Yeniden Paylaşım, Vergilendirme ve Adalet

Yıl 2012, Cilt: 14 Sayı: 1, 103 - 131, 01.06.2012

Engin Topuzkanamış

Öz

Vergilendirme ve adalet tartışması iki temel probleme işaret etmektedir:
Verginin meşruluğu ve vergi yükünün âdil paylaştırılması. Hukuk devleti
göz önüne alındığında meşruluk, (istisnaî davalar hariç) kanuna uygunluktur.
Aşırı ve ağır vergiler, hukukî de olsa, psikolojik ve ahlâkî meşruiyetlerini
toplum nezdinde yitirebilirler. Ancak bu konumuzun dışında kalmaktadır.
Öte yandan vergi yükünün âdil paylaşımı, eşitlik ilkesi ile doğrudan ilişkilidir. Meşrulukta problem siyasî ve hukukî, âdil paylaşımda ise maddî ve
psikolojiktir. Yine ilk durumda (içeriksel olarak bu vergi çok âdil de olsa)
şeklî bir problem var iken ikinci durumda içeriksel olarak toplumda vergi
yönünden gerçek ya da psikolojik bir eşitsizlik söz konusudur. Ayrıca bu
ikinci durum ahlâkî bir problemi de davet eder. Çünkü kimin, ne şekilde ve
nasıl vergilendirileceği her durumda adalete ve eşitliğe ilişkin bir sorundur

