Research Article
BibTex RIS Cite

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 983 - 1014, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1675561

Abstract

References

  • Abdülbâki, Muhammed Fuâd. el-Mu´cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur´ân. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dinî Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/2 (2009), 87-100.
  • Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayınları, 2012.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Şuabü’l-îmân. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 9 Cilt. Haydarâbâd: Dârü Tavkı’n-Necât, 1422/2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Edebü’l-müfred. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. Kahire: el-Matbaatü’s-Selefiyye ve Mektebetühâ, 2. Basım, 1409/1989.
  • Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh b. Abdirrahmân et-Temîmî. es-Sünen. 4 Cilt. Suûdî Arabistan: Dârü’l-Muğnî li’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 1412/2000.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. es-Sünen. 5 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, ts.
  • Ebû Tâlib el-Mekkî, Ebû Tâlib Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Mekkî el-Acemî. Kûtü’l-kulûb (Kalplerin Azığı). çev. Yakup Çiçek - Dilaver Selvi. 4 Cilt. İstanbul: (Semerkand) Sistem Matbaacılık, 3. Basım, 2004.
  • Eryılmaz, Ali. “Yaşam Boyu Gelişim Yaklaşımı”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 3/1 (2011), 49-66.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed et-Tûsî. İhyâü ulûmi’d-dîn. çev. Ahmed Serdaroğlu. 4 Cilt. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2002.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
  • Hayta, Akif. “UÜ İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İbadet ve Ruh Sağlığı (Psiko- Sosyal Uyum) İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2000), 487-506.
  • Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûruddîn Ali b. Ebî Bekr b. Süleymân. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1414/1994.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 3. Basım, 1998.
  • Hökelekli, Hayati. “İbadet (Psikoloji ve Sosyoloji Açısından İbadet)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/248-252. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Hücvîrî, Ebü’l-Hasen Alî b. Osmân el-Kazvînî. Keşfü’l-mahcûb. 2 Cilt. Kahire: el-Meclisü’l-A´lâ li’s-Sekâfe, 2007.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddin Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-Bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Marife, 1379/1959.
  • İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer. Tefsîrü’l-Kur´âni’l-Azîm. 8 Cilt. Riyad: Dâr Tîbe, 2. Basım, 1420/1999.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, ts.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dârü Sâdır, 3. Basım, 1414/1993.
  • İbn Sa´d, Muhammed b. Sa´d b. Menî’ ez-Zührî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1. Basım, 1421/2001.
  • İbn Teymiye, Şeyhü’l-İslâm Takiyyüddin Ahmed. et-Tevbe. Kahire: Mektebetü’t- Türâsi’l-İslâmî, ts.
  • İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Müfredâtü elfâzı’l-Kur´ân. Dımeşk: Dârü’l-Kalem, 4. Basım, 1430/2009.
  • Komisyon. Kur´ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2007.
  • Kuşeyrî, Abdülkerîm b. Hevâzin. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. 2 Cilt. Kahire: Dârü’l- Meârif, ts.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Hâvî’l-kebîr. 19 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1419/1999.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf. Tehzîbü’l- Kemâl fî esmâi’r-ricâl. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Müsnedü’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1412/1991.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen (es-Sünenü’s-suğrâ). thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Halep: Mektebetü’l-Matbûati’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1406/1986.
  • Özdemir, Osman v.dğr. “Kişilik Gelişimi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry 4/4 (2012), 566. https://doi.org/10.5455/ cap.20120433
  • Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb eş-Şâmî. el-Muʻcemü’l- kebîr. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 2. Basım, ts.
  • Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. el-Müsned. 4 Cilt. Mısır: Dâru Hicr, 1419/1999.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevrâ b. Mûsâ b. Dahhâk. es-Sünen. 5 Cilt. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1395/1975.
  • Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/279- 283. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Uludağ, Süleyman. “Takvâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/484-486. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Yapıcı, Asım. İslâm’da Tövbe ve Dinî Yaşayıştaki Rolü. İstanbul: Beyan Yayınları, 1997.
  • Zemahşerî, Ebül-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1407/1986.

