Türkiye’de Madencilik Sektörünün Vergilendirilmesi

Yıl 2014, Cilt: 16 Sayı: 2, 83 - 112, 01.12.2014

. Mine Uzun

Öz

Türkiye’de madencilik sektörüne özgü bir vergilendirme politikası yoktur. Maden işletmeleri diğer sanayi sektörlerinden çok farklı özelliklere sahip olmasına rağmen aynı vergi yükümlülüklerine tâbi tutulmaktadır. Bunun yanı sıra madenleri işletme hakkının bedeli olarak her yıl ödenmesi gereken devlet hakkı da sektör üzerinde önemli bir malî yükümlülüktür. Madencilik sektöründe öne çıkan Devletler, devletin sektörden daha fazla gelir elde etme isteği ile maden rezervlerinden optimum fayda sağlama hedefi arasındaki ikilemin çözümünde vergi politikalarını bir araç olarak kullanmaktadır. Bu makalede genel olarak madencilik sektöründe uygulanan vergi politikaları ile Türkiye’de madencilik sektörünün malî yükümlülükleri incelenmiş ve ülkemizdeki madenlerin vergilendirilmesinde daha iyi’ye ulaşmada bir katkı sunmak hedeflemiştir

Anahtar Kelimeler

Madencilik, devlet hakkı, vergi, amortisman, teşvik sistemi

TAXATION OF THE MINING SECTOR IN TURKEY

Öz

There are no specific taxation policies for the mining sector in Turkey. Although mining firms have very different characteristics from the other industries, they are subject to the same tax obligations. Besides, the royalty that must be paid to the government every year to operate the mines is also a big financial burden on the industry. Prominent countries in the mining sector uses tax policies as a means of resolving the dilemma between earning optimum profit from the mineral reserves and more revenue generation target of the State out of the sector. This article generally examines the tax policies implemented in the mining industry and the tax liabilities of this sector and also aimed to provide a contribution to achieving a better taxation of the mines in Turkey

