SOSYAL, KÜLTÜREL VE TARİHSEL BAĞLAMDA İMGELER

Yıl 2021, Sayı: 27, 1 - 14, 30.06.2021

Mehmet Cihangir

Öz

İmgeler, dış dünyayla olan ilişkilerin insan zihninde meydana getirdiği izlenimler olarak açıklanabilir. Bu olgular, duyu organlarıyla temas edilen her türlü unsurun kişinin hayal evreninde ortaya çıkardığı biçimlerdir. Bu bağlamda dış dünya, kişinin düşünce sistemi ve duyu organları imgelerin oluşmasına yol açan önemli unsurlardır. İmgelerin ortaya çıkması iki aşamalı bir süreç olarak açıklanabilir. İlk olarak duyular aracılığıyla alınan verilerin düşünce sisteminde işlenmesidir. İkincisi, belli bir işlemden geçen söz konusu bilgilerin dış dünyaya yansımasıdır. Bu aşamalardan birincisi algı/algılama olarak ifade edilebilir. Diğeri ise yeniden üretilen formlar olarak da adlandırılabilecek imgelerdir. Dolayısıyla imgeler, algıda yeniden şekil kazanan bilgilerin dış dünyaya yansıyan kopyalarıdır. Bu kapsamda imgelerin oluşmasında algı sürecinin çok önemli bir işleve sahip olduğu söylenebilir. Ayrıca, pek çok disiplinde kendilerine zemin bulan imgelerin disiplinlerarası bir boyutu vardır. Bu çalışmada imgenin ne tür özelliklere sahip olduğu, olgunun nasıl bir sürecin sonunda ortaya çıktığı, sosyal, kültürel ve tarihsel faktörlerin imgenin oluşumuna ve gelişimine ne şekilde etki ettikleri, ayrıca kavramın önyargı ve kalıp yargılarla nasıl bir ilişki içerisinde bulunduğu anlamlandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İmge, Toplum, Kültür, Tarih.

IMAGES IN SOCIAL, CULTURAL AND HISTORICAL CONTEXT

Öz

Images can be explained as the impressions that create in the human mind having a reason the relations with the outside world. This phenomenons are the forms that shaped in the imaginary universe of person by all kinds of elements getting in touch with the sense organs. In this context, the external world, one’s thinking system and sense organs are important factors that cause to the formation of images. The emergence of images can be explaıned as a two-stage process. First, it is the processing in the mind system of data that get by way of the sense organs. Secondly, it is the reflection to the external world data that has undergone a certain process. The first from this stages can be stated as perception. In case the other is images that be called also as reproduced forms. Therefore, images are copies that be reflected to the external world information that is reshaped in perception. Within this scope, it can be said that the perception process in the formation of images has a very important function. Besides, images that find place for theirselves in many disciplines have an interdisciplinary dimension. In this study, it will be tried to explain that image has to what kind of features, the phenomenon emerges at the end of a how process, the growing and formation of the image affect in what way social, cultural and historical factors, besides, the term has to a how relationship with prejudices and stereotypes.

Anahtar Kelimeler

Image, Society, Culture, History.

