AN ANALYSIS ON THE "OBLIGATION TO RETURN" AS ONE OF THE CONSEQUENCES OF THE EMPLOYMENT CONTRACT

Yıl 2024, Cilt: 26 Sayı: 2, 1061 - 1095, 26.11.2024

Hatice Duygu Özer

https://doi.org/10.33717/deuhfd.1538883

Öz

Termination of the employment contract has many consequences. Some of them are explicitly regulated in the Labour Law Code no 4857, while others are regulated in the Turkish Code of Obligations no 6098. In practice, results such as severance pay, payment of notice pay, wage receivables becoming due are frequently encountered and studies on these results are carried out in the doctrine. Another consequence of the termination of the employment contract is the "obligation to return", which is regulated in the Turkish Code of Obligations, but as far as we have been able to determine, it has not been subject to academic examination. In our study, the scope of this obligation stipulated in article 443 of the CO for both the employee and the employer and the important issues regarding the process of fulfilment of the obligation will be discussed, and the problems reflected in practice will be addressed.

Anahtar Kelimeler

Employement Contract, Service Contract, Termination, Return Obligation, Delivery and Accountability Obligation

İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONUÇLARINDAN “GERİ VERME YÜKÜMLÜLÜĞÜ” ÜZERİNE BİR İNCELEME

Öz

İş sözleşmesinin sona ermesinin pek çok sonucu bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı 4857 Sayılı İş Kanunu’nda açıkça düzenlenmiş, bir kısmı ise 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Uygulamada genellikle kıdem tazminatı/ihbar tazminatı ödenmesi, ücret alacaklarının muaccel olması gibi sonuçlar sıklıkla karşımıza çıkmakta ve bu sonuçlara ilişkin öğretide çalışmalar yapılmaktadır. İş sözleşmesinin sona ermesinin bir başka sonucu olan “geri verme yükümlülüğü” ise Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş bir borç olmakla birlikte tespit edebildiğimiz kadarıyla akademik incelemeye yeterince konu edilmemiştir. Çalışmamızda TBK. m.443’de yer verilen ve hem işçi hem de işveren için öngörülen bu borcun kapsamında neler olduğu ve borcun yerine getirilmesi sürecine ilişkin önemli hususlar ele alınacak, uygulamaya yansıyan sorunlara değinilecektir.

