EVALUATION OF THE ECONOMIC, FINANCIAL AND HEALTH INDICATORS OF OECD COUNTRIES WITH THE TOPSIS METHOD

Yıl 2023, Sayı: 34, 273 - 288, 21.10.2023

Yusuf Bahadır Kavas , Abdulkadir Ertaş

https://doi.org/10.15182/diclesosbed.1306582

Öz

This study aims to evaluate the economic, financial and health indicators of 31 OECD countries, which do not have missing data as of 2019, using the TOPSIS method. Economic and financial indicators such as the financial development index, economic globalization index, financial freedom index (0-100), number of ATMs per 100,000 adults, labor force participation rate, and GDP per capita (current $) have been utilized. Data such as life expectancy at birth, health expenditures as a percentage of gross domestic product, number of doctors, percentage of vaccinated children and gross domestic product per capita, which are among the basic health indicators, are considered as the evaluation criteria in the TOPSIS method as the variables of the study. The results rank the most successful and least successful countries in terms of economic, financial and health indicators. In addition, the best and worst performing countries were identified for each indicator. In conclusion, this study demonstrates the usability of the TOPSIS method to evaluate the performance of OECD countries in terms of economic, financial and health indicators. The results of this study may be useful in the development of health policies and programs.

Anahtar Kelimeler

Health Indicators, Economic Indicators, Financial Indicators, OECD Countries

TOPSIS YÖNTEMİ: OECD ÜLKELERİNİN EKONOMİK, FİNANSAL VE SAĞLIK GÖSTERGELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Bu çalışma, 2019 yılı itibariyle 31 adet OECD ülkesinin ekonomik, finansal ve sağlık göstergelerini TOPSIS yöntemi kullanarak değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Ekonomik ve finansal göstergelerden; finansal gelişmişlik endeksi, ekonomik küreselleşme endeksi, finansal özgürlük indeksi (0-100), 100.000 yetişkin başına ATM sayısı, işgücüne katılım oranı ve kişi başına düşen GSYH (Cari $) kullanılmıştır. Temel sağlık göstergelerinden olan doğumda beklenen yaşam süresi, gayri safi yurtiçi hasılanın yüzdesi olarak sağlık harcamaları, doktor sayısı, aşılanan çocukların yüzdesi ve kişi başına düşen gayri safi yurtiçi hasıla gibi veriler çalışmanın değişkenleri olarak TOPSIS yönteminde değerlendirme kriterleri olarak ele alınmıştır. Sonuçlar, ekonomik, finansal ve sağlık göstergeleri açısından en başarılı olan ve en az başarılı olan ülkeleri sıralamaktadır. Ayrıca, her bir gösterge için en iyi ve en kötü performans gösteren ülkeler de belirlenmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma, ekonomik, finansal ve sağlık göstergeleri açısından OECD ülkelerinin performansını değerlendirmek için TOPSIS yönteminin kullanılabilirliğini göstermektedir. Bu çalışmanın sonuçları, ülkelerin ekonomik, finansal ve sağlık açısından diğer ülkeler ile kıyaslandığında hangi konumda olduğu konusunda bilgi vermektedir. Bu sonuçlara göre politika yapıcıların daha çok hangi alanlara yönelmeleri gerektiği politikalarının ve programlarının geliştirilmesinde faydalı olabilir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık göstergeleri, Ekonomik Göstergeler, Finansal Göstergeler, OECD Ülkeleri

