ÖZELLEŞTİRME VE KAMU ÖZEL İŞBİRLİĞİ İLİŞKİSİNİN KAVRAMSAL AÇIDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2020, Cilt: 22 Sayı: 1, 397 - 430, 22.05.2020

Ezgi Palas Dağlı

https://doi.org/10.33717/deuhfd.715836

Öz

1970’li yıllarda yaşanan ekonomik krizin aşılması serbest piyasa ekono- misinin tesis edilmesi ile mümkün olmuştur. Neo-liberal reformların geliştirdiği özelleştirme uygulamaları, 2000’li yıllara gelindiğinde karşıt söylemlerin art- ması ile yeni bir terim yaratılması ihtiyacı ile karşılaşmış ve Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) kavramı devreye sokulmuştur. Kamu hizmetlerinin özel hukuk kişileri aracılığı ile yürütülmesine kaynak teşkil eden bu iki kavramın benzerlik ve fark- lılıklarının aktarılması, kavramsal açıdan yapılacak bir inceleme ile mümkün olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Özelleştirme, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ), Yeni Kamu Yönetimi, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, Kamu Hizmeti

CONCEPTUAL EVALUATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN PRIVATIZATION AND PUBLIC PRIVATE PARTNERSHIP

Öz

The economic crisis in the 1970s was overcome by establishing a free market economy. Privatization practices developed by neo-liberal reforms -with the increasing opposite discourses- faced the need to create a new term in the 2000s and the concept of Public Private Partnership (PPP) was introduced. It will be possible with a conceptual analysis to convey the similarities and differences of these two concepts which form a basis for the execution of public services by private persons.

