TÜRKİYE’DE KAYIT DIŞI EKONOMİNİN İKTİSAT SOSYOLOJİSİ AÇISINDAN ANALİZİ: YAŞ SEBZE VE MEYVE TOPTANCI HALLERİNDE UYGULAMALAR

Year 2015, Issue: 13, 450 - 470, 01.06.2015

Kerim Bayram Fatih Özbay

Abstract

Kayıt dışı ekonomi, günümüz toplumlarının en önemli problemlerinden biridir. Kayıt dışı ekonominin var oluşu sosyolojik olarak toplumsal adalet ve gelir dağılımda eşitsizlik tartışmalarını da beraberinden getirmektedir. Bir taraftan iktisadi faaliyetlerini yasalar çerçevesinden gerçekleştiren, devlete olan vergi yükümlülüklerini yerine getiren, diğer yandan ise iktisadi faaliyetlerini yasal çerçevede gerçekleştirmeyen bireyler düşünüldüğü zaman hem devlet iktisadi anlamda zarar görmekte hem de haksız kazanç meşru hale gelmektedir. İktisat sosyoloji bağlamında ise toplumsal adalet ve eşitlik, kayıt dışı iktisadi faaliyetlerle zarar görmektedir. Ülke ekonomisi açısından ise tarımsal pazarlama alanında kayıt dışı satışlar gün geçtikçe artarak devam etmektedir. Bu çalışmada yaş sebze ve meyve toptancı hallerindeki uygulamalardan, denetim eksikliklerinden ve gerekse pazarlama sisteminden kaynaklanan sorunlar, kayıt dışı ekonomi bağlamında ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmada yöntem olarak nitel araştırma teknikleri benimsenmiştir. Bu anlamda arşiv taramasıyla konu incelenmiş ve sonrasında konu İstanbul Bayrampaşa yaş sebze ve meyve toptancı halinde derinlemesine mülakatlar yapılarak pekiştirilmeye çalışılmıştır

Keywords

İktisat Sosyolojisi, Kayıt Dışı Ekonomi, Toptancı Halleri

ANALYSIS OF INFORMAL ECONOMY IN TURKEY IN TERMS OF ECONOMIC SOCIOLOGY: FRESH FRUITS AND VEGETABLES WHOLESALERS APPLICATIONS

Abstract

Informal economy is one of the most important problems of especially developing or underdeveloped countries. Level of informal economy presents differences according to economical developmental levels of countries. Persons operating in informal activities cause continuation of informal economy increasingly by avoiding their obligations and not being included in tax system. Thus when people willing to operate by legal procedures fulfill their obligations, this situation causes an economic loss perception for them. Existence of informal economy, accompanies inequality negotiations in the context of justice in income distribution and social justice sociologically. Besides, public services provided by the government are hindered in case of uncollectible taxes or unobtainable audit. In the context of economic sociology, social justice and equality are being damaged by informal economic operations. In the context of economic sociology, social justice and equality are being damaged by informal economic operations. From the point of Country economy, informal sales in agricultural marketing area are continuing increasingly. In this study, problems occurred because of practices in wholesale marketplaces, control deficiencies and marketing system have been tried to be presented in the context of informal economy

Keywords

Economic Sociology, Informal Economy, Wholesale Market Places.

