6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Sonradan Delil Gösterilmesi

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 483 - 507, 01.07.2014

Ömer Ulukapı Taner Emre Yardımcı

Öz

Hukuk Muhakemeleri Kanunu1
(HMK), tarafların delillerini göstermelerini esas itibariyle dilekçeler aşamasıyla sınırlandırmıştır. Söz konusu
sınırlandırma teksif ilkesinden kaynaklanmaktadır. Yargılamanın mümkün
olduğu ölçüde kısa sürede sonuçlanabilmesi için bu tür sınırlandırmalara yer
verilebilmektedir. Nitekim yargılamanın makul süre içinde sonuçlanması
İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS) m. 6 gereğince uyuşmazlığın tarafları için temel bir haktır. Sınırlandırmanın kapsamının doğru bir şekilde
çizilmesi ise adil yargılanma hakkını düzenleyen İHAS m. 6’nın diğer bir
unsuru olan hakkaniyete uygun yargılanma için vazgeçilmez mahiyettedir.
Dolayısıyla, uyuşmazlığı kısa sürede çözmek için teksif ilkesine kati bir
üstünlük tanımak hukuki dinlenilme hakkının ihlali sonucunu doğurabilir2
.
Hukukumuzda adil yargılanma hakkının bu çatışan unsurları arasında denge
kurabilmek için sonradan delil gösterme kurumu kabul edilmiştir.

Kaynakça

• Akil, C., İstinaf Kavramı, Ankara 2010.
• Akkaya, T., Medenî Usûl Hukukunda İstinaf, Ankara 2009.
• Alangoya, Y./Yıldırım, K./Deren-Yıldırım, N., Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı (Değerlendirme ve Öneriler), İstanbul 2006.
• Albayrak, H., Medenî Usûl ve İcra İflâs Hukukunda Yaklaşık İspat, Ankara 2013.
• Arslan, R., Medenî Usûl Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Ankara 1977.
• Arslan, R., “Dava ve Cevap Dilekçelerinin Hazırlanması ve Ön İnceleme”, Bankacılar Dergisi, 2012, S. 80, s. 67-82, (Ön İnceleme).
• Arslan, R., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Delil Sözleşmesi Konusunda Getirdiği Yenilikler”, BD, 2013, Özel Sayı, s. 67-71, (Delil Sözleşmesi).
• Ballon, O. J., Einführung in das österreichische Zivilprozessrecht- Streitiges Verfahren, 12. Aufl., Salzburg 2009.
• Beck’scher Online-Kommentar ZPO (Hrsg. Vorwerk, V./Wolf, C.), Ed. 13, München 2014 (BeckOK ZPO/yazar ZPO § #, Rn. #.)
• Bolayır, N., Hukuk Yargılamasında Delillerin Toplanmasında Tarafların ve Hâkimin Rolü, İstanbul 2014.
• Çelikoğlu, C. T., “Hukuk Muhakemeleri Yargılama Modelinde Öninceleme Safhası” e-akademi (Hukuk, Ekonomi ve Siyasal Bilimler Aylık İnternet Dergisi), S. 125, 2012, s. 1-65 (http://www.e-akademi.org/ makaleler/ctcelikoglu-1.pdf Erişim Tarihi: 27.11.2014).
• Çiftçi, M. Ö., Medeni Yargılama Hukukunda İstinaf, İstanbul 2011.
• Deren-Yıldırım, N., “Kanun Yolu Olarak İstinaf”, TBB Uluslararası Toplantı, İstinaf Mahkemeleri, 7-8 Mart 2003, s. 94-103.
• Erdönmez, G., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Bakımından Delillerin İbrazı”, Medenî Usûl ve İcra-iflâs Hukukçuları Toplantısı-X, İzmir 2012, s. 348-376.
• Erdönmez, G., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Delillerin Gösterilmesi ve İbrazı”, İBD, C. 87, S. 5, 2013, s. 15-53, (Delil Gösterilmesi).
• Ermenek, İ., “Hukuk Muhakemeleri Kanuna Göre Ön İnceleme”, İnÜHFD, C. 11, S. 1-3, s. 139-177.
• Fucik, R./Klauser, A./Kloiber, B., Österreichisches und Europaeisches Zivilprozessrecht, 11. Aufl., Wien 2011.
• Karaaslan, V., Medenî Usûl Hukukunda Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi, Ankara 2013.
• Karslı, A., Medenî Muhakeme Hukuku, 3. Bası, İstanbul 2012.
• Kommentarzur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO) (Teil 2-4) (Hrsg. Sutter-Somm, T./Hasenböhler, F./Leuenberger, C.), Basel 2010 (KSZ-yazar in, Art. #, Rn.#).
• Kommentarzur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz (Hrsg. Musielak, H. J.), 11. Aufl., München 2014 (Musielak/yazar, ZPO § #, Rn. #.).
• Kaya, C./Akcan, R., “Medeni ve İdari Yargıda İddia ve Savunmanın Genişletilmesi veya Değiştirilmesi Yasağı”, İÜHFM, C. LXVII, S. 1-2, s. 123-141.
• Kıyak, E., Türk Hukuk Muhakemesinde Davanın Açılmasının Usul Hukukuna İlişkin Sonuçları, Ankara 2014.
• Kuru, B., Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Bası, C. V, İstanbul 2001. Kuru, B./Arslan, R./Yılmaz, E., Medenî Usûl Hukuku Ders Kitabı, 23. Bası, Ankara 2012.
• Kuru, B./Budak, A. C., “Hukuk Muhakemeleri Kanunun Getirdiği Başlıca Yenilikler”, İBD, 2011, C. 85, S. 5, s. 3-43.
• Lüke, W., Zivilprozessrecht (Erkenntnisverfahren, Zwangsvollstreckung), 9. Aufl., München 2006.
• Özbek, M. S., Hukuk Yargılama Usulünde Gider Avansı, Ankara 2013.
• Özekes, M., Medenî Usûl Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003.
• Özekes, M., Sorularla Medenî Usûl Hukukunda Yeni Kanun Yolu Sistemi (İstinaf ve Temyiz), (http://tbbyayinlari.barobirlik.org.tr/TBBBooks/ sorularla-medeni-usul-hukuku.pdf Erişim Tarihi: 20.11.2014), (İstinaf ve Temyiz).
• Pekcanıtez, H./Atalay, O./Özekes, M., Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
• Pelli, O., Beweisverträge im Zivilprozess, Zürih 2012.
• Sarı, M., “İstinaf Mahkemelerinin Kanun Yollarımız İçindeki Yeri veya HUMK’da Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısının Değerlendirilmesi”, (http://www.turkhukuksitesi.com/ makale_125.htm Erişim Tarihi: 20.11.2014).
• Umar, B., “Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’na Katkı”, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı-V, Ankara 2006.
• Ulukapı, Ö., Medenî Usûl Hukuku, 2. Bası, Konya 2014.
• Üstündağ, S., İddia ve Müdafaanın Değiştirilmesi Yasağı, İstanbul 1967.
• Yılmaz, E., İstinaf, 2. Bası, Ankara 2005.
• Yılmaz E., Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Bası, Ankara 2013, (Şerh).
• Yılmaz, E., Islah (6100 sayılı HMK’na Göre Değiştirilmiş), 4. Bası, Ankara 2013, (Islah).