Repentance as a Spiritual Purification as a Means of and Its Psychosocial Reflections: An Analysis in the Light of Hadiths

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 983 - 1014, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1675561

Abstract

In this article, repentance (tawba) is approached in Islamic thought not merely as an expression of remorse, but as a multidimensional spiritual ritual that facilitates both inner transformation and social reintegration. The study examines the psychological and social benefits of repentance in the light of Hadith literature under five main categories: repentance of purification, repentance of avoidance, repentance of peace, repentance of seeking, and repentance of maturation. Each of these categories offers a framework for understanding the emotional processes, inner confrontations, and spiritual development experienced by individuals after committing a sin. The article emphasizes the dimensions of repentance that soothe the individual conscience, rebuild social bonds, and nurture the search for religious meaning, based on the sayings and practices of the Prophet Muhammad and the accounts of the Companions’ repentance found in classical sources. Furthermore, it is argued that repentance enables individuals to come to terms with their past, deepen their self-awareness, and develop a new life perspective by fostering the maturation of their character. Within this framework, repentance is evaluated both as a process of spiritual purification and as a psychosocial healing mechanism that contributes to the reconstruction of the self and the reinforcement of one’s sense of belonging.

References

  • Abdülbâki, Muhammed Fuâd. el-Mu´cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur´ân. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dinî Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/2 (2009), 87-100.
  • Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayınları, 2012.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Şuabü’l-îmân. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 9 Cilt. Haydarâbâd: Dârü Tavkı’n-Necât, 1422/2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Edebü’l-müfred. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. Kahire: el-Matbaatü’s-Selefiyye ve Mektebetühâ, 2. Basım, 1409/1989.
  • Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh b. Abdirrahmân et-Temîmî. es-Sünen. 4 Cilt. Suûdî Arabistan: Dârü’l-Muğnî li’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 1412/2000.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. es-Sünen. 5 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, ts.
  • Ebû Tâlib el-Mekkî, Ebû Tâlib Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Mekkî el-Acemî. Kûtü’l-kulûb (Kalplerin Azığı). çev. Yakup Çiçek - Dilaver Selvi. 4 Cilt. İstanbul: (Semerkand) Sistem Matbaacılık, 3. Basım, 2004.
  • Eryılmaz, Ali. “Yaşam Boyu Gelişim Yaklaşımı”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 3/1 (2011), 49-66.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed et-Tûsî. İhyâü ulûmi’d-dîn. çev. Ahmed Serdaroğlu. 4 Cilt. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2002.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
  • Hayta, Akif. “UÜ İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İbadet ve Ruh Sağlığı (Psiko- Sosyal Uyum) İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2000), 487-506.
  • Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûruddîn Ali b. Ebî Bekr b. Süleymân. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1414/1994.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 3. Basım, 1998.
  • Hökelekli, Hayati. “İbadet (Psikoloji ve Sosyoloji Açısından İbadet)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/248-252. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Hücvîrî, Ebü’l-Hasen Alî b. Osmân el-Kazvînî. Keşfü’l-mahcûb. 2 Cilt. Kahire: el-Meclisü’l-A´lâ li’s-Sekâfe, 2007.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddin Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-Bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Marife, 1379/1959.
  • İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer. Tefsîrü’l-Kur´âni’l-Azîm. 8 Cilt. Riyad: Dâr Tîbe, 2. Basım, 1420/1999.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, ts.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dârü Sâdır, 3. Basım, 1414/1993.
  • İbn Sa´d, Muhammed b. Sa´d b. Menî’ ez-Zührî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1. Basım, 1421/2001.
  • İbn Teymiye, Şeyhü’l-İslâm Takiyyüddin Ahmed. et-Tevbe. Kahire: Mektebetü’t- Türâsi’l-İslâmî, ts.
  • İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Müfredâtü elfâzı’l-Kur´ân. Dımeşk: Dârü’l-Kalem, 4. Basım, 1430/2009.
  • Komisyon. Kur´ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2007.
  • Kuşeyrî, Abdülkerîm b. Hevâzin. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. 2 Cilt. Kahire: Dârü’l- Meârif, ts.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Hâvî’l-kebîr. 19 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1419/1999.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf. Tehzîbü’l- Kemâl fî esmâi’r-ricâl. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Müsnedü’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1412/1991.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen (es-Sünenü’s-suğrâ). thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Halep: Mektebetü’l-Matbûati’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1406/1986.
  • Özdemir, Osman v.dğr. “Kişilik Gelişimi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry 4/4 (2012), 566. https://doi.org/10.5455/ cap.20120433
  • Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb eş-Şâmî. el-Muʻcemü’l- kebîr. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 2. Basım, ts.
  • Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. el-Müsned. 4 Cilt. Mısır: Dâru Hicr, 1419/1999.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevrâ b. Mûsâ b. Dahhâk. es-Sünen. 5 Cilt. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1395/1975.
  • Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/279- 283. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Uludağ, Süleyman. “Takvâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/484-486. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Yapıcı, Asım. İslâm’da Tövbe ve Dinî Yaşayıştaki Rolü. İstanbul: Beyan Yayınları, 1997.
  • Zemahşerî, Ebül-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1407/1986.