Kaynakça

• Aktan, Coşkun Can: Kamu Ekonomisinden Piyasa Ekonomisine: Özelleştirme, Takav Matbaası, Ankara 1993, (Özelleştirme). Aktan, Coşku, Can: “Kamu Ekonomisinin Rolü ve Fonksiyonlarının Piyasa Ekonomisine Devredilmesi: Özelleştirme”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi C. 2, S. 1, 2010, s. 101-119, (Kamu Ekonomisinin). Andersen Henrik/Cao, Fuguo/Tvarnø, Christina D./Wang, Ping, ed. Christina D. Tvarnø: Public Private Partnership: An International Analysis From A Legal And Economic Perspective, Asialink. Europeaid, 2010. Ann N. Austria, Atty. Sherry: “PPP is NOT Privatization”, PPP Talk, Vol. 2(1), January-March 2013, s. 3-4. Arrowsmith, Sue: “Public Private Partnerships and the European Procurement Rules: EU Policies in Conflict?” Common Market Law Review, Vol. 37, 2000, s. 709-738. Atay, Ender Ethem: İdare Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ekim 2018, Atiyas, İzak/Oder, Burak: Türkiye’de Özelleştirmenin Hukuk ve Ekonomisi, TEPAV, 2008. Barlas, Emin: Türkiye’de Kamu Malvarlığı: Özelleştirme Politikaları ve Sorunları, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Bursa 2002. Bayazıt, Bahar: Kamu-Özel İşbirliklerinde Kamu Yararı, Turhan Kitabevi, Ankara 2018. Bennett, John/Estrin, Saul/Urga, Giovanni: “Methods of privatization and economic growth in transition economies”, Economics of Transition, Vol. 15(4) 2007, s. 661-683. Bovaird, Tony: “Public-Private Partnerships: From Contested to Prevelant Practice”, International Review of Administrative Sciences, Vol. 70(2), 2004, s. 199-215. Bovis, Christopher: EU Public Procurement Law, Second Edition, Edward Elgar, 2012. Çetinkaya, Özhan: Türkiye’de Özelleştirmenin Anlamı ve Uygulaması Üzerine Bir Değerlendirme, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, S. 49, 2006, s. 124-132.
• Comba, Mario E.: Principles of EU Law Relevant to the Performance of Public Contract in ed. Martin Trybus, Roberto Caranta, Gunilla Edelstam, EU Public Contract Law: Public Procurement and Beyond, Bruylant, Bruxelles 2014. Doh, Jonathan P.: “Entrepreneurial Privatization Strategies: Order of Entry and Local Partner Collaboration as Sources of Competitive Advantage”, The Academy of Management Review, Vol. 25, No. 3, 2000, s. 551-571. Emek, Uğur: “Devletleştirme ve Özelleştirme arasında: Kamu Özel İşbirlikleri”, İktisat, İşletme ve Finans, Vol. 22(261), 2007, s. 155-159. EPEC: A Guide to Guidance Sourcebook for PPPs, Version 2.0, 2011. Erol, Cengiz: “KİT’lerin Özelleştirme Sorunları ve Özelleştirmeye Sistematik Bir Yaklaşım Önerisi’’, Kamu Sektöründe Devletin Rolü; KİT’ler: Değerlendirme, Öneriler ve Özelleştirme, 93. Sanayi Kongresi Bildiriler Kitabı, C. 3, Ankara 1993. Evren, Çınar Can: Kamu Özel İşbirlikleri: Kamu Hizmetlerinin Özel Hukuk Kişilerine Sözleşme Yolu ile Gördürülmesinin Hukuki Rejimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2016. European Commission: Guidelines for Successful Public-Private Partnerships, 2003, (Successful). Farquharson, Edward/Torres de Mästle, Clemencia/Yescombe E.R./Encinas, Javier: How to Engage with the Private Sector in Public- Private Partnerships in Emerging Markets, World Bank and PPIAF, 2011. Gerrard, Michael B.: “Public-Private Partnerships, What are public-private partnerships”, Journal of Finance & Development, IMF, September 2001, Vol. 38(3), https://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2001/ 09/gerrard.htm, 25.01.2020 Grimsey, D./Lewis, M. K.: “Evaluating The Risks of Public Private Partnerships for Infrastructure Projects”, International Journal of Project Management, Vol. 20(2), 2002, s. 107-118, (Risks). Grimsey, D./Lewis, M. K.: Public Private Partnerships: The Worldwide Revolution in Infrastructure Provision and Project Finance, Edward Elgar, 2004, (Worldwide). Grimsey, D./Lewis, M. K.: “Are Public Private Partnerships Value for Money? Evaluating Alternative Approaches and Comparing Academic and Practitioner Views”, Accounting Forum, Vol. 29(4), 2005, s. 345- 378, (Value for Money). Gülan, Aydın: “Türkiye’de Kamu Hizmetlerinin Gelişimi”, İÜHFD, C. 56, S. 1-4, s. 97-107. Güzelsarı, Selime: “Kamu Özel Ortaklıkları Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme”, Kamu Yönetimi Yapı İşleyiş Reform, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi, Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayını 5, Ankara 2009, http://yonetimbilimi.politics.ankara.edu.tr/karasuPPP.pdf, 