Kaynakça

• Arab, M., Akbari, F., & Tajvar, M. (2007). Relation between leadership styles and hospital performance indicators. Journal of Inflammatory Diseases, 10(4), 70-75.
• Asadi, M., Esfandiary, S., Mirghafori, S. H., & Sadeghi Arani, Z. (2013). Clinics of yazd: efficient or inefficient?. Health Information Management, 9(6), 919-928.
• Bağcı, H. (2018). Finansal gelişmişlik endeksi oluşturulması: OECD ülkelerinde bir uygulama. Journal of Management and Economics Research, 16(1), 238-254.
• Black, R. E., Morris, S. S., & Bryce, J. (2003). Where and why are 10 million children dying every year?. The lancet, 361(9376), 2226-2234.
• Bordbar, N., Shojaei, P., Ravangard, R., Bastani, P., Joulaei, H., & Kavosi, Z. (2022). Evaluation of the world countries health referral system performance based on world health organization indicators using hybrid multi-criteria decision-making model. Value in Health Regional Issues, 28, 19-28.
• Chung, H., & Muntaner, C. (2006). Political and welfare state determinants of infant and child health indicators: an analysis of wealthy countries. Social Science & Medicine, 63(3), 829-842.
• Davis, K. E., Kingsbury, B., & Merry, S. E. (2012). Indicators as a technology of global governance. Law & Society Review, 46(1), 71-104.
• Değirmenci, N., & Ayan, T. Y. (2020). OECD ülkelerinin sağlık göstergeleri açısından bulanık kümeleme analizi ve topsıs yöntemine göre değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 38(2), 229-241.
• Elling, R. H. (1994). Theory and method for the cross-national study of health systems. International Journal of Health Services, 24(2), 285-309.
• Elola, J., Daponte, A., & Navarro, V. (1995). Health indicators and the organization of health care systems in western Europe. American Journal of Public Health, 85(10), 1397-1401.
• Kalhor, R., Asefzadeh, S., & Ghamari, F. (2016). Ranking eastern mediterranean region countries (emro) based on the health impact indicators using multi-criteria decision approach. Health-care, 7(18), 28, 213-217
• Khambhati, R., Patel, H., & Kumar, S. (2022). A performance evaluation and comparison model for urban public healthcare service Quality (Urbpubhcservqual) by fuzzy TOPSIS method. Journal of Nonprofit & Public Sector Marketing, 34(3), 291-310.
• Khan, M. Y. (2013). Management accounting. McGraw-Hill Education.
• Kotane, I., & Kuzmina-Merlino, I. (2012). Assessment of financial indicators for evaluation of business performance. European Integration Studies, 6, 216-224.
• Larson, C., & Mercer, A. (2004). Global health indicators: an overview. Cmaj, 171(10), 1199-1200.
• Opricovic, S. & Tzeng, G.H. (2004). Compromise solution by MCDM methods: A comparative analysis of VIKOR and TOPSIS. European Journal of Operational Research, 156, 445-455.
• Öztürk, M., & Zeren, F. (2019). Finansal küreselleşmenin ekonomik büyüme üzerine etkisi: D-8 ülkeleri örneği. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 4(2), 60-73.
• Paunović, K. (2008). Health Indicators. In: Kirch, W. (eds) Encyclopedia of Public Health. Springer, Dordrecht.
• Shyur, H. J., & Shih, H. S. (2006). A hybrid MCDM model for strategic vendor selection. Mathematical and Computer Modelling, 44(7–8), 749–761.
• Suarez, V., Lesneski, C., & Denison, D. (2011). Making the case for using financial indicators in local public health agencies. American Journal of Public Health, 101(3), 419-425.
• Sugiura, Y., Ju, Y. S., Yasuoka, J., & Jimba, M. (2010). Rapid increase in Japanese life expectancy after World War II. Biosci Trends, 4(1), 9-16.
• Triantaphyllou, E., Shu, B., Sanchez, S. N., & Ray, T. (1998). Multi-criteria decision making: an operations research approach. Encyclopedia of electrical and electronics engineering, 15(1998), 175-186.
• Türen, U., Gökmen, Y., & Dilek, H. (2011). Ekonomik özgürlük endeksinin yurt dışına doğrudan yabancı yatırım yapan türk sermayesinin ülke seçim kararına etkisi var mıdır?. Maliye Dergisi, 161(16), 298-325.
• Türkoğlu, S. P. (2018). Avrupa ülkelerinin sağlık göstergelerinin topsıs yöntemi ile değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1), 65-78.
• Wagenaar, A. C., & Toomey, T. L. (2002). Effects of minimum drinking age laws: review and analyses of the literature from 1960 to 2000. Journal of Studies on Alcohol, Supplement, (14), 206-225.
• World Health Organization. (2010). World health statistics 2010. World Health Organization, 8-168.
• Yüce, G., Akıncı, M., & Yılmaz, Ö. (2013). Türkiye ekonomisinde temel ekonomik ve finansal göstergeler bağlamında 2002 öncesi ve sonrası. Maliye Dergisi, 164, 183-207.