Kaynakça

• Akbulut, Ali Rıza; “Kamu Maliyesi ve Vergi Prensipleri Açısından Vergisel Düzenlemeler”, (Vergi Dünyası Dergisi, Sayı: 260, Nisan 2003, s. 87- 98).
• Aliefendioğlu, Yılmaz; “Türk Anayasası Açısından Vergilendirmenin Sınırları- Vergilendirmenin Yasallığı ve Vergilendirmede Adalet İlkesi”, Ünal Tekinalp’e Armağan, Cilt: III, (Beta Basım Yayım Dağıtım), İstanbul 2003, s. 221-244), (Vergilendirmede Adalet).
• Aliefendioğlu, Yılmaz; “Türk Anayasası Açısından Vergilendirmenin Sınırları”, (Danıştay Dergisi, Atatürk’ün Doğumunun 100. Yılı Özel Sayısı, Ankara, 1981, s. 67-85), (Vergilendirmenin Sınırları).
• Aliefendioğlu, Yılmaz; “Türk Anayasa Mahkemesi’nin Hukuk Devleti Anlayışı”, (Hukuk Devleti, Haz. Hayrettin Ökçesiz, HFSA, S: 4, İstanbul 1998, s.147-167), (Hukuk Devleti).
• Aral, Vecdi; Hukuk Felsefesinin Temel Sorunları, (Filiz Kitabevi), İstanbul 1983.
• Bauman, Zygmunt; Yasa Koyucular ile Yorumcular, 2. Baskı, Çev. Kemal Atakay, (Metis Yay.), İstanbul 2003.
• Bröckling, Ulrich; Disiplin- Askeri İtaat Üretiminin Sosyolojisi ve Tarihi, Çev. Veysel Atayman, (Ayrıntı Yay.), İstanbul 2001.
• Caniklioğlu, Meltem; Liberalizm 2, (BDS Yayınları), İstanbul 1996.
• Christians, Allison; “Sovereignty, Taxation and Social Contract”, (Minnesota Journal Of Int’l Law, Vol. 18: 1, Y: 2009, pp. 99-153).
• Çağan, Nami; “Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme”, (AÜHFD, Cilt: XXXVII, Sayı.14, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1980, ss.129-151), (Demokratik).
• Çağan, Nami; Vergilendirme Yetkisi, (Kazancı Hukuk Yayınları), İstanbul 1982. (Vergilendirme Yetkisi).
• Elias, Norbert; Uygarlık Süreci II, 3. Baskı, Çev. Erol Özbek, (İletişim Yay.), İstanbul, 2007.
• Erdoğan, Mustafa; “Adalet ve ‘Sosyal Adalet’”, Liberal Toplum-Liberal Siyaset, (Siyasal Kitabevi), Ankara Ekim 1998, s. 153-162.
• Foucault, Michel; İktidarın Gözü Seçme Yazılar-4, Çev. Işık Ergüden, (Ayrıntı Yay.), İstanbul, 2003.
• Friedman, Milton; Kapitalizm ve Özgürlük, 2. Baskı, Çev. Doğan Erberk ve Nilgün Himmetoğlu, (Plato Yay.), İstanbul, 2011.
• Fülberth, Georg; Kapitalizmin Kısa Tarihi, Çev. Sadık Usta, (Yordam Kitap), İstanbul, 2010.
• Giddens, Anthony; Ulus Devlet ve Şiddet, Çev. Cumhur Atay (Kalkedon Yay.), İstanbul 2008.
• Deleuze, Gilles; “Denetim Toplumları”, Çev. Ulus Baker, http://www.korotonomedya.net/kor/index.php?id=6,24,0,0,1,0 (Erişim: 13.01.10)
• Green, Ronald M.; “Ethics and Taxation: A Theoretical Framework”, (The Journal of Religious Ethics, Vol. 12, No. 2 (Fall, 1984), pp. 146-161).
• Güriz, Adnan; “Adalet Kavramı”, (Anayasa Yargısı Dergisi, Sayı 7, Yıl 1990, s. 13-20), (Adalet Kavramı).
• Güriz, Adnan; Hukuk Felsefesi, (Siyasal Kitabevi), Ankara 1999, (Hukuk Felsefesi).
• Zelyut Hünler, Solmaz; Dört Adalı Hobbes- Locke- Berkeley- Hume, (Paradigma Yayınları), İstanbul 2003.
• Kaneti, Selim; “Türk Vergi Hukukunun Anayasal Temelleri”, (İktisat ve Maliye, Cilt: XXXI, Sayı:1, Nisan 1984, s. 27-33).
• Karakoç, Yusuf; “Anayasanın Vergi Ödevine İlişkin Hükmünün Değerlendirilmesi”, (Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, Ed. F. Yenisey, G. Güneş ve Z. E. Şirin, IIX Levha Yay., İstanbul, 2012, s. 83- 98), (Vergi Ödevi).
• Karakoç, Yusuf; “Hukuklaşamayan Bir Alan: Vergi Mevzuatı- Vergi Hukuku”, (HFSA, Sayı:14, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2005, s. 135-142), (Hukuklaşamayan).
• Karakoç Yusuf; “Türk Hukukunda Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi”, (Anayasa Yargısı, S.13, Anayasa Mahkemesi Yayınları, Ankara 1996, s. 249-361), (Anayasaya Uygunluk).
• Karakoç, Yusuf; Sosyal Maliye, (DEÜ Yay.), İzmir, 1995 (Sosyal Maliye). Kazgan, Gülten; Küreselleşme ve Ulus-Devlet - Yeni Ekonomik Düzen, 3. Baskı, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.), İstanbul, 2002.
• Kıranoğlu, Tülin; “Vergi Adaleti”, (Vergi Sorunları, Sayı:174, Mart 2003, s.129-143).