Anahtar Kelimeler

Geri verme Borcu, İş Sözleşmesi, Hizmet Akdi, Fesih, Teslim ve Hesap Verme Borcu

Kaynakça

• Abegg, Andreas/Bernauer, Christof: Präjudizienbuch OR Die Rechtsprechung des Bundesgerichts (1875-2020), Auflage 10., nachgeführte und erweiterte Auflage, 2021, 993-994, S. 994, (OR 339a).
• Aktay, A. Nizamettin/Arıcı, Kadir/Senyen-Kaplan, Emine Tuncay: İş Hukuku, 6. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara 2013.
• Alpagut, Gülsevil: “İşçinin Sadakat Borcu ve Türk Borçlar Kanunu ile Getirilen Düzenlemeler”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Mart 2012, S. 25, s. 23-32.
• Arslan Ertürk, Arzu: Türk İş Hukukunda İşçinin Sadakat Borcu, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2010.
• Astarlı, Muhittin: İş Hukukunda İkale (Bozma Sözleşmesi), Turhan Kitabevi, Ankara 2013.
• Ayboğa, Çağrı: “Araç Zimmet Sözleşmesi Örneği”, https://ayboga.av.tr/arac-zimmet-sozlesmesi-ornegi/, erişim tarihi 12.06.2024.
• Aydın, Ufuk: “İşverenin İşçi Özlük Dosyası Tutma Yükümü”, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Türk Milli Komitesi 30. Yıl Armağanı, Ankara, Y. 2006.
• Bedük, Mehmet Nusret: Deniz İş Sözleşmesi, Ekin Yayınları, Bursa 2012.
• Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz (Ed.): İş Hukukunda Uzman Arabuluculuk Eğitim Kitabı, Yazarlar: Civan, O. Ersun/Manav Özdemir, A. Eda/Savaş Kutsal, F. Burcu/Evcimen, Ahmet, Ankara 2023.
• Bulun Tokkaş, Sevde: “İş İlişkisinde Tarafların Ölümünün Bireysel İş Hukukuna Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (SÜHFD), C. 29, S. 1, Y. 2021, s. 179-217.
• Caniklioğlu, Nurşen/Seçkin, Muhammed Türkalp: “İş Araç ve Malzemelerinin İşçi Tarafından Temin Edilmesi ve İşveren Tarafından Ödenmesi Gereken Uygun Karşılık”, Sicil İş Hukuku Dergisi, Y. 2024, S. 51, s. 11-35.
• Centel, Tankut: İş Güvencesi, 2. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul 2020.
• Civan, Orhan Ersun: İşçinin Yan Yükümlükleri, Beta Yayınevi, İstanbul 2021.
• Çelik, Nuri/Caniklioğlu, Nurşen/Canbolat, Talat/Özkaraca, Ercüment: İş Hukuku Dersleri, Beta Yayınevi, İstanbul 2023.
• Çankaya, Osman Güven/Günay, Cevdet İlhan/Göktaş, Seracettin: Türk İş Hukukunda İşe İade Davaları, Yetkin Yayınevi, Ankara 2005.
• Duman, Berna: Türk İş Hukukunda İkale, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2019.
• Ekmekçi, Ömer/Yiğit, Esra: Bireysel İş Hukuku, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul 2023.
• Ekmekçi, Ömer/Özekes, Muhammet/Atalı, Murat/Seven, Vural: Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk, 2. Baskı, Onikilevha Yayınevi, İstanbul 2019.
• Emmel, Frank: Obligationenrecht - Einzelne Vertragsverhältnisse - Art 184-529 OR und Innominatverträge, OR. Art. 339a.
• Ertaş, Şeref: Eşya Hukuku, 13. Baskı, Barış Yayınları Fakülteler Kitabevi, İzmir 2017.
• Eyrenci, Öner/Taşkent, Savaş/Ulucan, Devrim: İş Hukuku, 10. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2020.
• Joussen, BeckOK ArbR/Hrsg. Rolfs/Giesen/Meβling/Udsching: 71. Ed. 1.3.2024, BGB § 611a.
• Kaba, Servet: “Avans Niteliğinde Yapılan Ödemelerin Yasal Açıdan Değerlendirilmesi”, https://pkf.com.tr/avans-niteliginde-yapilan-odemelerin-yasal-acidan-degerlendirilmesi/, erişim tarihi, 10.07.2024.
• Kabakcı, Mahmut: “Tır Şoförlerine Sefer Başına Yapılan Ödemenin Niteliği: Harcırah Ya da Prim?”, İstanbul Barosu Dergisi, Y. 2015, C. 89, S. 1, s. 40-51.
• Kar, Bektaş: İş Güvencesi ve Uygulaması, 4. Baskı, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.
• Kara, Tuğçe: İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Ölüm, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2019.
• Karaç, Serkan Taylan: Türk İş Hukukunda İkale (Bozma) Sözleşmeleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2020.
• Kılıçoğlu, Mustafa/Şenocak, Kemal: İş Güvencesi Hukuku, Legal Yayıncılık, Hukuk Kitapları Serisi: 96, İstanbul, 2007.
• Kocagil, İpek: “İşçinin Ölümünün İş İlişkisi Bakımından Sonuçları”, Ali Rıza Okur’a Armağan, MÜHFD. 20/1 (2014), s. 429-457.
• Meyer, Ulrich/Reichmuth, Marco: IVG Art. 18a Arbeitsversuch, RBS - Rechtsprechung des Bundesgerichts zum Sozialversicherungsrecht, Auflage 4, 2023.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi/Astarlı, Muhittin/Baysal, Ulaş: İş Hukuku, 7. Baskı, Lykion, Ankara 2022.
• Musal, Neyir Şeyda: İş Hukukunda İhtiyari Arabuluculuk, Platon Hukuk, İstanbul 2021.
• Narmanlıoğlu, Ünal: Ferdi İş İlişkileri-I, 5. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul 2015.
• Oğuzman, M. Kemal/Seliçi, Özer/Oktay-Özdemir, Saibe: Eşya Hukuku, 20. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2017.
• Rehbinder, Manfred/Stöckli, Jean-Fritz: Der Arbeitsvertrag, Art. 331-355 und Art. 361-362 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, BK - Berner Kommentar, Auflage, 2014.
• Schaub, Linck: Arbeitsrechtshandbuch 20. Auflage 2023, 150., Herausgabepflchten des Arbetnehmers nach Beendgung des Arbetsverhältnisses.
• Schucht, Carsten: “Das Recht der Arbeitsmittel”, Zeitschrift zum Innovations- und Technikrecht, InTeR 2015, S. 74, s. 74-81.
• Sümer, Haluk Hadi: Bireysel Basın İş Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2020, (Basın).
• Sümer, Haluk Hadi: İş Hukuku, 26. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022, s. 102, (İş Hukuku).
• Süzek, Sarper: İş Hukuku, 19. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul 2020.
• Tolga, Serkan: “İşletme Personeline Konut Tahsisi”, Vergi Raporu Dergisi, S. 217, Ekim 2017, s. 34-41.
• Tulukçu, Binnur: İş Hukukunda Dinlenme Hakkı, Adalet Yayınevi, Ankara 2012.
• Yılmaz, Halil: Türk İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uygulamasında Avans, Yetkin Yayınevi, Ankara 2020.
• Yücel Bodur, Mehtap: İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Birlikte İşverenlik, Beta Yayınevi, İstanbul 2018.
• Yürekli, Sabahattin: Türk Borçlar Kanunu’na Göre Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2016.