Anayasalar Yoluyla Toplum Tasarımı ve İnşası: Anayasaların Gerçek Sahipleri ve Anayasacılık Süreçlerinde Birey

Yıl 2014, Cilt 16 Özel Sayı, 4989 - 5010, 01.07.2014

Şafak Evran Topuzkanamış

Öz

Dünyada her yıl, hemen hemen dört ya da beş anayasanın yerine
yenileri yapılıyor ve yine her yıl, en az on veya on beş anayasa değiştiriliyor.
Diğer yirmi ve daha fazla anayasa için de değişiklik önergeleri veriliyor.
Dünyada bir anayasanın ortalama ömrünün, yaklaşık on yedi yıl olduğu
belirtiliyor1
. 1946-2012 yılları arasında yüz seksen altı devlet tarafından
farklı tarihlerde toplam yedi yüz elli bir anayasanın kabul edildiği görülüyor2
. Bu müthiş hız ve değişim içinde hep şu soru akla geliyor: Anayasalar
kime aittir? Birey/vatandaş/halk/ulus, anayasaların neresindedir? Bu soruların cevabı net olmamakla birlikte, Amerikan Anayasasının bilindik başlangıç cümlesinin aksine, anayasaların “biz” “sıradan” insanlara ait olmadığı
kesin. Yuvarlak masalar etrafında, farklı meslek ve gelir gruplarından kişilerin birkaç saat veya gün, belirli konuları görüşmesi ve konuştukları başlıkları, temenniler şeklinde alt alta sonuç bildirgesi olarak sunmaları, yönetilenlerin anayasa yazım sürecine doğrudan katkı sağladığını maalesef göstermiyor. Bu, sadece anayasa yazımının müsamere kısmını oluşturuyor.