• Kırbaş, Sadık; “Çeşitli Yönleriyle Vergileme ve Türk Vergi Sistemi”, (Sayıştay Dergisi, Sayı: 3, Ocak-Mart 1991, Ankara 1991).
• Kumrulu, Ahmet G.; “Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri”, (Atatürk’ün 100. Doğum Yılına Armağan, Cilt: XXXVI, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara 1979, s.147-162).
• Milton Friedman; Kapitalizm ve Özgürlük, 2. Baskı, Çev. Doğan Erberk ve Nilgün Himmetoğlu, (Plato Yay.), İstanbul, 2011.
• Yüzbaşıoğlu Necmi; “Anayasa ve Ekonomi”, (Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, Ed. F. Yenisey, G. Güneş ve Z. E. Şirin, IIX Levha Yay., İstanbul, 2012, s. 33-58).
• Oestreich, Gerhard; Neosticism and the Early Modern State, (Trans. David McLintock, Cambridge University Pres), USA 2008.
• Ökçesiz Hayrettin; “Hukuk Devleti”, (Hukuk Devleti, Haz. Hayrettin Ökçesiz, HFSA, Sayı: 4, İstanbul 1998, s.17-35).
• Öktem, Niyazi/Ahmet Ulvi Türkbağ; Felsefe, Sosyoloji, Hukuk ve Devlet, (Der Yay.), İstanbul 2001.
• Öncel, Mualla/Kumrulu Ahmet/Çağan Nami; Vergi Hukuku, 12. Baskı, (Turhan Kitabevi), Ankara 2005.
• Özbakan, A. Nil; “Vergide Yatay Eşitlik İlkesinin Eleştirisi”, (Vergi Dünyası, Sayı: 202, Haziran 1998, s.100-103).
• Özcan, Mehmet Tevfik; “Hukuk İdeolojisi: Adalet Sorununa Sosyolojik Bir Yaklaşım”, (Çağdaş Hukuk Felsefesi ve Hukuk Kuramı İncelemeleri, Haz. Hayrettin Ökçesiz, Alkım Yay., İstanbul, 1997, s. 432-453), (Hukuk İdeolojisi).
• Özcan, Mehmet Tevfik; “Neoliberalizmden Sonra Hukuk Devleti”, (Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı 2008, Cilt: I, Ankara Barosu, Ankara, 2009, ss. 394-406), (Neoliberalizm).
• Özcan, Mehmet Tevfik; “Vergilendirme, Politika ve Hukuk”, (Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, Ed. F. Yenisey, G. Güneş ve Z. E. Şirin, IIX Levha Yay., İstanbul, 2012, s. 59-80), (Vergilendirme).
• Özcan, Mehmet Tevfik; Modern Toplum ve Hukuk Devleti, (XII Levha Yay.), İstanbul, 2008 (Hukuk Devleti).
• Özlem, Doğan; “Adalet ve Görecilik”, (HFSA, Sayı: 9, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2004, s.199-205), (Adalet).
• Özlem, Doğan; “Hukuk Devletini Sosyal Devlet İçinde Düşünmek”, (Doğu Batı: Hukuk ve Adalet Üstüne, Sayı: 13, Yıl: 4, Ankara, Kasım-AralıkOcak 2000-1, s. 9-23), (Hukuk Devleti).
• Özlem, Doğan; “Neoliberalizm ve Adaleti”, (HFSA, Sayı: 13, İstanbul Barosu Yay., 2005, İstanbul, s. 117-122), (Neoliberalizm).
• Pelin, İbrahim F.; “Verginin Tarihsel Evrimi ve Batı ile Doğu Arasında Bu Hususta Muvazilik”, (İÜHFM, Yıl: 1, Sayı: 4, Teşrinisani 1935, s. 401- 406).
• Pierson, Christopher; Modern Devlet, Çev. Dilek Hattatoğlu, (Çiviyazıları), İstanbul, 2000.
• Poggi, Gianfranco; Devlet- Doğası, Gelişimi, Geleceği, Çev. Aysun Babacan, İstanbul (Bilgi Üniversitesi Yay.), İstanbul, 2007.
• Solomon, Robert C.; Adalet Tutkusu, Çev. Ertuğ Altınay, (Ayrıntı Yay.), İstanbul, 2004
• Soydan, Billur Yatlı; “Vergi Adaleti Kavramında Soyuttan Somuta: Türk Anayasa Mahkemesi Kararlarını Eşitlik, Özgürlük ve Sosyal Devlet Kavramları İle Okumak”, (Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 119, s. 98- 118).
• Sönmez, Erdal/Garip Ayaz; Vergi Yargısı, (Oluş Yayıncılık), Ankara 1999. Thompson, John B.; Medya ve Modernite, Çev. Serdar Öztürk, (Kırmızı Yay.), İstanbul 2008.
• Uluatam, Özhan/Yaşar Methibay; Vergi Hukuku, 5. Baskı, (İmaj Yayınevi), Ankara 2001.
• Walker, Francis Amasa; Political Economy, 3rd Edition, (Macmillan), London 1892.
• Weber, Max; Sosyoloji Yazıları, 8. Baskı, Çev. Taha Parla, (İletişim Yay.), İstanbul 2006.
• Wiesner-Hanks, Merry E.; Erken Modern Dönemde Avrupa, Çev. Hamit Çalışkan, (İş Bankası Yay.), İstanbul 2009.
• Yumer, Rıdvan; “Hayek’çi Liberalizmin Temel İlkesi”, (Sosyal ve Siyasal Teori/Seçme Yazılar, Der. Atilla Yayla, Siyasal Kitabevi, Ankara 1993, s. 108-120).
• Yüzbaşıoğlu, Necmi; “Anayasa ve Ekonomi”, (Anayasadan Mali ve Vergisel Beklentiler, Ed. F. Yenisey, G. Güneş ve Z. E. Şirin, IIX Levha Yay., İstanbul, 2012 s. 33-59).