Yetki Şartlarının Genel İşlem Koşulu Denetimi

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 1141 - 1213, 01.07.2014

Evrim Erişir

Öz

Günümüzde yetki sözleşmeleri, genel işlem koşullarının vazgeçilmez
bir parçası hâline gelmiştir. Hemen hemen her standart sözleşmede yetki
şartları yer almakta, genel işlem koşulu kullanan1
, usûlî avantajlar elde
etmek maksadıyla kesin olmayan yetki kurallarından saparak karşı tarafı
kanunen tâbi olduğu yerdeki mahkemeden uzaklaştırmaktadır.

Kaynakça

• Açıkgöz, Osman: Tüketicinin Korunması Çerçevesinde Mobil Haberleşme Abonelik Sözleşmelerinde Genel İşlem Koşulları, İstanbul 2013.
• Akıncı, Ziya: Milletlerarası Usul Hukukunda Yetki Sözleşmesine Dayanan Yabancı Derdestlik, Ankara 2002.
• Akipek Öcal, Şebnem: Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Yer Alan Haksız Sözleşme Şartları İle Türk Borçlar Kanununda Yer Alan Genel İşlem Koşullarının Bankacılık Sektörü Açısından Değerlendirilmesi, 2. Tüketici Hukuku Sempozyumu, İstanbul 2013, s. 331-340.
• Alangoya, Yavuz: Medeni Usulün Amacı ve Sosyal Karakteri Açısından Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın Bazı Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Medeni Usul ve İcra-İflas Hukukçuları Toplantısı V, Ankara 2006, s.33-54, (Değerlendirme).
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis: Medenî Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, İstanbul 2009, (Usul).
• Alangoya, Yavuz/Yıldırım, Kamil/Deren-Yıldırım, Nevhis: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı Değerlendirme ve Önerileri, İstanbul 2006, (Tasarı).
• Altop, Atilla: Genel İşlem Koşulları, Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu, Derleyen: Doç. Dr. Murat İnceoğlu, İstanbul 2012, s. 27-44.
• Antalya, O. Gökhan: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, İstanbul 2012. Arkan, Sabih: Ticari İşletme Hukuku, 4. Bası, Ankara 1998.
• Arslan, Ramazan: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Delil Sözleşmesi Konusunda Getirdiği Yenilikler, Bankacılar Dergisi Özel Sayı 2013, s. 67-71.
• Aslan, İ. Yılmaz: Tüketici Hukuku, 4. Baskı, Bursa 2014.
• Atamer, Yeşim M.: Sözleşme Özgürlüğünün Sınırlandırılması Sorunu Çerçevesinde Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, 2. Bası, İstanbul 2001, (GİŞ).
• Atamer, Yeşim M.: Genel İşlem Koşulu mu Bireysel Pazarlıkla Kurulan Sözleşme mi? Tüketici ve Tacir İşlemleri Açısından Karşılaştırmalı Olarak Başvurulabilecek Değerlendirme Kriterleri, Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Yeni Türk Ticaret Kanunu Sempozyumu, İstanbul 2013, s. 103-137, (Kriterler).
• Atamer, Yeşim M.: Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem Koşullarının Denetlenmesi-TKHK m. 6 ve TTK m. 55, f. 1 ile Karşılaştırmalı Olarak, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Ankara 2011, s. 9-73, (Yeni TBK).
• Atamer, Yeşim M.: Genel İşlem Şartlarının Denetiminde Yeni Açılımlar Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m. 6, Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik ve Yeni Borçlar Kanunu Taslağı m. 18a-f, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara 2004, s. 291-331, (Açılımlar).
• Ateş, Mustafa: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yargıtay İlke Kararları, C. I, Ankara 2014.
• Aşık, İbrahim: Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Yetki Sözleşmesi, TBBD 2011 S. 97, s. 11-48.
• Aydoğdu, Murat: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Düzenlenen Genel İşlem Koşullarının Kişi Bakımından Uygulama Alanı, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C. I, İzmir 2013, s. 571-621, (Uygulama).
• Aydoğdu, Murat: Türk Borçlar Kanunu’nda Genel İşlem Koşullarının ve Tüketici Hukuku’nda Haksız Şartların Denetimi, Ankara 2014, (GİŞ).
