TRANSNATIONAL CORPORATIONS AND TURKISH CORPORATIONS’ CAPABILITY TO GLOBALIZE

Yıl 2022, Cilt: 24 Sayı: 2, 837 - 854, 30.06.2022

Timuçin Yalçınkaya

https://doi.org/10.16953/deusosbil.1087323

Öz

Although the principle of ‘laissez faire’ is maintained in the global system today, a debate on economic protectionism is also on the rise worldwide. Protectionism is related to especially trade; but also it is involved in national discourses and practices in terms of monetary, labour, industrialization, and so on. Transnational corporations are also influenced from this process. However, they make their rational decisions independently from national policies: These corporations expect that the principle of laissez faire is maintained, they work within post-Fordist organizations, they instrumentalize culture and politics for their interests. Turkish corporations also act in the transnational context and work with transnational corporations. But Turkish corporations cannot transnationalize because of the fact that they expect state support, the fact that they cannot develop innovative strategies, the fact that they act locally rather than globally, and so on.

Anahtar Kelimeler

Global System, Transnational Corporations, Neo-liberalization, Turkish Corporations

Ulus-ötesi Firmalar Bağlamında Türk Firmalarının Küreselleşme Yeteneği

Öz

Günümüzde küresel sistemde ‘laissez faire’ ilkesi korunmakla birlikte, dünya genelinde bir ekonomik korumacılık tartışması da yükselmektedir. Özellikle ticaret üzerinden konu edilen korumacılık; para, emek, endüstrileşme gibi açılardan da ulusal söylem ve pratiklerde yer etmektedir. Böyle bir süreçten ulus-ötesi firmalar da etkilenmektedir. Ancak, ulus-ötesi firmaların ulusal politikalardan bağımsız olarak kendi rasyonel kararlarını aldıkları temel pek değişmemektedir: Bu firmalar; laissez faire ilkesinin korunmasını istemekte, post-Fordist yöntemlerle faaliyet göstermekte, kültür ve politikayı araçsallaştırabilmektedir. Türk firmaları da ulus-ötesi bağlamda ve ulus-ötesi firmalarla iç içe faaliyet göstermektedir. Ne var ki; devlet desteğini bekleme, yenilikçi stratejiler geliştirememe, küreselden çok bölgesel kalma gibi özellikleri nedeniyle, Türk firmaları ulus-ötesileşememektedir.

Anahtar Kelimeler

Küresel Sistem, Ulus-ötesi Firmalar, Neo-liberalleşme, Türk Firmaları

Kaynakça

• Bakır, C. (2016). Dünyayla iş yapanlar: Küreselleşme sürecinde Türk çokulusluları. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Boratav, K. (2012). Türkiye iktisat tarihi: 1908-2009. On Yedinci Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Brand Finance. (2019). Brand Finance banking 500, annual report: 2019, https://brandfinance.com/images/upload/banking_500_2019_locked.pdf, (Erişim tarihi: 03.06.2019).
• Buğra, A. (2003). Devlet ve işadamları. (Çev.: F. Adaman). Üçüncü Basım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Buğra, A. & Savaşkan, O. (2015). Türkiye’de yeni kapitalizm: Siyaset, din ve iş dünyası. (Çev.: B. Doğan). İkinci Basım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Çeviker Gürakar, E. (2018). Kayırma ekonomisi. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Dunning, J. (2001). Global Capitalism at Bay? New York: Routledge.
• Dünya Gazetesi. (2019). Yıkıcı inovasyon ödülü Etiya’nın oldu, https://www.dunya.com/sirketler/yikici-inovasyon-odulu-etiyanin-oldu-haberi-445423, (Erişim tarihi: 03.06.2019).
• Gill, S. & Law, D. (1988). The global political economy: Perspectives, problems and policies. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Harman, C. (2012). Zombi kapitalizm. (Çev.: A. Çakıroğlu). İstanbul: Uluslararası Akım Yayıncılık.
• Horkheimer, M. & Adorno, T. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği. (Çev.: N. Ülner ve E. Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
• İraz, R. (2006). Küresel rekabet ortamında küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin ulusal sosyo-ekonomik sisteme katkıları açısından değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 223-236.
• Jones, G. (2007). Çokuluslular. F. Amatori ve G. Jones (Der.), Dünya işletme tarihi içinde (ss.391-411). (Çev.: A. Ersoy), Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Kazgan, G. (2016). Liberalizmden neoliberalizme: Neoliberalizmin getirisi ve götürüsü. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları.
• McMichael, P. (2008). Development and social change: A global perspective. Fourth Edition. Los Angeles: Pine Forge Press.
• O’Brien, R. & Williams, M. (2007). Global political economy: Evolution and Dynamics. New York: Palgrave MacMillan.
• Paus, E. (2007). Winners and losers from offshore outsourcing: What is to be done? E. Paus (Der.), Global Capitalism Unbound (ss.3-20). New York: Palgrave Macmillan.
• Robinson, W.I. (2004). A theory of global capitalism: Production, class and state in a transnational World. Baltimore: The Johns Hopkins University Press.
• Sargent, L.T. (2003). Contemporary political ideologies: A comparative analysis. Ontario: Thomson-Wadsworth.
• Saygılı, Ş., Cihan, C. Yalçın, C. & Hamsici, T. (2010). Türkiye imalat sanayiinin ithalat yapısı, TCMB Çalışma Tebliği, No:10/02. Ankara.
• Sklair, L. (1995). Sociology of the global system. Second Edition. United Kingdom: Prentice Hall - Harvester Wheatsheaf.
• Sklair, L. (2001). The transnational capitalist class. Oxford: Blackwell Publishers Ltd.
• Şenesen, Ü. & Günlük Şenesen, G. (2003). Üretimde dışa bağımlılık: 1970’lerden 2000’lere ne değişti? A.H. Köse, F. Şenses ve E. Yeldan (Der.), İktisadi Kalkınma, Kriz ve İstikrar (ss.533-559). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği. (2018). Türkiye’nin otomobili girişim grubu. https://tobb.org.tr/Sayfalar/Detay.php?rid=23418&lst=MansetListesi, (Erişim tarihi: 03.03.2019).
• United Nations Department of Economic and Social Affairs. (1973). Multinational corporations in world development. New York: United Nations.
• Waters, M. (1995). Globalization. New York: Routledge.
• Yalçınkaya, T. (2010). Küreselleşme sürecinin ekonomi politikaları üzerine etkilerinin analizi: Türkiye örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yankaya, D. (2014). Yeni İslami burjuvazi: Türk modeli. (Çev.: M. Işık Durmaz). İkinci Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yayan, V. (2016). Dünya çelik sektöründe korumacılık derinleşiyor. Çelik Dergisi, Türkiye Çelik Üreticileri Derneği Yayını. http://celik.org.tr/dunya-celik-sektorunde-korumacilik-derinlesiyor/, (Erişim tarihi: 03.06.2019).
• Yeldan, E. (2013). Küreselleşme sürecinde Türkiye ekonomisi. On Yedinci Baskı. İstanbul: İletişim Yayınları.