Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Olağanüstü Toplanması : Sorunlar ve Öneriler

Yıl 2005, Cilt: 7 Sayı: 2, 1 - 32, 01.12.2005

İrfan Neziroğlu

Öz

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin tatilde veya ara vermede toplanması
hususunda özellikle değişik dönemlerde farklı uygulamaların yapılmış olması
zaman zaman keyfi yaklaşımlara zemin hazırlamaktadır. Bu çalışmada 1983
yılı sonrası yapılmış 27 olağanüstü toplantının öncesi ve sonrasında
karşılaşılan sorunlardan yola çıkılarak süreç incelenmiştir. Toplantı öncesinde
Başkanın takdir yetkisi olup olmadığı, Danışma Kurulunun toplanıp
toplanamayacağı, açılış yoklaması ve toplantının ardından tatil gibi
hususlardaki farklı uygulamalar incelenip kafa karışıklığı giderilmeye
çalışılmıştır. Doğrudan Meclis Başkanı tarafından yapılan iki çağrı dışında
bütün çağrılar yeter sayıda milletvekili tarafından yapılmıştır. Olağanüstü
toplantı çağrıları daha çok muhalefet partilerine mensup milletvekilleri
tarafından yapılmıştır. Farklı bir durum olarak seçimlerde aday gösterilmeyen
veya seçilemeyecek sıralara konulan milletvekillerinin oluşturduğu küskünler
hareketinin seçimleri erteleme amaçlı girişimleri ve Meclis Başkanlarının
olaya yaklaşımı da ilginç bir örnek olarak incelenmiştir. Sonuç olarak
keyfiliklerin giderilebilmesi için Đçtüzük’te bazı değişiklikler ile uygulamada
makul standartlar önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

tatilde veya ara vermede toplantı, olağanüstü toplantı, yoklama, tatil, küskünler hareketi, İçtüzük, Anayasa

EXTRAORDINARY SITTINGS OF THE GRAND NATIONAL ASSEMBLY OF TURKEY: PROBLEMS AND SUGGESTIONS

Öz

Different practices about the extraordinary sessions of the Grand
National Assembly of Turkey during the recess give rise to arbitrary
approaches. This study examines the 27 extraordinary sessions during the post-1983 period including the problems before and after the meeting. It aims to remove the confusion on the Speaker’s margin of appreciation, the meetings of Board of Spokesmen, roll call and parliamentary recess after the meeting. All calls for extraordinary sessions are made by the required number of deputies except two cases in which the call made by the Speaker. The calls are often made by the members of the opposition parties rather than government party or parties. As a specific case, the movement of the deputies who are not nominated again or who do not like their ranks is examined. Their calls for extraordinary sessions and the Speakers’ response are examined as a unique case within this subject. Finally some minor amendments are offered for the Standing Orders. Moreover the parliamentary practices on the issue must be cleared

Anahtar Kelimeler

extraordinary sessions, parliamentary recess, roll call

Kaynakça

• Akyol, Taha (19.9.2005), “Meclis’ten iadeli taahhütlü çağrı!”, Milliyet.
• Bakırcı, Fahri (2000), TBMM’nin Çalışma Yöntemi, (Ankara: Đmge Kitapevi).
• Bozkurt, Rauf/Đba, Şeref (2004), 100 Soruda Parlamento Türk Parlamento Hukukuna Giriş, (Ankara: Nobel)
• Gözler, Kemal (2004), Türk Anayasa Hukuku Dersleri, (Bursa, Ekin Kitapevi Yayınları).
• Đba, Şeref (2001), Türkiye’de Meclis Başkanlığı ve Başkanlık Divanı, (Ankara: Nobel).
• Đzgi, Ömer/Gören, Zafer (2002), Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Yorumu, (Ankara: TBMM Basımevi) Danışma Meclisi Tutanak Dergisi, B:139, 31.8.1982, s.229.
• Özbudun, Ergun (1998), Türk Anayasa Hukuku, (Ankara: Yetkin Yayınları, 5. Baskı).
• Soysal, Mümtaz (1958), “Büyük Millet Meclisinin Olağanüstü Toplantısı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 13/3: 280-285.
• Tanilli, Server (1990), Devlet ve Demokrasi: Anayasa Hukukuna Giriş, (Đstanbul: Say Yayınları).
• Teziç, Erdoğan (1980), Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve Đlgili
• Anayasa Mahkemesi Kararları, (Đstanbul: ĐÜHF Yayını, No.614).
• Anayasa Mahkemesi Kararları, E. 1999/12, K. 1999/5 G. 25.03.1999. RG 23654, 2.4.1999.
• TBMM Tutanak Dergisi
• Dönem: 21, Yasama Yılı: 4, B:127, Tarih, 8.8.2002.
• Dönem: 17, Yasama Yılı: 5, B:3, 16.10.1987.
• Dönem: 21 , Yasama Yılı: 4, B:123 , Tarih: 31.07.2002.
• Dönem:21 , Yasama Yılı: 4, B:120, 22.07.2002.
• Dönem: , Yasama Yılı: , B:75, 2.8.1998.
• Millet Meclisi Tutanak Dergisi, Dönem 4: , Yasama Yılı: , Birleşim:133, 15.09.1976, s.645.