Kaynakça

• Adler, A. (2002). İnsanı Tanıma Sanatı, Çeviren: Kâmuran Şipal, Say Yayınları, İstanbul.
• Akarsu, B. (1975). “İmge”, Felsefe Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Amicis, De E. (1986). İstanbul, Çeviren: Beynun Akyavaş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Aytaç, S. (2000). İnsanı Anlama Çabası, Psikolojiye Giriş, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• Bakırcıoğlu, R. (2012). “Önyargı”, Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Baykurt, F. (2003). Koca Ren, Adam Yayınları, İstanbul.
• Benjamin, W. (2002). Pasajlar, Editör: Barış Tut, Çeviren: Ahmet Cemal, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Berger, J. (1995). Görme Biçimleri, Hazırlayanlar: John Berger, Sven Blomberg, Chris Fox, Michael Dibb, Richard Hollis, Çeviren Yurdanur Salman, Metis Yayınları, İstanbul.
• Bölükmeşe, E., Çelik, F. (2013). “Kurban Said’in “Ali ve Nino” Adlı Eserinde Doğu(lu) ve Batı(lı) İmgesi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), s. 39-50.
• Bölükmeşe, E., Öner Gündüz, B. (2020). “Doris Lessing’in “On Dokuz Numaralı Oda” Öyküsünde ‘Oda’ İmgesi: Kadın, Oda ve Yaratıcılık Kavramlarına Psikanalitik Bir Bakış”, Edebi Eleştiri Dergisi, Cilt: IV, Sayı: I, s. 17-25.
• Buehler, Arthur F. (2014). “İslamofobi: Batı’nın ‘Karanlık Tarafı’nın Bir Yansıması”, Çeviren: Mehmet Atalay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 55: 1, s. 123-140.
• Canatan, K. (2007). İslamofobi ve Anti-İslamizm: Kavramsal ve Tarihsel Yaklaşım, Batı Dünyasında İslamofobi ve Anti-İslamizm, Editörler: Kadir Canatan, Özcan Hıdır, Eskiyeni Yayınları, Ankara, s. 19-62.
• Chateaubriand (2004). Paris İstanbul Kudüs Bir Seyyahın Günlüğü, İlkbiz Yayınevi, İstanbul.
• Eco, U. (2003). Yorum ve Aşırı Yorum, Çeviren: Kemal Atakay, Can Yayınları, İstanbul.
• Etensel İldem, A. (2000). Fransız Gezginlerinin Gözüyle Türkler ve Yunanlılar, 19. Yüzyıl İlk Yarısında Fransız Gezginlerinin Yapıtlarında Karşılaştırmalı Türk ve Yunan İmgesi, Boyut Yayıncılık, İstanbul.
• Gautier, T. (2007). İstanbul Dünyanın En Güzel Şehri, Çeviren: Nuriye Yiğitler, Profil Yayıncılık, İstanbul.
• Gürbüz, A. (2020a). “Ahmet Arif’in “Anadolu” Şiirinin Marksist Estetiğe Göre Çözümlenmesi”, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 10(19), s. 383-402.
• Gürbüz, A. (2020b). “Ahmet Haşim’in “Nehir Üzerinde” Şiirinin Einfühlung Kuramına Göre Çözümlenmesi", AKRA Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 8(21), s. 133-149.
• Hançerlioğlu, O. (t.y.). Felsefe Ansiklopedisi, Kavramlar ve Akımlar, Cilt:1, Remzi Kitabevi.
• Hayrullah E. (2002) Avrupa Seyahatnamesi, Hazırlayan: Belkıs Altuniş-Gürsoy, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce, erişim tarihi: 01.02.2021.
• https://www.bbc.com/turkce/spor-44919776, erişim tarihi: 01.02.2021.
• https://www.nbcnews.com/politics/politics-news/gop-s-anti-muslim-display-likening-rep-omar-terrorist-rocks-n978371, erişim tarihi: 01.02.2021.
• Kağıtçıbaşı, Ç.– Cemalcılar, Z. (2014). Dünden Bugüne İnsan ve İnsanlar, Sosyal Psikolojiye Giriş, Evrim Yayınevi, İstanbul.
• Kaya, A.- Kentel, F. (2005). Euro-Türkler: Türkiye ile Avrupa Birliği Arasında Köprü mü Engel mi? Almanya-Türkleri ve Fransa-Türkleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Kula, Onur B. (2011). Batı Edebiyatında Oryantalizm –I, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Kutluer, İ. (2003) “Medeniyet”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt: 28, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, s. 296-297.
• Lewis, B. (2011). Çatışan Kültürler, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Marcus, M. (Meryem Cemile) (1976). Garp Materyalizmi Karşısında İslam, Çeviren: Kemal Kuşçu, Çile Yayınları, İstanbul.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, Çevirenler: Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• May, Karl (2001). Bağdat’tan İstanbul’a, Çeviren: Cuma Yorulmaz, Yurt Kitap-Yayın, Ankara.
• Morgan, T. C. (2011). Psikolojiye Giriş, Editörler: Sirel Karakaş, Rükzan Eski, Genel Yayın Yönetmeni: Yusuf Ziya Aydoğan, Eğitim Kitabevi Yayınları, Konya.
• Mutçalı S. (2007). Arapça-Türkçe (Alfabetik) Türkçe-Arapça Sözlük, Dağarcık Yayınları, İstanbul.
• Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lûgat (2011). Hazırlayan: Ferit Develioğlu, Aydın Kitabevi Yayınları, Ankara.
• Rousseau A.M. - Pichois Cl. (1994). Karşılaştırmalı Edebiyat, Çeviren: Mehmet Yazgan, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
• Sağıroğlu, Ali Z. (2014). Türkiye’de Etnisite, Din ve Önyargı: Üniversite Öğrencileri Örneği, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi), Konya.
• Said, W. E. (2013) Şarkiyatçılık, Batı’nın Şark Anlayışları, Çeviren: Berna Ülner, Metis Yayınları, İstanbul.
• Sartre, J.-P. (2009). İmgelem, Çeviren: Alp Tümertekin, İthaki Yayınları, İstanbul.
• Sayın, Z. (2013). İmgenin Pornografisi, Metis Yayınları, İstanbul.
• Tahtâvî, Rifâ’a R. (1992). Paris Gözlemleri, Hazırlayan: Cemil Çiftçi, Ses Yayınları, İstanbul.
• Ulağlı, S. (2006). İmgebilim “Ötekinin” Bilimine Giriş, Sinemis Yayınları, Ankara.
• Ülken, Hilmi Z. (1969). Sosyoloji Sözlüğü, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi Yayınları, İstanbul.