• Bamberger, Heinz Georg/Roth, Herbert/Schmidt, Hubert: BGB Band 1, 3. Auflage, München 2012.
• Başalp, Nilgün: Sözleşme Özgürlüğünün Sözleşme Adaletinin Sağlanması Amacıyla Hakimin Müdahalesi Yoluyla Korunması: İçerik Denetiminin Hukuki Temelleri Hakkında Bazı Değerlendirmeler, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul 2011, s. 221-238.
• Baysal, Başak: Kanunların Zaman Açısından Yürürlüğü, Prof. Dr. Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Ankara 2004, s. 475-503.
• BernerKommentar SchweizerischeZivilprozessordnung, Band 1, Bern 2012 (BK ZPO-Berger, Bernhard).
• BernerKommentar, Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen, Bd. VI/1/2/1a, Inhaltdes Vertrages, Art. 19-22 OR, Bern 1991 (BK-Kramer, Ernst A.).
• Baş, Ece: 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Genel İşlem Koşulu Kavramı ve İçerik Denetimi, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul 2013, s. 276-306.
• Beck’scher Online-Kommentar ZPO, 2014 (BeckOK ZPO/Toussaint, Guido).
• Belgin Güneş, Derya: Yetki Sözleşmeleri, İBD 2012/5 s. 197-221.
• Bolayır, Nur: Medenî Usûl Hukukunda Yetki Sözleşmeleri, İstanbul 2009, (Yetki Sözleşmeleri).
• Bolayır, Nur: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmeleri, İBD Eylül-Ekim 2011, s. 131-147, (HMK).
• Bilge, Necip/Önen, Ergun: Medenî Yargılama Hukuku Dersleri, 3. Baskı, Ankara 1978.
• Budak, Ali Cem: Mukayeseli Hukukta Tüketicinin Gayriadil Sözleşme Hükümlerine ve Özellikle Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, Yasa Hukuk Dergisi 1991/6, s.765-777, (GİŞ).
• Budak, Ali Cem: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Yetki Sözleşmesi, MİHDER 2012/1, s. 1-25, (Yetki).
• Büyüksagis, Erdem: İçerik Denetiminin Müzakere Edilmemiş Sözleşme Hükümleriyle Sınırlanması Üzerine Mostazo Claro’nun Düşündürdükleri, Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C. I, İzmir 2013, s. 675- 711.
• Canbeldek, Özlem: Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Milletlerarası Özel Hukuk ve Usûl Kanunu Işığında Yetki Sözleşmeleri, MİHDER 2012/2, s. 199-233.
• Çınar, Ömer: Tüketici Hukukunda Haksız Şartlar, İstanbul 2009.
• Çiftçi, Pınar: Bir Hukuk Genel Kurulu Işığında Özellikle Medenî Usûl Hukuku Açısından Delil Sözleşmelerinin Geçerliliği Sorunu, Prof. Dr. Bilge Umar Armağanı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2009, C. I, s. 129-182.
• Doğan, Gül: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Genel İşlem Koşulları, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul 2013, s. 459- 473.
• Eren, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Ankara 2014.
• Erişir, Evrim: Yürürlükteki ve Yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’a ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Tüketici Örgütlerinin Açabilecekleri Topluluk Davaları, 3. Tüketici Hukuku Sempozyumu-Sektörel Bazda Tüketici Hukuku ve Uygulamaları, Ankara 2014, s. 340-354.
• Erman Bürgerliches Gesetzbuch I, 13. Auflage, Köln 2011 (Erman/Roloff, Stefanie BGB).
• Ermenek, İbrahim: Yargı Kararları Işığında Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri ve Bu Alanda Ortaya Çıkan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri, GÜHFD 2013/1-2, s. 563-630.
• Görgün, Şanal: Medenî Usûl Hukuku, 3. Bası, Ankara 2014.
• Grafvon Westphalen, Friedrich: Vertragsrecht und AGB-Klauselwerke 35.
• Ergängung, München 2014 (Thüsing, Gregorin GrafvonWestphalen, Gerichtsstandsklausel).