Anahtar Kelimeler

Mining, royalty, tax, depreciation, incentive system

Kaynakça

• Acar, Mustafa Gürhan: “Maden Kanunu ve Devlet Hakkı”, (Vergi Dünyası, Sayı 253, Eylül 2002, s. 58-63).
• Atila, Özkan/Tekin, Veysel: “Madenlerde Amortisman”, (Vergi Dünyası, Sayı 335, Temmuz 2009, s. 106-120).
• Ay, Hakan: Kamu Maliyesi, 2. Bası, (Nobel Yayınevi), Ankara 2014.
• Baştuğ, Ayşe Gezer: “Maden İşletmelerinde Amortisman Uygulaması”, (Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 309, Haziran 2014, s. 74-80).
• Bostancı, Serpil: Maden İşletmeciliğinde Maliyetlerin Planlaması, Analizi, Kontrolü ve Finansal Raporlama Uygulanabilir Model Önerisi, (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2010.
• Brannon, Gerard M.: “US Taxes on Energy Resourses”, (American Economic Assosiation Natural Resources, Vol. 65, No: 2, May 1975, s. 397-404).
• Campbell, H.F./Lindner, R. K.: “A Model of Mineral Exploration and Resource Taxation”, (The Economic Journal, 95, March 1985, s. 146- 160).
• Dore, M. H. I.: Mineral Taxation in Jamaica: “An Oligopoly Confronts Taxes on Resource Rents and Prevails”, (American Journal of Economics and Sociology, Vol. 46, No. 2, April 1987, s. 179-203).
• Ergin, Hüseyin: Maden İşletmelerinde Üretim Öncesi Maliyetlerin Muhasebeleştirilmesi, (Anadolu Üniversitesi), Eskişehir 1983.
• Erol, Mikail/Aslan, Muhsin: “Maden İşletmeleri ve Maden İşletmelerinde Maliyetlerin Oluşumu ile İlgili Uygulama”, (E-Yaklaşım, Sayı 51, Ekim 2007, s. 1-8).
• Fane, George: “Allocating and Taxing Rights to State-Owned Minerals”, (Bulletin of Indonesian Economic Studies, Vol. 48, No. 2, 2012, s. 173- 189).
• Garnaut, Ross/Ross, Anthony Clunies: “Uncertainty, Risk Aversion and The Taxing of Natural Resource Projects”, (The Economic Journal, Vol. 85, June 1979, s. 272-287), (Uncertainty).
• Garnaut, Ross/Ross, Anthony Clunies: “The Neutrality of the Resource Rent Tax”, (The Economic Record, Vol. 55, September 1979, s. 193- 201), (Rent Tax).
• Göğer, Erdoğan: Maden Hukuku, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın No: 441), Ankara 1979.
• Güvemli, Oktay: Amortismanlar Yeniden Değerleme ve Uygulamaları, 2. Bası, (Avcıol Basım-Yayım), İstanbul 1998.
• Kaneti, Selim: Vergi Hukuku, 2. Bası, (Filiz Kitabevi), İstanbul 1989.
• Karakoç, Yusuf: Genel Vergi Hukuku, 7. Bası, (Yetkin Yayınları), Ankara 2014, (Genel Vergi).
• Karakoç, Yusuf: Kamu Malları Hukukunda Ecrimisil Kurumu, (Yetkin Yayınları), Ankara 2005, (Ecrimisil Kurumu).
• Karakoç, Yusuf: “Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Özel Sayı, 2013, (Basım Yılı: 2014), s. 1259-1308), (Vergilendirme İlkeleri).
• Karakoç, Yusuf: “Hukuki Nedenlerden Kaynaklanan Vergi Kayıp ve Kaçakları (Düzenleme-Uygulama-Yargılama)”, (Türkiye’de Vergi Kayıp ve Kaçakları, Önlenmesi Yolları, 19. Maliye Sempozyumu (10-14 Mayıs 2004), Yaklaşım, Ankara 2004, s. 90-114: http://www.maliyesempozyumu.sakarya.edu.tr/sites/maliyesempozyumu /file/1372373420-19-turkiye-maliye-sempozyumu-pdf.pdf), (Erişim Tarihi: 15.05.2015), (Vergi Kayıp ve Kaçakları).
• Kırbaş, Sadık: Devlet Malları, 2. Bası, (Adım Yayıncılık), Ankara 1988.
• Kraal, Diane/Yapa, P.W. Senarath: “Resource Rent Taxes: The Politics of Legislation”, (Australian Tax Forum, 27(3), 2012, s. 485-525).
• Lloyd, P.J.: “Resource Rent Taxes”, (The Australian Economic Review, 2nd Quarter, 1984, s. 37-46).
• Mutluer, M. Kamil: Vergi Genel Hukuku, 2. Bası, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları), İstanbul 2008.
• O’Faircheallaigh, Ciaran: “Mineral Taxation in Less Developed Countries: Papua New Guinea’s Balanced System”, (American Journal of Economics and Sociology, Vol. 45, No. 3, July 1986, s. 291-295).
• Öncel, Mualla/Kumrulu, Ahmet/Çağan, Nami: Vergi Hukuku, 22. Bası, (Turhan Kitabevi), Ankara 2013.
• Özbalcı, Yılmaz: Vergi Usul Kanunu Yorum ve Açıklamaları, (Oluş Yayıncılık), Ankara 2012.
• Özyer, Mehmet Ali: Vergi Usul Kanunu Uygulaması, 6. Bası, (Maliye Hesap Uzmanları Derneği), İstanbul 2014.
• Sağlam, Musa: “Türkiye’de Madencilik, Sektörel Teşvikler ve Vergilendirme”, (Vergi Sorunları Dergisi, Sayı 315, Aralık 2014, s. 116- 122).
• Smith, James L.: “Issues in Extractive Resource Taxation: A Review of Research Methods and Models”, (Resources Policy, 38, 2013, s. 320- 331).
• T.C. Başbakanlık Devlet Plânlama Teşkilatı: 8. Kalkınma Plânı, Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara 2000: http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar /Attachments/115/oik536.pdf (Erişim Tarihi: 23.05.2015), (8. Kalkınma Plânı).
• T.C. Başbakanlık Devlet Plânlama Teşkilatı: 9. Kalkınma Plânı, Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara 2007: http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Raporlar /Attachments/36/oik690.pdf (Erişim Tarihi: 23.05.2015), (9. Kalkınma Plânı).
• T.C. Ekonomi Bakanlığı: Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında Devlet Destekleri, Nisan 2013: http://www.investinizmir.com/upload/Sayfa/ 239/files/Adim_Adim_Uygulama_Rehberi.pdf (Erişim Tarihi: 03.09.2015).
• T.C. Kalkınma Bakanlığı: 10. Kalkınma Planı (2014-2018), Madencilik Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu 2023, Ankara 2015: http://www.kalkinma.gov.tr/Lists/zel%20htisas%20Komisyonu%20Rap orlar/Attachments/260/Madencilik%20Politikalar%C4%B1%20%C3%9 6%C4%B0K.pdf (Erişim Tarihi: 15.05.2015).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi: Madencilik Sektöründeki Sorunların Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, Mayıs 2010, Dönem: 23, Yasama Yılı: 4, S.Sayısı: 544, s. 150. https://www.tbmm.gov.tr/ sirasayi/donem23/yil01/ss544.pdf (Erişim Tarihi: 25.09.2015).
• Topaloğlu, Mustafa: Maden Hukuku, (Karahan Kitabevi), Adana 2011.
• Topaloğlu, Mustafa/Ercan, Taner: “Madencilik Sektöründe Yeni Teşvik Uygulamaları”, (Legal Hukuk Dergisi, Cilt 10, Sayı 119, 2012, s. 49- 65).
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB): Türkiye Madencilik Sektör Raporu (2007), TOBB Yayınları, Ankara 2008: http://www.tobb.org.tr/ Documents/yayinlar/madencilik.pdf (Erişim Tarihi: 15.05.2015).
• Uysal, Ali/Eroğlu, Nurettin: Vergi Usul Kanunu, 4. Bası, Ankara 2009.
• Ünal, İlyas: “Madenlerde Amortisman”, (Vergi Dünyası, Sayı 322, Haziran 2008, s. 72-80).