Mânevî Arınma İmkânı Olarak Tövbe ve Psikososyal Yansımaları: Hadisler Işığında Bir Analiz

Year 2025, Volume: 61 Issue: 3, 983 - 1014, 25.09.2025
https://doi.org/10.61304/did.1675561

Abstract

Bu makalede tövbe, İslâm düşüncesinde yalnızca bir pişmanlık ifadesi değil, aynı zamanda bireyin içsel dönüşümünü ve toplumsal bütünleşmesini sağlayan çok boyutlu bir mânevî ritüel olarak ele alınmaktadır. Çalışmada tövbenin psikolojik ve sosyal kazanımları hadisler ışığında arınma tövbesi, sakınma tövbesi, huzur tövbesi, arayış tövbesi ve olgunlaşma tövbesi olarak beş ana başlık altında incelenmiştir. Her bir kategori, bireyin günah sonrası yaşadığı duygusal süreçleri, içsel yüzleşmelerini ve mânevî gelişimini açıklamaya yönelik bir çerçeve sunmaktadır. Makalede, Hz. Peysgamber’in (s.a.s.) tövbeye dair söz ve uygulamaları ile kaynaklarda yer alan sahâbe tövbeleri temel alınarak, tövbenin bireysel vicdanı rahatlatan, sosyal bağları yeniden kuran ve dinî anlam arayışını besleyen yönü vurgulanmaktadır. Ayrıca tövbenin, bireyin geçmişle hesaplaşmasını, kendilik bilincini derinleştirmesini ve karakterini olgunlaştırarak yeni bir hayat perspektifi geliştirmesini mümkün kıldığı ileri sürülmektedir. Bu çerçevede tövbe, hem ruhsal bir arınma süreci hem de bireyin benliğini ve aidiyetini yeniden inşa etmesine katkı sağlayan psikososyal bir iyileşme aracı olarak değerlendirilmiştir.

Ethical Statement

Etik kurulu izni gerekmemektedir.