10.01.2020. Habets, Joël: Incomplete Contracts and Public-Private-Partnerships: A Case Study of the Dutch Infrastructure Policy, Erasmus University Rotterdam, Master Thesis, 2010. Hanke, S. A.: “Privatization: Theory, Evidence, and Implementation”, Proceedings of the Academy of Political Science, Vol. 35(4), 1985, s. 101-113 Harris, Stephen: “Public Private Partnerships: Delivering Better Infrastructure Services”, Inter-American Development Bank, Working Paper, Washington, D.C., 2007. HM Treasury: Value for Money Assesment Guidance, 2006. Hodge, G./Greve, C.: “Public-Private Partnerships: An International Performance Review”, Public Administration Review, Vol. 67(3), 2007, s. 545-558. Hovy Pauline: “Risk Allocation in Public-Private Partnerships: Maximizing Value For Money”, International Institute for Sustainable Development (IISD) Discussion Paper, August 2015, https://www.iisd.org/sites/ default/files/publications/risk-allocation-ppp-maximizing-value-for- money-discussion-paper.pdf, 02.01.2020. IMF: Public Private Partnerships, Government Guarantees and Fiscal Risk, Fiscal Affairs Department, International Monetary Fund, Washington, D.C., 2006. Jamali, Dima: “Success and failure mechanisms in public private partnerships in developing countries: Insight from the Lebanese context”. International Journal of Public Sector Management, Vol.17(5), 2004. s. 414-430. Karahanoğulları, Onur: “Özelleştirme İşlemlerinin Yargısal Denetimi”, AÜHFD, C. 45, S. 1-4, 1996, s. 279-323, (Özelleştirme).
• Karahanoğulları, Yiğit: “Kamu Özel Ortaklığının Mali Değerlendirilmesi”, AÜSBFD, C. 67, S. 2, 2012, s.95-125, (Mali Değerlendirme). Karasu, Koray: “Kamu Özel Ortaklığı: Sözleşme Sisteminin Genelleşmesi”, Kamu Yönetimi: Yapı-İşleyiş-Reform, edt. Barış Övgün, KAYAUM Yayınları Ankara 2009, s. 79-91. Kasapoğlu Turhan, Mine: “Çeşitli Ülkelerdeki Kamu Özel Ortaklığı Uygulamalarının Hukuki Açıdan Değerlendirilmesi”, Sağlık Alanında Kamu-Özel Ortaklığı Sempozyumu, 6-7 Mayıs 2011, s. 103-127. Kay, J. A./Thompson, D. J. : “Privatisation: A Policy in Search of a Rationale”, The Economic Journal, Vol. 96(381)381, March 1986, s. 18-32. Kerr, David: “The PFI Miracle”, Capital and Class, S. 64, 1998, s. 17-28. Keşli, Ahmet T.: Kamu Özel Sektör İşbirliği Projelerinin (PPP) Hukuki Rejimi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı Özel Hukuk Bilim Dalı Doktora Tezi, İstanbul 2009. Kitsos, John: “Construction Investments Public Works Through PPPs”, European Procurement & Public Private Partnership Law Review, Vol. 9(3), 2014, s. 202-208. Klijn, Erik Hans/Koppenjan, Joop: “The impact of contract characteristics on the performance of public–private partnerships (PPPs)”, Public Money& Management, September 2016, s. 455-462. Koppenjan, J./Enserink, Bert: “Public-Private Partnerships in Urban Infrastructures: Reconciling Private Sector Participation and Sustainability”, Public Administration Review, Vol. 69(2), 2009, s. 284-296. Kutlu, Meltem: İdare Sözleşmelerinde İhale Süreci, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Döner Sermaye İşletmesi Yayınları, No: 75, İzmir 1997. Lakshmanan, L.: “Public-Private Partnership in Indian Infrastructure Development: Issues and Options”, Reserve Bank in India Occasional Paper, Vol. 29(1), Summer 2008, s. 37-77. Leblebiciler, Okan: Kamu Hizmetlerinin Sunulmasında Alternatif Arayışlar: Yap-İşlet-Devret Modeli ve İzmit Yuvacık Barajı Örneği, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2005.
• Linder, S. H.: “Coming to Terms With the Public-Private Partnership: A Grammar of Multiple Meanings,” The American Behavioral Scientist, S. 43/1, 1999, s. 35-51. Mörth, Ukrika: “Public and Private Partnerships as Dilemmas between Efficiency and Democratic Accountability: The Case of Galileo”, Journal of European Integration, Vol. 29, 2007, s. 601-617. Musgrave, R. A: The Theory of Public Finance: A Study in Public Economy, McGraw-Hill, United States 1959. OECD: Public-Private Partnerships: In Pursuit of Risk Sharing and Value for Money, 2008, (Risk Sharing). OECD: Towards a Framework for the Governance of Infrastructure, 2015, (Infrastructure). Özay, İl Han: Günışığında Yönetim, Filiz Kitabevi, Ankara 2004. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı: 2009-2013 Stratejik Planı, 2009. Quiggin, John: “Forum: Public-Private Partnerships: Risk, PPPs and the Public Sector Comparator”, Australian Accounting Review, Vol. 14(2), 2004, s. 51-61. Ramamurti Ravi: “A Multilevel Model of Privatization in Emerging Economies”, The Academy of Management Review, Vol. 25(3), 2000, s. 525-550. Ricupero, Rubens: “Privatization, the State and International Institutions”, Journal of International Affairs, Vol. 50, No. 2, 1997, s. 409-418. Ruhi, M. Emin: “Türkiye’de Özelleştirmenin Hukuksal Boyutu”, Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi, C.9, S.3-4, 2005, s. 235-290. Sancakdar, Oğuz: “Özelleştirmenin Kamu Hukuku-Özel Hukuk Ayırımına Etkileri ve Bu Bağlamda Güncel Özelleştirme Tartışmalarındaki Başlıca Görüşler”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 8, Sayı: 1, 2006, s. 241-270. Savas, E. S.: “A Taxonomy of Privatization Strategies,” Policy Studies Journal 18(2),1990, s. 343-355, (Taxonomy). Savas, Emanuel S.: Privatisation and Public Private Partnerships, Seven Bridges, New York, 2000, (Public Private Partnership). Sarısu, Ayhan: Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme, ASOMEDYA, Kasım 2003,
• https://www.aso.org.tr/kurumsal/media/kaynak/TUR/asomedya/kasim2 003/dosyakasim2003.html, 25.01.2020, (Özelleştirme). Sarısu, Ayhan: Kamu Özel Sektör İşbirlikleri-Türkiye İçin Bir Model Önerisi-, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Ankara 2007, (Kamu Özel Sektör İşbirlikleri). Selwyn, Parker: Çev. Burcu Çekmece Büyük Çöküş (1929 Krizinin ve Dünyanın Ekonomik Buhrana Sürüklenişinin Öyküsü), Arkadaş Yayıncılık, 2009. Shaoul, Jean: Using the Private Sector to Finance Capital Expenditure: The Financial Realities in Policy, Management and Finance of Public Private Partnership, Blacwell Publishing, Oxford, 2009. Starr, Paul: “The Limits of Privatization”, Academy of Political Science, Vol. 36(3), 1987, s. 124-137, (Limits). Starr Paul: “The Meaning of Privatization”, Yale Law & Policy Review, Vol. 6(1), 1988, s. 6-41, (Meaning). Stiglitz, Joseph E: Foreword in Privatization: Successes and Failures, ed. Gérard Roland, Columbia University Press, 2008. Tan, Turgut: “KİT’lerin Özelleştirilmesi ve Sorunlar’’, Amme İdaresi Dergisi, C. 25, S.1, Mart 1992, s. 27-64, (KİT). Tan, Turgut: “Sağlık Hizmeti İhale Yoluyla Satın Alınabilir Mi?-Kamu Hizmetinin Özelleştirilmesi Konusunda Bir Örnek Olay-”, İÜHFM C. LXIX, S.L-2, 2011, s. 295-296, (Sağlık Hizmeti). Tan, Turgut: Ekonomik Kamu Hukuku Dersleri, 2. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara 2015. The Council of the Association of Chartered Certified Accountants: Taking Stock of PPP and PFI Around the World, 2012. TOBB: Özelleştirme Özel İhtisas Komisyonları Raporu, Ankara 1993. Trebilcock, Michael J./Iacobucci, Edward M.: “Privatization and Accountability”, Harvard Law Review, Vol. 116(5), 2003, s. 1422- 1453. Uz, Abdullah: “Kamu-Özel Ortaklığı/Public-Private Partnership (PPP) (Kavram ve Hukuksal Çerçeve)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XI, Sa.1-2, Y. 2007, s. 1165-1182, (Kamu-Özel Ortaklığı).
• Uz, Abdullah: İdarenin Taraf Olduğu Sözleşmelerin Hukuksal Rejimi Bakımından Kamu İhale Sözleşmeleri, Turhan Kitabevi, 2010, (Kamu İhale Sözleşmeleri). Van Ham, H./Koppenjan J.: “Building Public-Private Partnerships Assessing and Managing Risks in Port Development”, Public Management Review, Vol. 3(4), 2001, (Risks), s. 593-616. Webb, Richard/Pulle, Bernard: Public Private Partnerships: An Introduction, Economics, Commerce and Industrial Relations Group, Research Paper No. 1 2002-03, 2002. Yalçın, Fatma Ceren: “Kamu Özel İşbirliği ve Özelleştirme: Kavramsal Bir Çerçeve”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, Y.13, S. 25, 2014, s. 133-162, (Özelleştirme). Yasin, Melikşah: Uygulama ve Yargı Kararları Işığında Özelleştirmenin Hukuki Rejimi, Yenilenmiş 2. Baskı, Beta Yayıncılık, 2007. Yescombe, E. R.: Public-Private Partnerships, Elsiver, 2007. Yıldız, Şükrü: “Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları ve Özelleştirmeye Hakim İlkelerden Biri Olarak Rekabetin Korunması”, Atatürk Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.V, S.1-4, Y.2001, 557-575. Zahra, Shaker A./Ireland, R. Duane/Gutierre, Isabel/Hitt, Michael A.: “Privatization and Entrepreneurial Transformation: Emerging Issues and a Future Research Agenda”, Academy of Management Review, Vol. 25, No. 3, 2000, 509-524. Ziegler, John: “The Dangers of Municipal Concession Contracts: A New Vehicle to Improve Accountability and Transparency”, Public Cntract Law Journal, Vol. 40(2), s. 571-594.