• Gümüş, Mustafa Alper: 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Şerhi, C. I, İstanbul 2014.
• Hatemi, Hüseyin/Gökyayla, Emre: Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 2. Bası, İstanbul 2012.
• Havutçu, Ayşe: Açık İçerik Denetimi Yoluyla Tüketicinin Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, İzmir 2003, (İçerik Denetimi).
• Havutçu, Ayşe: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Genel İşlem Şartlarına İlişkin Hükümlerinin Değerlendirilmesi, İz. BD Nisan 2011, s. 29-46, (GİŞ).
• İnal, Tamer: Tüketici Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2014.
• Karaaslan, Varol: Medeni Usul Hukukunda Hakimin Davayı Aydınlatma Ödevi, Ankara 2013.
• Karadağ, Özgür: Haksız Şartlar, Ankara 2014.
• Karslı, Abdurrahim: Medeni Muhakeme Hukuku, 3. Baskı, İstanbul 2012, (Muhakeme).
• Karslı, Abdurrahim: Medeni Usul Hukukunda Usulî İşlemler, İstanbul 2001, (Usulî İşlemler).
• Kılıçoğlu, Ahmet: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, Ankara 2013.
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip: Borçlar Hukukuna Giriş Hukukî İşlem Sözleşme, C. I, 6. Bası, İstanbul 2014.
• Konuralp, Halûk: Medenî Usul Hukukunda İspat Kurallarının Zorlanan Sınırları, Ankara 1999.
• Kuntalp, Erden: Bankalar ve Genel İşlem Koşulları, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Ankara 2011, s. 81-102.
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Kanun Tasarısı Hakkında Genel Değerlendirme, Medenî Usûl ve İcra-İflâs Hukukçuları Toplantısı V, Ankara 2006, s. 57-85, (Değerlendirme).
• Kuru, Baki/Budak, Ali Cem: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Getirdiği Başlıca Yenilikler, İBD Eylül-Ekim 2011, s. 3-43.
• Kuru, Baki: Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. I ve II, 6. Baskı, İstanbul 2001. Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder: Medenî Usûl Hukuku, 25. Baskı, Ankara 2014.
• Meriç, Nedim: Hakimin Davayı Aydınlatma Yükümlülüğü, Prof. Dr. Bilge Umar Armağanı, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Özel Sayı 2009, C. I, s. 377-424.
• Musielak, Hans Joachim: Zivilprozessordnung, 11. Auflage, München 2014 (Musielak ZPO/Heinrich, Christian) Münchener Kommentar zum BGB, Band 2, 6. Auflage, München 2012 (MünchKomm/Wurmnest, Wolfgang BGB).
• Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung, Band 1, 4. Auflage, München 2013 (Münch-Komm/Patzina, Reinhard ZPO).
• Nomer, Halûk N.: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12. Bası, İstanbul 2012.
• Oğuzman, M. Kemal/Öz, Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 12. Bası, İstanbul 2014.
• Özekes, Muhammet: Medeni Usul Hukukunda Hukuki Dinlenilme Hakkı, Ankara 2003.
• Özel, Çağlar: Tüketicinin Korunması Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2014.
• Palandt Bürgerliches Gesetzbuch, 71. Auflage, München 2010 (Palandt/ Grüneberg, Christian).
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet: Medenî Usûl Hukuku, 14. Bası, Ankara 2013.
• Pekcanıtez, Hakan: Tüketici Mahkemeleri, İBD 1996/4-5-6, s. 141-162, (Tüketici Mahkemeleri).
• Pekcanıtez, Hakan: Medeni Yargıda Adil Yargılama, İz. BD Nisan 1997, s. 35-61, (Adil Yargılama).
• Postacıoğlu, İlhan E.: Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Bası, İstanbul 1975.
• Prütting, Hanns/Gehrlein, Markus: ZPO Kommentar, 4. Auflage, Köln 2012 (PG/Lange, Jerome).
• Reisoğlu, Seza: Banka Uygulamaları Açısından Yeni Borçlar Kanununun Genel İşlem Koşulları ve Eleştirisi, Bankacılar Haziran 2011, s. 108- 117.