References

• Albayrak, M. (2009). Yaş Meyve ve Sebze Pazarlama Merkezleri: Toptancı Haller- Pazarlar (Dünya, Avrupa Birliği ve Türkiye‟den Örneklerle Yapısı ve İşleyişi). TEAE Yayınları, Ankara.
• Altuğ, O. (1994). Kayıt Dışı Ekonomi. Türkmen Kitabevi, İstanbul.
• Baran, N. (2013). Yaş Meyve-Sebze Sektörü Ön Raporu. 06 09, 2013 tarihinde http://www.cine-tarim.com.tr/ dergi/arsiv50/ sektorel01.html adresinden alındı
• Bilen, A. (2007). Kayıt Dışı Ekonomi ve Kayıt Dışı Ekonomiyi Önlemeye Yönelik Çabalar. Muhasebe ve Finansman Dergisi (36), 136-137.
• Boratav, K. (1989). Türkiye İktisat Tarihi 1908-1985 (2. Baskı b.) Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Candan, M. (2007). Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo-İktisadi Etkileri. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Çakıroğlu, B. A. (2003). Doğu ile Batı, Gelenek ile Modern Arasında İstanbul Pazarının Dünü Bugünü Yarını. Dünya Haller Birliği Kongresi, (s. 8). İstanbul.
• Çavdar, T. (2003). Türkiye Ekonomisinin Tarihi.İmge Kitabevi, İstanbul.
• Çelikol, Ethem Soner, Aydemir, Cahit, Yılmaz Genç, Sema, Şimşek, Fırat . (2013). Osmanlı Devleti’nden Günümüze Liberal İktisadi Düşüncenin Gelişimi. Akademik Bakış(34), 2.
• Çetin, P. D. (2009). Yeni Perakendecilik Sisteminde Toptancı Hallerinin İzlemesi Gereken Stratejiler. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Çetintaş, Hakan, Vergil, Hasan. (2003). Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Tahmini. Doğuş Üniversitesi Dergisi(4), 17.
• Demir, H. İ. (2007). Kayıt Dışı Ekonomi ve Kara Para İlişkisi. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Maliye Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Erkal, M. E. (1995). Sosyoloji.Der Yayınları, İstanbul.
• Erkan, H. (2004). Ekonomi Sosyolojisi. Barış Yayınları, İzmir.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2009). Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Planı (2008 – 2010) (Cilt Yayın No: 87). Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Ankara.
• Günday, M. (2002, Eylül). Vergi Kaynağı Olarak Kayıt Dışı Ekonomi. Vergi Sorunları Dergisi(195), 63.
• http://cinarziraat.com. (13.03.2013). 03 13, 2013 tarihinde http://cinarziraat.com/meyvecilik/101-turkiyede-yas-meyve- pazarlamasi.html? adresinden alındı
• http://www.tepge.gov.tr . (2013, 01 07).
• http://www.tepge.gov.tr. (2013, 02 07).
• Ilgın, Y. (1999). Kayıt Dışı Ekonomi ve Türkiye‟deki Boyutları.DPT Yayını, Ankara.
• Mardin, Ş. (1999). Siyasal ve Sosyal Bilimler.İletişim Yayınları, İstanbul.
• Musul, K. (2011). Kayıt dışı Ekonominin Kayıtlı Ekonomi İçindeki Rolü, 28. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• Mülakat, K. K. (2014, 03 26). (K. Bayram, Röportaj Yapan) İstanbul.
• Mülakat, K. K. (2014, 03 26). (K. Bayram, Röportaj Yapan) İstanbul.
• Mülakat, K. K. (2014, 06 03). (K. Bayram, Röportaj Yapan) İstanbul.
• Önis, Z. (1989). Türkiye‟de Dış Ticaret Politikaları ve Dış Borç Sorunu. İTO Yayınları, İstanbul.
• Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı. (2001–2005). Kayıt Dışı Ekonomi Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Sezer, B. (2006). Sosyolojinin Ana Başlıkları.Sosyoloji Yıllığı, İstanbul.
• Türkiye Ziraat Odaları Birliği. (2008). Aralık Ayı Yaş Sebze ve Meyve Raporu. Türkiye Ziraat Odaları Birliği.
• Türkiye Sebze ve Meyve Komisyoncuları Federasyonu Dergisi (10), 2008, Eylül- Ekim). 61, İstanbul.
• Ülgener, S. F. (2006). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası.Derin Yayınları, İstanbul.
• Ülker, M. (2003). Kara Para Kayıt dışı Ekonomi İlişkisi ve Türkiye„ ye Yansımaları . Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara.
• Üretici Birlikleri Kanunu Sayı:5200.
• Yavuz, Akbulak, Ali. Koray, Tahtakılıç,. (2003, Mart). Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Düşünceler. Banka-Mali ve Ekonomik Yorumlar Dergisi(468).
• Yenal, O. (2001). Cumhuriyet‟in İktisat Tarihi. Türkiye Sınaî Kalkınma Bankası Yayını.
• Yılmaz, G. (2006). Kayıt Dışı Ekonomi ve Çözüm Yolları.SMMMO Yayınları, İstanbul.
• Yurdakul, Oğuz - Koç, Ali,. (1997). Gıda Ürünleri Pazarlaması.Ç.Ü.Z.F. Ofset Atölyesi, Adana.