’da Arabuluculuk).
• Özbek, M. S.: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 2. Cilt, Ankara 2016.
• Özbek, M.: “Avukatlık Kanunu’nun 35/A Maddesine Göre Arabuluculuk”, ABD 2001-3, s. 113-139 (35/A Maddesi).
• Özekes, M./Atalı, M.: “7036 Sayılı Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Eleştiri, Değerlendirme ve Öneriler”, Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Üzerine Toplantısı, 23 Aralık 2017, İstanbul 2018, s. 41-122.
• Özkaya-Ferendeci, H. Ö.: Kesin Hükmün Objektif Sınırları, İstanbul 2009.
• Özmumcu, S.: “Karşılaştırmalı Hukuk ve Türk Hukuku Açısından Zorunlu Arabuluculuk Sistemine Genel Bir Bakış”, İÜHFM C. LXXIV, S. 2, 2016, s. 807-842.
• Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M./Atalı, M./Erdönmez, G./Akkan, M./Yeşilırmak, A./Taş Korkmaz, H.: Medenî Usûl Hukuku, 15. Bası, C. II, İstanbul 2017 (Yazar/Pekcanıtez Usûl).
• Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M./Atalı, M./Erdönmez, G./Akkan, M./Yeşilırmak, A./Taş Korkmaz, H.: Medenî Usûl Hukuku, 15. Bası, C. III, İstanbul 2017 (Yazar/Pekcanıtez Usûl).
• Sarısözen, S.: Uyuşmazlıkların Alternatif Çözüm Yolları Işığında Avukatlık Hukukunda Uzlaştırma, Ankara 2011.
• Tanrıver, S.: “Mahkeme Huzurunda Yapılan Sulhler”, Prof. Dr. İlhan Öztrak’a Armağan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 1994, C. 46, S. 1-2, s. 333-348 (Sulh).
• Tanrıver, S.: İlâmlı İcra Takibinin Dayanakları ve İcranın İadesi, Ankara 1996 (İlâmlı İcra).
• Tanrıver, S.: Medenî Usûl Hukuku, C. I, Ankara 2018 (Usûl).
• Taşpolat Tuğsavul, M.: Türk Hukukunda Arabuluculuk, Ankara 2012.
• Umar, B.: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2014.
• Üstündağ, S.: Medenî Yargılama Hukuku, 7. Baskı, İstanbul 2000.