References

  • Abdülbâki, Muhammed Fuâd. el-Mu´cemü’l-müfehres li elfâzi’l-Kur´ân. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990.
  • Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût. 50 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421/2001.
  • Aydın, Ali Rıza. “İnanma İhtiyacı ve Dinî Ritüellerin Psikolojik Değeri”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 9/2 (2009), 87-100.
  • Bakırcıoğlu, Rasim. Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayınları, 2012.
  • Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. Şuabü’l-îmân. 14 Cilt. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1423/2003.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Câmiu’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 9 Cilt. Haydarâbâd: Dârü Tavkı’n-Necât, 1422/2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. el-Edebü’l-müfred. thk. Muhammed Fuad Abdülbâkî. Kahire: el-Matbaatü’s-Selefiyye ve Mektebetühâ, 2. Basım, 1409/1989.
  • Dârimî, Ebû Muhammed Abdullâh b. Abdirrahmân et-Temîmî. es-Sünen. 4 Cilt. Suûdî Arabistan: Dârü’l-Muğnî li’n-Neşr ve’t-Tevzî’, 1412/2000.
  • Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş’as el-Ezdî es-Sicistânî. es-Sünen. 5 Cilt. Beyrut: Mektebetü’l-Asriyye, ts.
  • Ebû Tâlib el-Mekkî, Ebû Tâlib Muhammed b. Ali b. Atıyye el-Mekkî el-Acemî. Kûtü’l-kulûb (Kalplerin Azığı). çev. Yakup Çiçek - Dilaver Selvi. 4 Cilt. İstanbul: (Semerkand) Sistem Matbaacılık, 3. Basım, 2004.
  • Eryılmaz, Ali. “Yaşam Boyu Gelişim Yaklaşımı”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 3/1 (2011), 49-66.
  • Gazzâlî, Hüccetü’l-İslâm Ebû Hâmid Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Ahmed et-Tûsî. İhyâü ulûmi’d-dîn. çev. Ahmed Serdaroğlu. 4 Cilt. İstanbul: Bedir Yayınevi, 2002.
  • Hâkim en-Nîsâbûrî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed. el-Müstedrek ale’s-Sahîhayn. thk. Mustafa Abdülkâdir Atâ. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye, 1411/1990.
  • Hayta, Akif. “UÜ İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin İbadet ve Ruh Sağlığı (Psiko- Sosyal Uyum) İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2000), 487-506.
  • Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûruddîn Ali b. Ebî Bekr b. Süleymân. Mecmeu’z-zevâid ve menbeu’l-fevâid. 10 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Kudsî, 1414/1994.
  • Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları, 3. Basım, 1998.
  • Hökelekli, Hayati. “İbadet (Psikoloji ve Sosyoloji Açısından İbadet)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/248-252. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
  • Hücvîrî, Ebü’l-Hasen Alî b. Osmân el-Kazvînî. Keşfü’l-mahcûb. 2 Cilt. Kahire: el-Meclisü’l-A´lâ li’s-Sekâfe, 2007.
  • İbn Hacer el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddin Ahmed b. Ali b. Muhammed el-Askalânî. Fethu’l-Bârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî. 13 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Marife, 1379/1959.
  • İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ İsmâîl b. Ömer. Tefsîrü’l-Kur´âni’l-Azîm. 8 Cilt. Riyad: Dâr Tîbe, 2. Basım, 1420/1999.
  • İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd el-Kazvînî. es-Sünen. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 2 Cilt. Kahire: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-Arabî, ts.
  • İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem. Lisânü’l-Arab. 15 Cilt. Beyrut: Dârü Sâdır, 3. Basım, 1414/1993.
  • İbn Sa´d, Muhammed b. Sa´d b. Menî’ ez-Zührî. et-Tabakâtü’l-kübrâ. 11 Cilt. Kahire: Mektebetü’l-Hâncî, 1. Basım, 1421/2001.
  • İbn Teymiye, Şeyhü’l-İslâm Takiyyüddin Ahmed. et-Tevbe. Kahire: Mektebetü’t- Türâsi’l-İslâmî, ts.
  • İsfahânî, Ebü’l-Kâsım Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal er-Râgıb. Müfredâtü elfâzı’l-Kur´ân. Dımeşk: Dârü’l-Kalem, 4. Basım, 1430/2009.
  • Komisyon. Kur´ân Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. 5 Cilt. Ankara: DİB Yayınları, 2007.
  • Kuşeyrî, Abdülkerîm b. Hevâzin. er-Risâletü’l-Kuşeyriyye. 2 Cilt. Kahire: Dârü’l- Meârif, ts.
  • Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî. el-Hâvî’l-kebîr. 19 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1. Basım, 1419/1999.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf. Tehzîbü’l- Kemâl fî esmâi’r-ricâl. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1400/1980.
  • Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî. el-Müsnedü’s-sahîh. thk. Muhammed Fuâd Abdülbâkî. 5 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1412/1991.
  • Nesâî, Ebû Abdirrahmân Ahmed b. Şuayb b. Alî. Sünen (es-Sünenü’s-suğrâ). thk. Abdülfettâh Ebû Gudde. 9 Cilt. Halep: Mektebetü’l-Matbûati’l-İslâmiyye, 2. Basım, 1406/1986.
  • Özdemir, Osman v.dğr. “Kişilik Gelişimi”. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar - Current Approaches in Psychiatry 4/4 (2012), 566. https://doi.org/10.5455/ cap.20120433
  • Taberânî, Ebü’l-Kâsım Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb eş-Şâmî. el-Muʻcemü’l- kebîr. 25 Cilt. Kahire: Mektebetü İbn Teymiye, 2. Basım, ts.
  • Tayâlisî, Ebû Dâvûd Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd. el-Müsned. 4 Cilt. Mısır: Dâru Hicr, 1419/1999.
  • Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevrâ b. Mûsâ b. Dahhâk. es-Sünen. 5 Cilt. Mısır: Mektebetü ve Matbaatü Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1395/1975.
  • Topaloğlu, Bekir. “Tövbe”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41/279- 283. İstanbul: TDV Yayınları, 2012.
  • Uludağ, Süleyman. “Takvâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 39/484-486. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
  • Yapıcı, Asım. İslâm’da Tövbe ve Dinî Yaşayıştaki Rolü. İstanbul: Beyan Yayınları, 1997.
  • Zemahşerî, Ebül-Kâsım Mahmud b. Amr b. Ahmed. el-Keşşâf. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-Arabî, 1407/1986.
There are 39 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Hadith
Journal Section Research Article
Authors

Hasan Hüseyin Güller 0009-0003-6157-629X

Publication Date September 25, 2025
Submission Date April 14, 2025
Acceptance Date September 5, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 61 Issue: 3

Cite

ISNAD Güller, Hasan Hüseyin. “Mânevî Arınma İmkânı Olarak Tövbe Ve Psikososyal Yansımaları: Hadisler Işığında Bir Analiz”. Diyanet İlmi Dergi 61/3 (September2025), 983-1014. https://doi.org/10.61304/did.1675561.