Roma Hukukunda İflas Prosedürünün Doğuşu

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 2389 - 2404, 01.07.2014

Prof. Dr. Stasys Vélyvıs Dr. Vilija Mıkuckıené Arş. Gör. Hande Gül Küçükkaya

Öz

Açıklama. İflasın amacını açıklamak, iflas prosedürünün ve hukuki
terimlerin gerçek özünü ortaya çıkarmak için bu hukuki kurumun özünü,
yaratımının ve gelişiminin sebepleri ile birlikte anlamak önemlidir. Bu
makale iflas prosedürü kurumunun tarihsel gelişiminin analizini içermektedir.
Bu amaçla, Roma Hukukundaki iflas prosedürü ve modern iflas
prosedürü arasındaki benzerliklerin bulunması için tarihsel karşılaştırmalı
analiz makalede ele alınmıştır. Ele alınan iflas prosedürünün gelişiminin
tarihsel analizi amacıyla eski dönemlere ait hukuk olarak Roma hukuku
seçilmiştir. Yazarlara göre, iflas prosedürünün kökenin ve oluşumunun
nedenlerinin ortaya konması bakımından Roma Hukuku en iyi örnektir. Bazı
Roma Özel Hukuku kurumlarının analizi, yazarların iflas prosedürüne ilişkin
ana özelliklerin (prensiplerin) eksiksiz biçimde Roma Hukukunda oluştuğu
sonucunu çıkarmalarına olanak sağlar: şahsi sorumluluğun maddi sorumlulukla
değişimi; açık artırmanın borçlunun malvarlığını paraya çevirme şekli
olarak bulunması; borçlunun malvarlığının tümünden bölünmüş parçaların
paraya çevrilmesine geçiş; borçlunun malının açık artırmada yemin altında
bencil sebeplerle davranmadan (hakkaniyetle) kimin yöneteceğinin bulunması; 30 günlük süreler konulması, bu sürede borçlunun borcunu karşılaması
(iddia konusu uyuşmazlığının çözümü için 30 gün süre verilmesi); başlamış
borç temini prosedürüne ilişkin alacaklıların bilgilendirilmesi kurumunun
oluşturulması ve bu prosedürlere teşvik edilmesi; borcun mesken eşyalarından
karşılanmasının yasaklanması ilkesi, borçlu ile alacaklının anlaşması
ilkesinin temellerinin oluşturulması; alacaklının haklarının korunması için
yasal çare olarak Actio Pauliana’nın oluşturulması.
Belirtilen kurallar zamanla birçok yabancı ülkede iflas halinde hukuki
ilişkilere uygulanan hukuki fiillere dönüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

iflas prosedürünün gelişimi, Roma Hukuku

Kaynakça

• Çeviri