MALİ VE HUKUKİ YÖNÜYLE BENZERİ MALİ YÜKÜMLÜLÜKLER

Yıl 2013, Sayı: 9, 160 - 189, 01.06.2013

İbrahim Organ

Öz

Dilimize vergi benzeri gelirler olarak aktarılan parafiskal gelirler, benzeri mali yükümlülük kavramını karşılamaktadır. Kamu gelirleri içerisinde yer alan parafiskal gelirler, devlet bütçesinde yer almayıp ilgili kuruluşların bütçelerinde muhasebeleştirilirler. Kamu geliri niteliği bulunan parafiskal gelirler, kamu alacağı özelliği taşımamaktadır. Sadece tahsili noktasında kamu alacağı gibi işlem görmektedir. Bununla beraber, ortaya çıkmasında yeni gelir kaynağı yaratma isteği bulunmaktadır. Toplumsal ihtiyaçların karşılanmasında devlet yetkiyi yarı kamusal nitelikli kuruluşlara aktararak, hizmet ve gelir paylaşımını sağlamaktadır. Bu sebeple, kamu gelirleri içerisinde yer alan parafiskal gelirlerin özellikleri açıklanarak benzer ve farklı yönlerine yer verilmiş, anayasal temelleri anlatılmıştır.Parafiskal gelirlerin sınıflandırılmasından sonra, Türkiye’de parafiskal gelirlerin büyüklüğü verilmiş ve diğer ülkelerle karşılaştırmalar yapılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kamu gelirleri, Parafiskal Gelirler, Parafiskal Yük

FISCALAND LEGAL ASPECTS OF PARAFISCAL REVENUES

Öz

language as revenues similar to tax.Parafiscal revenues within the public revenues don’t take place in the state budget,instead recognition is done in the budgets of the relevant organizations.Parafiscal revenues in the nature of the public revenue,do not have the feature of public assets. Only the point of collection, parafiscal revenues are processed such as public assets. However, the emergence of parafiscal revenues, there is a desire of creating new source of revenue. Governments transferring authority to the semi-public organizations in meeting the social needs that provides service and revenue sharing. For this reason, parafiscal revenues within the public revenues are explained in the similar and different aspects and our work noticed its constitutional basis. After classification of parafiscal revenues, its size in Turkey were given and comparisons are made with other countries

