In Harezm Period Texts e/i Problems

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 6, 47 - 60, 01.06.2010

Mustafa Argunşah

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Harezm Dönemi Metinlerinde e/i Sorunu

Öz

Türkçede kapalı e sesinin varlığı meselesi yüz yılı aşkın bir süredir tartışılmaktadır. Bu sesin tarihî metinlerde tespiti ve transkripsiyonlanması konusunda henüz birlik sağlanamamış, kimi araştırmacılar i ile gösterirken kimileri de e’yi tercih etmişlerdir. Bu makalede, adı geçen sesle ilgili tartışmalara değinilmiş, Harezm dönemi metinlerinde e/i meselesi üzerinde durulmuş, dönemin eserlerinin dökümü yapılmış, Muinü’l—Mürîd esas alınarak bu sesi taşıyan kelimeler karşılaştırılmış ve sonuçları değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

kapalı e fonemi, Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, Mu’ inü’ l-Mürîd

Kaynakça

• ARAT, Reşid Rahmeti (1992), Atebetü ’l—Hakayık, TDK Yayınlan, Ankara.
• ARAT, R. Rahmeti (1953), “Türkçe Metinlerde e/i Meselesi”, Rocznik Orientalististyczny, S. XVII, s. 306-313. Yeni yayını için bk. ARAT, Reşid Rahmeti (1987), Makaleler C.], (yayına hazırlayan: Osman Fikri Sertkaya), TKAE Yayınları, Ankara, s. 334-341.
• ATA, Aysu (1997), Na'sırü ’d-din bin Burhânü ’d-din Rabg'ıîzı’, Kısasü ’I-Enbı'yâ (Peygamberler Kıssası), II Dizin, TDK Yayınlan, Ankara.
• ATA, Aysu (1998), Nebcı'i ’I—Ferâdîs III Dizin—Sözlük, TDK Yayınlan, Ankara.
• DUMAN, Musa (1999), Klâsik Osmanlı Türkçesi Döneminde i/e Meselesine Dair”, İlmî Araştırmalar, S. 7, Istanbul,s. 65-103.
• EMRE, Ahmet Cevat (1946), “Türkçede Bulanık e (e) Fonemi”, Türk Dili-Belleten, C. III/6- 7, s. 487-497.
• ERDAL, Marcel (2004), A Grammar of Old Turkic, Brill-Leiden—Boston.
• ERDEM, Mehmet Dursun - GÜL, Münteha (2006), “Kapalı E (é) Sesinin Anadolu Ağızları Açısından Eski Anadolu Türkçesindeki Durumu”, Karadeniz Araştırmaları, S. 11 (Güz), s. 111-148.
• GABAİN , A. von (1988), Eski Türkçenin Grameri (çev. Mehmet Akalın), TDK Yayırılan, Ankara.
• KARAMANLIOĞLU, Ali F. (1968), “Nehcü’l-Ferâdîs’in Dil Hususiyetleri I”, İ.Ü. Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C. XVI, Istanbul, s. 64-65.
• KOCAOĞLU, Timur (2003), “Tarihî Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı e/i Meselesi”, Türk Kültürü, S. 483-484 (Temmuz-Ağustos), s. 266-281.
• KOCAOĞLU, Timur (2004), “Ali Şir Nevayî’njn Türkçe Ünlü Sesler Üzerindeki Açıklamaları (Kapalı E/I Meselesi)”, Ali Şir Nevâyî’nin 560. Doğum, 500. Ölüm Yıl Dönümlerini Anma Toplantısı Bildirileri (24-25 Eylül 2001), TDK Yayınları, Ankara, s. 57-66.
• KORKMAZ, Zeynep (1979), “Eski Osmanlı Kaynaklarının Yayınında Transkripsiyonla İlgili Değerlendirmeler”, Türkoloji Dergisi, C. VIII, Ankara, 5. 67-77.
• MANSUROĞLU, M. (1957), “Das geschlossenen e im Karahanidischen Türkish”, UAJb, 29/3-4, s. 215-223.
• NEMETH, J. (1939), “Zur Kenntnr's des geschlossenen e im Türkischen”, KCsA ], 515-531.
• ECKMANN, J ânos (1985?), Nehcü ’l—Ferâdıîs II Metin, (Yayınlayanlar: Semih Tezcan-Hamza Zülfikar), TDK Yayınları, Ankara.
• TEZCAN, Semih (1994), Süheyl ü Nev-bahar Üzerine Notlar, Simurg Yayınlan, Ankara.
• THOMSEN, K. (1987), “Türkçe’de Kapalı 'E’”, (çev. Günay Karaağaç), Türk Dünyası Araştırmaları, S. 51 (Aralık), 193-196.
• THOMSEN, V. (2002), “Vılhem Thomsen Tarafindan Çözülmüş Orhon Yazıtlan” (özgün adı: Inscriptions de l’Orkhon dechiffrees parVıJh. Thomsen, 1896), Orhan YazıtlarıAraştırmalaıı, (çeviren ve yayıma hazırlayan: Vedat Köken), TDK Yayınlan, Ankara, s. 36-37.
• THOMSEN, Vilh. (2002), “Yenisey Yaz1tlar1ndaki İyi Değerlendirilememiş Bir Hari” (özgün adı: Une lettre meconnue des inscriptions de l’Iénisséi par Vilh. Thomsen, 1913- 1918), Orhan Yazıtları Araştırmaları, (çeviren ve yayıma hazırlayan: Vedat Köken), TDK Yayınlan, Ankara.
• YAVUZ, Orhan (1991), Türkçe’de “Kapalı E’”, S. Ü Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, S. 6, s. 27 1 -3 06.
• YILMAZ CEYLAN, Emine (1991), “Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü”, Türk Dilleri Araştırmaları 1991 , s. 151-165. Yeni yayını için bk. Emine Yılmaz (2007), T urcology in Turkey (Selected papers), Szeged, s. 521-539.
• YÜCE, Nuri (1993), Mukaddimetü ’l-Edeb, TDK Yayınlan, Ankara.