• Rosenberg, Leo/Schwab, Karl Heinz/Gottwald, Peter: Zivilprozessrecht, 17. Auflage, München 2010.
• Sargın, Fügen: Milletlerası Usûl Hukukunda Yetki Anlaşmaları, Ankara 1996.
• Serozan, Rona: Yeni Borçlar Kanunu’ndaki Hukuki İşlemin (Özellikle Sözleşmenin) Oluşmasıyla İlgili Kurallardaki Yenilikler, Prof. Dr. Şener Akyol’a Armağan, İstanbul 2011, s. 663-672.
• Sirmen, A. Lâle: Tüketici Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartlarının Denetlenmesi, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, Ankara 2011, s. 109-134.
• Staudingers Kommentar zum BGB, Buch 2 §§ 305-310; UKlaG, Neubearbeitung, Berlin 2006 (Staudinger/Schlosser, Peter).
• Stein/Jonas Kommentar zur Zivilprozessordnung, 22. Auflage, Band 1, Tübingen 2003 (Stein/Jonas/Bork, Reinhard).
• Sungurtekin Özkan, Meral: Türk Medeni Yargılama Hukuku, İzmir 2013.
• Sutter-Somm, Thomas/Hasenböhler, Franz/Leuenberger, Christoph: Kommentar zur Schweizerischen Zivilprozessordnung (ZPO), 2. Auflage, Zürich 2013 (Heddinger, Martin in Sutter-Somm/ Hasenböhler/Leuenberger).
• Tanrıver, Süha: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı’nın 1 ilâ 122.
• Maddelerinde Yer Alan Düzenlemeler ve Bunların Genel Çerçevede Değerlendirilmesi, AÜHFD 2008/3, s. 635-664.
• Taşpınar, Sema: Medeni Yargılama Hukukunda İspat Sözleşmeleri, Ankara 2001, (İspat).
• Taşpınar Ayvaz, Sema: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) Zaman Bakımından Uygulanması, Ankara 2013, (HMK).
• Tekinay, Selâhattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Halûk/Altop, Atillâ: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, İstanbul 1993.
• Topuz, Murat: 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Genel İşlem Koşullarında Kapsam (Yürürlük) Denetimi, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul 2013, s. 1138-1174.
• Ulmer, Peter/Brandner, Erich/Hensen, Horst-Diether: AGB-Recht Kommentar, 11. Auflage, Köln 2011 (Schmidt, Harry in Ulmer/ Brandner/Hensen).
• Ulukapı, Ömer: Medenî Usûl Hukuku, Konya 2014.
• Ulusan, İlhan: Türk Borçlar Kanunu’ndaki Genel İşlem Şartlarına İlişkin Yeniliklerle İlgili Bazı Düşünceler, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, İstanbul 2013, s. 1219-1228.
• Umar, Bilge: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2014.
• Üstündağ, Saim: Medeni Usul Hukukunda Salahiyet Anlaşmaları, İÜHFM 1962/1-4, s. 310-339, (Salahiyet).
• Üstündağ, Saim: Medeni Yargılama Hukuku, C. I-II, 7. Baskı, İstanbul 2000, (Yargılama).
• Wieczorek/Schütze ZPO Band 4,4. Auflage, Mörlenbach 2013 (Assmann, Dorotheain Wieczorek/Schütze).
• Wolf, Manfred/Lindacher, Walter/Pfeiffer, Thomas: AGB Recht Kommentar, 5. Auflage, München 2009 (Hau, Wolfgang in Wolf/ Lindacher/Pfeiffer).
• Yağcıoğlu, Ali Haydar: Yeni İsviçre Haksız Rekabet Kanunu’nda Genel İşlem Koşullarının Açık İçerik Denetimi (UWG Art. 8), Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan, C. II, İzmir 2013, s. 3057-3098.
• Yalçın, Onur: Banka Kredi Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartlarının Geçerliliği, Ankara 2006.
• Yelmen, Adem: Türk Borçlar Kanunu’na Göre Genel İşlem Şartları, Ankara 2014.
• Yılmaz, Ejder: Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, 2. Baskı, Ankara 2013.
• Zevkliler, Aydın/Aydoğdu, Murat: Tüketicinin Korunması Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2004.