Research Article
BibTex RIS Cite

YUNUS EMRE DÎVAN’INDA İLAHİ KİTAPLARA BAKIŞ

Year 2021, , 363 - 385, 31.12.2021
https://doi.org/10.21054/deuifd.1051845

Abstract

Dinî-Tasavvufi Türk Edebiyatı’nın ilk ve önemli temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Yunus Emre (1240-1321), siyasi, sosyal ve ekonomik sebeplerle çalkantılı bir dönem olan XIII. ve XIV. yy’da Anadolu’da yaşamıştır. İnsan merkezli bir felsefeyi benimseyen Yunus Emre’ye göre dinin temel hedefi insan gönlünü mutlu etmektir. Onun insandan kastı sadece Müslümanlar değil, dini, dili, rengi ve ırkı fark etmeksizin bütün insanlardır. Bu felsefenin ana çizgilerini Yunus Emre Divanı’nda da görmek mümkündür. Bu eserde İslami-tasavvufi anlayışı, Türk üslubu içinde sunan Yunus’un asıl hedefi insan-ı kâmil ahlakını oluşturmaktır. Ona göre bu ahlakı geliştirmek çeşitli aşamalardan ve makamlardan geçmekle gerçekleşebilir. Divan’da dört ilahi kitaptan bahsedilmekte ve her bir ilahi kitap bir manevi mertebe ve makama işaret etmektedir. Yunus “dört kitap” tabirine tasavvufi bir anlam yüklemektedir. “Dört kitaptan” kasıt, geleneksel İslam inancındakii genel kabule uygun olarak Musa'ya indirilen Tevrat, Davud'a indirilen Zebur, İsa'ya indirilen İncil ve Muhammed’e indirilen Kur’an-ı Kerim’dir. Bunlar arasında en çok zikredilen kitap Kur’an’dır. Yunus’a göre “dört kitap”taki derin manalar bilgi ve tefsir okumakla değil, aşk ile elde edilebilir. O, insanı Allah’ın yeryüzündeki tecellisi olarak görmekte ve bu yüzden insanı kâinatın gayesi olarak tasavvur etmektedir. Öyleyse ilahi yolculukta yükselmek ve hakikate ulaşmak Allah’ın namazgâhı olarak kabul edilen insan gönlünün kazanılmasıyla mümkündür. Dini hayatın esası da bu anlayışa dayanmaktadır. Dört kitabın ortak hedefi de bu hakikate ulaşmada yol göstermektir.

References

  • Banarlı, Nihad S. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I. İstanbul: MEB Basımevi, 1983.
  • Chittick, William C. Sufism A Beginner’s Guide. Oxford: Oneworld Publishing, 2000.
  • Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 17. Baskı, 2000.
  • Eyuboğlu, Sabahattin. Yunus Emre. İstanbul: Cem Yayınları, 1991.
  • Flemming, Barbara. Essays on Turkish Literature And History. Boston: Brill Press, 2018.
  • Gölpınarlı, Abdulbaki. Yunus Emre (Hayatı, Sanatı, Şiirleri). İstanbul: Varlık Yay., 8. Baskı, 1975.
  • Güngör, Harun. Türk Din Etnolojisi. İstanbul: IQ Yayıncılık, 2. Baskı, 2012.
  • Halman, Talat S. A Millennium of Turkish Literature (A Conscise History). New York: Syracuse University Press, 2011.
  • Ikeda, Daisaku. A New Humanısm. London: I.B. Tauris Press, 2010.
  • İz, Mahir. Tasavvuf. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
Year 2021, , 363 - 385, 31.12.2021
https://doi.org/10.21054/deuifd.1051845

Abstract

References

  • Banarlı, Nihad S. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi I. İstanbul: MEB Basımevi, 1983.
  • Chittick, William C. Sufism A Beginner’s Guide. Oxford: Oneworld Publishing, 2000.
  • Devellioğlu, Ferit. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları, 17. Baskı, 2000.
  • Eyuboğlu, Sabahattin. Yunus Emre. İstanbul: Cem Yayınları, 1991.
  • Flemming, Barbara. Essays on Turkish Literature And History. Boston: Brill Press, 2018.
  • Gölpınarlı, Abdulbaki. Yunus Emre (Hayatı, Sanatı, Şiirleri). İstanbul: Varlık Yay., 8. Baskı, 1975.
  • Güngör, Harun. Türk Din Etnolojisi. İstanbul: IQ Yayıncılık, 2. Baskı, 2012.
  • Halman, Talat S. A Millennium of Turkish Literature (A Conscise History). New York: Syracuse University Press, 2011.
  • Ikeda, Daisaku. A New Humanısm. London: I.B. Tauris Press, 2010.
  • İz, Mahir. Tasavvuf. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 1997.
There are 10 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

İbrahim Ethem Aydın This is me 0000-0002-9879-2549

Publication Date December 31, 2021
Submission Date December 6, 2021
Published in Issue Year 2021

Cite

ISNAD Aydın, İbrahim Ethem. “YUNUS EMRE DÎVAN’INDA İLAHİ KİTAPLARA BAKIŞ”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. December 2021. 363-385. https://doi.org/10.21054/deuifd.1051845.