OSMANLI MODERNLEŞME SÜRECİNDE DİN VE KADIN -İSLAM HUKUKU ÜZERİNDEN BİR OKUMA-

Year 2018, Issue: 48, 77 - 116, 07.12.2018

Ümmühan Ark

https://doi.org/10.21054/deuifd.493127

Cited By: 1

Abstract

Toplumun diğer yarısını oluşturan “kadın”ın ontolojik açıdan varlığı, değeri, sahip olduğu haklar ve sorumlulukları, toplumsal, zihinsel, kültürel ve dini algılara bağlı olarak her zaman tartışma konusu olmuştur. Özellikle aydınlanma sonrası “tüm insanların eşit olduğu vurgusu” ile kadına dair tüm geleneksel düşünceler, bu düşünceleri besleyen din ve kültür gibi öğeler ya kadına ve kadın ile ilgili pek çok meseleye dair bakış açılarını yenileyip varlığını sürdürecek ya da müntesipleri nezdinde hâkim varlıklarını kaybedecek bir noktaya gelmişlerdir. Bu sebeple günümüzde dinlerin kadına toplumda hak ettiği saygınlığı kazandıracak ve yeni düzenlemelere kapı aralayacak yorumlarının daha yüksek bir sesle dile getirilmesine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır.

Bu çalışmada semavi dinlerdeki geleneksel yorumlara örnekler sunarken İslam ile ilgili olarak özellikle modernleşme sancılarının ilk olmasa da en yoğun yaşandığı Meşrutiyet sonrası döneminin yorum farklılıklarını ele aldık. Dönemin tartışmalarının izlerini Sırat-ı Müstakim mecmualarından sürerken farklı yorumları kendi tarihsel ve kültürel şartları içinde anlamaya çalıştık.

Keywords

Kutsal metinler, gelenek, ataerkil yaklaşım, modernite, kadın, Sırat-ı Müstakim, İslam hukuku

RELIGIOUS AND WOMEN IN THE OTTOMAN MODERNIZATION PROCESS-A READİNG ON ISLAMIC LAW-

Abstract

The ontological presence, value, rights and responsibilities of the woman, which constitutes the other half of the society, have always been the subject of discussion based on social, mental, cultural and religious perceptions. Especially after the enlightenment gel all people are equal equal im, all the traditional ideas about women and the elements such as religion and culture that feed these thoughts have either renewed their perspectives about women and many issues related to women and have reached a point to lose their presence or dominate their predecessors. Because nowadays, it is more than ever necessary for the religions to be freed from the ideas which are the product of the traditional-patriarchal mentality, and to give a higher voice to the interpretations of the women who will gain the respect they deserve in society and open the door to the new regulations. In this study, while giving examples of the traditional interpretations of the religions, we deemed it appropriate to consider the differences of interpretation of the post-Constitutional period in which the modernization pains were not the first time. While we continued to follow the traces of the discussions of the period from Sırat-ı Müstakim magazines, we tried to understand the different interpretations within their historical and cultural conditions.

Keywords

Sacred texts, tradition, patriarchal approach, modernity, woman, Sırat-ı Müstakim, Islamic Law

References

• Ağçoban, Sıddık. “Kadın Olgusunun Kültürel Gelişimi Ve İslam’da Kadının Yeri Üzerine Tartışmalar”, Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2/1, (Haziran/2016): 14-24.
• Akdemir, Salih. “Tarih Boyunca ve Kur’an-ı Kerim’de Kadın”, İslami Araştırmalar, 5/4, (1991): 262.
• Akif, Mehmed. “Bir İki Söz”, Sırat-ı Müstakîm, 1/3, (14 Şaban, 1326): 39.
• Aktaş, Cihan. Tanzimat’tan Günümüze Kılık Kıyafet İktidar I, İstanbul: Nehir Yayınları, 1990.
• Aliye, Fatma. İslam Kadınları, trc. Ayhan Pekin -Âmine Pekin, İstanbul: İnkılab Yayınevi, 2009.
• Aliye, Fatma. Teaddüd-i Zevcata Zeyl, haz. Firdevs Canbaz, Ankara: Hece Yayınları, 2007.
• Aliye, Fatma. “Meşâhir-i Nisvân-ı İslamiyye’den Biri: Fatma binti Abbas”, Hanımlara Mahsus Gazete, 8, (7 Rebiyülâhır, 1313): 3-4 . Apaydın, Yunus. “Tesettür”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 40: 539. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
• Argıt, Betül İpşirli. “Osmanlı Hukuk Çalışmalarında Kadın”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3/5, (2005), 575-621.
• Aydın, Mehmet Akif. İslam-Osmanlı Aile Hukuku, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1985.
• Aynur, Hatice Şahin. “İslamî Feminizm Ve Feminist Kur’ân Okumaları Üzerine Genel Bir Değerlendirme”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13/3, (2013): 16-107.
• Barbarosoğlu, Fatma. Moda ve Zihniyet, İstanbul: İz Yayıncılık, 2017. Bardakoğlu, Ali. Sosyal Hayatta Kadın, İstanbul: Ensar Neşriyat, 1996.
• Bayram, Kerim. II. Meşrutiyet Dönemi Yayın Organlarından Sırât-ı Müstakîm’de Kadın ve Aile, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2010.
• Beauvoir, Simone. Kadın: Ikinci Cins, trc. Bertan Onaran, İstanbul: Panel Yayınevi, 1986.