TÜKETİCİ HAKLARI VE ESNAF DENETİMİ -HUKUK TARİHİMİZDEN ÖRNEKLER-

Year 2021, TÜRK KÜLTÜRÜNÜ MAYALAYANLAR: YUNUS EMRE, HACI BEKTAŞ VELİ, AHÎ EVRAN ÖZEL SAYISI, 717 - 737, 31.12.2021

Hadi Sofuoğlu

https://doi.org/10.21054/deuifd.1051886

Abstract

Tarih boyunca toplumların ticaret hayatında tüketicinin korunması meselesi, güncelliğini hiçbir zaman kaybetmemiş bir konudur. Bu süreçte tüketiciyi korumak için geliştirilen yöntemlerin başında hiç kuşkusuz üretimde standardizasyonun ve kalitenin sağlanması, ölçü ve tartı kontrolü, çarşı ve pazarların düzenlenmesi ve denetlenmesi yer almaktadır. İslâm hukuku kaynakları açısından baktığımızda, tüketicilerin aldatılmaması ve haklarının korunması için muhayyerlik müessesesinin geliştirildiğini görüyoruz. İslam’ın ilk dönemlerinden beri kusurlu mal ve hizmetlere karşı tüketicilerin korunmasına yönelik birtakım tedbirler alınmış ve tüketicilere böyle bir durumla karşı karşıya kaldıklarında akdi bozma hakkı tanınmıştır. Alıcı ve satıcı arasındaki ihtilafları çözmek, hakları teminat altına almak, mal ve hizmet standardını korumak için Hz. Peygamber’den bugüne kadar bir takım kurum ve kuruluşlar da bulunmaktadır.
İşte bu tebliğde İslam tarihi boyunca tüketici ve tüketici hakları ile ilgili ortaya konmuş hukuki tedbirlerden, özellikle Osmanlı uygulamasında karşımıza çıkan esnaf örgütleri ve esnaf denetleme faaliyetlerinden hareketle üretici ve tüketici arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde takip edilen çeşitli metotlardan bahsedilecektir.

Keywords

İslam, Hukuk, Tüketici Hakları

References

• Alkış, Alpaslan. “İslâm Hukuku Açısından Tüketicinin Korunması”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2012.
• Alkış, Alpaslan. “İslam Hukukunda Tüketicinin Korunması”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 16/1 (21 Nisan 2019), 73–138.
• Apaydın, H. Yunus. “Muhayyerlik”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 1996.
• Bahti̇yar, Mehmet - Biçer, Levent. “Adi İş/ Ticari İş / Tüketici İşlemi Ayrımı ve Bu Ayrımın Önemi”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 22/3 (16 Aralık 2016), 395–436.
• Berberoğlu, Necat. Temel İktisat Kavramları ve Sorunları. İktisada Giriş, II. Fasikül. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 1989.
• Beyhakī, Ahmed b. Hüseyin. Şuʿabü’l-îmân. ed. M. Saîd b. Besyûnî Zağlûl. Beyrut, 1990.
• Beyhakî, Ebu Bekir Ahmed b. Hüseyin. es-Sünenü’l-kübrâ. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.