Anahtar Kelimeler

Public Revenues, Parafiscal Revenues, Parafiscal Burden

Kaynakça

• Akalın, Güneri. (2000), Kamu Ekonomisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Akdoğan, Abdurrahman. (2011), Kamu Maliyesi, 14. Bası, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Akdoğan, Abdurrahman. (2001), Topluma Sunulan Hizmetlerin Kapsamı ve Nitelikleri ile Finansman Yöntemlerindeki Değişim ve Etkinlik Açısından Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, Sayı:3, 207-228.
• Başaran, Funda (1998); Anayasa Temelinde “Benzeri Mali Yükümlülükler” Kavramı, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı:118, Temmuz.
• Bilici, Nurettin, Bilici, Adem. (2011), Kamu Maliyesi, Seçkin Kitabevi, Ankara.
• Bilici, Nurettin. (2011), Vergi Hukuku (Genel Hükümler/Türk Vergi Sistemi), 26. Bası, Seçkin Kitabevi, Ankara.
• Buchanan, James. (1991),Kamu Maliyesi ve Kamu Tercihi, Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat, Çev. Turan YAY, Ed. Aytaç EKER ve Coşkun Can AKTAN.
• Buchanan, James. (1963),TheEconomics of EarmarkedTaxes, Journal of PoliticalEconomy, Vol.71, No.5, 457-469.
• Buchanan, James. (1965), An EconomicTheory of Clubs, Economica, New Series, Vol.32, No.125, 1-14.
• Budak, Tamer,Benk, Serkan. (2011), Kamu Alacağı: Hukuki Bir Değerlendirme, Business andEconomicsResearchJournal, Volume 2, Number 2, pp. 61-76. Cornes
• Richard,Sandler, Todd (1996),TheTheory of Externalities
• PublicGoodsand Club Goods, Second Edition, Cambridge UniversityPress.
• Carling, Robert. (2007),TaxEarmarking Is a GoodPractice?,Perspectives on Tax Reform (12), CIS PolicyMonograph 75.
• Çağan, Nami. (1982), Vergilendirme Yetkisi, Kazancı Hukuk Yayınları, İstanbul.
• Çakır, Tufan. (2012), Kamu Maliyesi, Ed. TOSUNOĞLU, Şebnem ve ERGÜL, Y.Tamer, TC. Anadolu Üniversitesi Yayını No:2570, Açıköğretim Fakültesi Yayını No:1540, Eskişehir.
• Devrim, Fevzi. (1999), Kamu Maliyesine Giriş, 3. Baskı, Anadolu Matbaacılık, İzmir.
• Edizdoğan, Nihat. (1994), Kamu Maliyesi (Kamu Gelirleri ve Vergi Teorisi), 3. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa.
• Edizdoğan, Nihat, Giray, Filiz. (2007), Teoride ve Türkiye’de Parafiskal Gelirler, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Egeli, Haluk. (2011),Parafiskalite ve Parafiskal Yükümlülükler, 2. Baskı, Altın Nokta Yayınevi, İzmir.
• Eker, Aytaç,Tüğen, Kamil. (1990), Kamu Maliyesine Giriş, 3. Bası, Aklıselim Ofset, İzmir.
• Ergen, Zuhal, Organ, İbrahim. (2008),Parafiskal Gelirlerin Mahiyeti ve Türkiye’de Parafiskal Gelirler, Sosyal Güvenlik Dünyası Dergisi, Sayı:47, Ocak- Şubat, 60-71.
• Erginay, Akif. (1984), Kamu Maliyesi (Kamu Gelirleri-Kamu Giderleri-Devlet Bütçesi-Maliye Politikası), 10. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Gerçek, Adnan. (2010), Kamu Alacaklarının Takip ve Tahsil Hukuku, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Gülbey, Engin. (2010), 5018 sayılı Kanun’a Göre Kamu Geliri Kavramının Değerlendirilmesi ve Sorumluluk İlişkisi, Dış Denetim Dergisi, Temmuz- Ağustos-Eylül, 168-172.
• Herekman, Aykut. (1972), Teoride ve Türkiye’de Parafiskal Gelirler, Sevinç Matbaası, Eskişehir.
• Kirmanoğlu, Hülya. (2007), Kamu Ekonomisi Analizi, Beta Basım Yayın Dağıtım, İstanbul.
• McClary, William. (1991),TheEarmarking of GovernmentRevenue: A Review of Some World Bank Experience, The World Bank ResearchObserver, Vol.6, No.1, 81-104.
• Nadaroğlu, Halil. (1961), Teoride ve Pratikte Parafiskalite, Maliye Enstitüsü Konferansları, Yedinci Seri, Sermet Matbaası, İstanbul.
• Nadaroğlu, Halil. (2000), Kamu Maliyesi Teorisi, 11. Baskı, Beta Basım, İstanbul.
• OECD (2012), RevenueStatistics 2012, OECD Publishing, http://dx.doi.org/10.1787/10.1787/rev_stats-2012-en-fr.
• Oktar, S. Ateş. (1998),Vergi Benzeri Mali Yükümlülükler, Ek Mali Yükümlülükler ve Bir Totolojik Düzenlemenin Analizi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, Prof.Dr.Kenan Bulutoğlu’na Armağan, 38. Seri, Yıl:1996/1997, İstanbul, 155-189.
• Oktar, S.Ateş. (2011), Vergi Hukuku, 7. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul
• Öncel, Türkan. (1983),Parafiskal Yükümlülükler, Güryay Matbaası, İstanbul.
• Öncel, Mualla, KUMRULU, Ahmet, ÇAĞAN, Nami. (1998), Vergi Hukuku, 6. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Öz, Ersan. (2004), Vergilendirmede Kanunilik ve Türk Vergi Sistemi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Pehlivan, Osman. (2001), Kamu Maliyesi, Derya Kitabevi, Trabzon.
• Rosen, Harvey S. (2002),Public Finance, Sixth Edition, McGrawHill.
• Samuelson, Paul A. (1954),ThePureTheory of PublicExpenditure, TheReview of EconomicsandStatistics, Vol.36, No.4, 387-389.
• Şener, Orhan. (2010), Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, 11. Baskı, Beta Basım, İstanbul. Tabellini, Guido. (2000), A
• PositiveTheory of Social Security
• TheScandinavianJournal of Economics, Vol.102, No.3, Social Security in
• the 21th Century, 523-545.
• T.C. Anayasası (07/11/1982),www.tbmm.gov.tr.
• T.C. Yasalar (10/12/2003), 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, www.tbmm.gov.tr.
• T.C. Yasalar (04/01/1961), 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, www.gib.gov.tr.
• T.C Yasalar (21/07/1953), 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, www.gib.gov.tr.
• T.C. Yasalar (31/05/2006), 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, www.mevzuat.gov.tr.
• T.C. Yasalar (16/05/2006), 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu, http://www.csgb.gov.tr.
• Teja, Ranjit S. (1988),The Case forEarmarkedTaxes, StaffPapers-International MonetaryFund, Vol.35, No.3, September, 523-533.
• Tekbaş, Abdullah (2007), Vergi Kanunlarının Anayasaya Uygunluğunun Yargısal Denetimi: Türkiye Değerlendirmesi, Doktora Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Tosuner, Mehmet, Arıkan, Zeynep. (2007), Vergi Usul Hukuku, İlkem Ofset, İzmir.
• Tuncer, Selahattin. (1969), Kamu Maliyesi, Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Yayınları No:41, Yalkın Ofset Matbaası, İstanbul.
• Türk, İsmail. (1999), Kamu Maliyesi, 3. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Uluatam, Özhan. (2011),Kamu Maliyesi, 11. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Ulusoy, Ahmet, Gürdal, Temel. (1996), Türkiye’de Parafiskal Gelirlerin Gelişimi ve Ekonomideki Yeri, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı:98, Kasım.
• Ulutürk, Süleyman . (2011), Kamu Ekonomisi Mal ve Hizmet Üretimi Analizi, Kamu Ekonomisi, Ed. Abdülkadir KÖKOCAK, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa. WEB_1
• RevenueStatistics: ComparativeTables, OECD TaxStatistics. http://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=REV,OECD
• WEB_2: www.dpt.gov.tr, Kalkınma Bakanlığı.