Kaynakça

• Anderson, Benedict; Hayali Cemaatler-Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, Çev. İskender Savaşır, (Metis Yayınları), İkinci Basım, İstanbul 1995.
• Banks, Angela M.; “Challenging Political Boundaries in Post-Conflict States”, (University of Pennsylvania Journal of International Law), Volume 29, Issue 1, 2007, s. 105-168.
• Brown, Nathan J.; Constitutions in a Nonconstitutional World: Arab Basic Laws and the Prospects for Accountable Government (Albany: State University of New York Press), USA 2002.
• Çağlar, Bakır; Anayasa Bilimi-Bir Çalışma Taslağı, (BFS Yayınları), İstanbul 1989.
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; “Yeni Bir Anayasa İçin/İçinde Haklar ve Özgürlükler”, (Anayasa Hukuku Dergisi), Cilt:1, S:1, İstanbul, 2012, s. 233-246. (Yeni Bir Anayasa İçin)
• Dikmen Caniklioğlu, Meltem; Anayasal Devlette Meşruiyet, (Yetkin Yayınları), Ankara 2010. (Anayasal Devlette Meşruiyet)
• Dixon, Rosalind/ Ginsburg, Tom; “Deciding Not To Decide: Deferral In Constitutional Design”, (I•CON) , 2011, Vol. 9 No. 3-4, s. 636-672.
• Ginsburg Tom/Elkins Zachary/Blount Justin; “Does the Process of Constitution-Making Matter?” (Annual Review of Law and Social Science), No. 5, 2009, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract _id=1860392, 20.08.2014.
• Gönenç, Levent; “Where To Start To Discuss The Constitution? The Importance of Constitutional Engineering in Constitution Debates”, (TEPAV), Nisan 2011, http://www.tepav.org.tr/upload/files/ 1304946027Where_to_Start_to_Discuss_the_Constitution.pdf, 20.07.2014, s. 1-4. (Where to Start to Discuss)
• Gönenç, Levent; “Siyasi İktidar Kavramı Bağlamında Anayasa Çalışmaları İçinde Bir Kavramsal Çerçeve Önerisi”, (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi), Cilt 56, Sayı: 1, Yıl 2007, s. 145-168, (Siyasi İktidar Kavramı)
• Gönenç, Levent; Siyasi İktidarın Denetlenmesi-Dengelenmesi ve Yargı, (Adalet Yayınevi), Ankara 2014. (Siyasi İktidarın Denetlenmesi)
• Gözler, Kemal. Anayasa Hukukunun Metodolojisi, (Ekin Kitabevi), Bursa 1999, (Anayasa Hukukunun Metodolojisi).
• Gözler, Kemal; Kurucu İktidar, (Ekin Kitabevi Yayınları), Bursa 1998. (Kurucu İktidar)
• Harvard Law Review Notes, The Meaning(s) of “The People” in The Constitution, (Harvard Law Review), Vol.126, No:4, s. 1078-1099.
• Heywood, Andrew; Siyasi İdeolojiler, 2. Baskı, (Adres Yayınları), Ankara 2010.
• Horowitz Donald L.; “Constitutional Design: Proposals Versus Processes”, (Prepared for Delivery at the Kellogg Institute Conference, Constitutional Design 2000: Institutional Design, Conflict Management, and Democracy in the Late Twentieth Century, University of Notre Dame), December 9-11, 1999, s. 1-38, http://www3.nd.edu/~kellogg/faculty/research/pdfs/Horowitz.pdf, 10.08.2014.
• İnceoğlu, Sibel; “Yazılı Anayasa, Yaşayan Anayasa: Anayasal Süreçte Kimlikler”, (Anayasa Hukuku Dergisi), Cilt: 1, Sayı: 2, İstanbul 2012, s. 309-314.
• Kaboğlu, İbrahim; “Akdenizde Anayasacılık Hareketleri Karşısında Türkiye”, (Anayasa Hukuku Dergisi), Cilt: 1 / Sayı: 2, İstanbul 2012, s. 37-67.
• Lijphart, Arend; “Constitutional Design For Divided Societies”, (Journal of Democracy), Volume 15, Number 2, April 2004, pp. 96-109.
• Madison, James; Federalist Papers, No: 51, Hamilton, Alexander/Madison, James/Jay, John, The Federalist, Introduction and Notes by Rober A. Ferguson, George Stade Consulting Editorial Director, (Barnes&Noble Classics), New York 2006.
• Mbaku, John Mukum;.”Constitutional Engineering and the Transition to Democracy in Post-Cold War Africa”, (The Independent Review) Volume II, Number 4, Spring 1998, s. 501-517.
• Özbudun, Ergun; “Constitutional Design in Islamic Countries: Comparative Notes on Turkey, Egypt, and Tunisia”, http://northwesternlawcomparativeconlaw.files.wordpress.com/2014/03
• /c3b6zbudunconstitutional-design-in-islamic-countries.pdf, 03.09.2014. (Constitutional Design in Islamic Countries)
• Özbudun, Ergun; “Anayasa Yapımında Perakendeci Yöntem”, Türkiye’de Demokratikleşme Süreci, (İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları)
• İstanbul 2014. (Anayasa Yapımında Perakendeci Yöntem)
• Özcan, Mehmet Tevfik; “Neoliberalizmden Sonra Hukuk Devleti”, (Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı), Cilt: 1, Ankara Barosu Yayınları, Ankara 2009, s. 394-403.
• Özcan, Mehmet Tevfik; Modern Toplum ve Hukuk Devleti, (On İki Levha Yayıncılık), İstanbul, 2008.
• Rubenfeld, Jed; “Two Conceptions Of Constitutionalism”, (American Society of International Law), Vol: 96, March 13-16, 2002, s. 394-396.
• Sarıbay, Ali Yaşar; “Politik Anayasacılık: Hukukun Politik Mantığı”, (Prof. Dr. Ergun Özbudun’a Armağan), Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009, s. 383-397.
• Sartori, Giovanni; Karşılaştırmalı Anayasa Mühendisliği, (Yetkin Yayınları), Çev. Ergun Özbudun, Ankara 1997.
• Sigmundsdottir, Alda; “Iceland Elects Ordinary Folk to Draft Constitution”, (BOSTON.COM), November 26, 2010, http://www.boston.com/news/world/europe/articles/2010/11/26/iceland _elects_ordinary_folk_to_draft_constitution/, 10.09.2014.
• Şahin, Engin; Kurucu İktidar-Politik Bir Yaklaşım, (On İki Levha Yayıncılık), İstanbul 2013.
• Tanör, Bülent/Yüzbaşıoğlu, Necmi; 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, (Yapı Kredi Yayınları), 2. Baskı, İstanbul 2001.
• Versteeg, Mila; “Unpopular Constitutionalism”, (Indiana Law Journal), Volume 89, Issue 3, s. 1133-1190.
• Wheare, K. C.; Modern Anayasalar, (Değişim Yayınları), Çev. Mehmet Turhan, Ankara 1985