Upon the Phrase of bir kişi yañılsar uguşı bodunı ebi eşükiñe tegi kıdmaz ermiş

Yıl 2013, Cilt: 13 Sayı: 13, 131 - 139, 01.12.2013

Hakan Özdemir

Öz

It’s a fact that there are a lot of unresolved problems about signification of Old Turkish Texts. When the matter is signification, this circumstance has become inevitable. Having coincided in texts especially belonging to Old Turkish Era, this circumstance can be attached to reasons such as both the minority and the brevity of the texts. In this study, being in the same circumstance, the phrase of bir kişi yaŋılsar uguşı bodunı ebi eşükiŋe tegi kıdmaz ermiş will be emphasized. Researchers have published very much in order to satisfy the obscurity upon the kıd- verb. Since much of these arguments have been dealt in the former publishments, the arguments haven’t been mentioned at length. A new criticism has been attempted to propose over Ercilasun and İnayet’s views. When the phrase is about to be significated, the concept of the text also has been attempted to be counted after the datas, presented in terms of the structure knowledge

Anahtar Kelimeler

ḳıy-, ḳıd-, ḳıyın, punishment, Turkish, China

bir kişi yañılsar uguşı bodunı ebi eşükiñe tegi kıdmaz ermiş İbaresi Üzerine

Öz

Eski Türkçe metinlerin anlamlandırılması konusunda birçok halledilmemiş sorunun bulunduğu bir gerçektir. Konu anlam olunca bu durum kaçınılmaz olmaktadır. Özellikle Eski Türkçe dönemine ait metinlerde rastlanan bu durum, metinlerin hem kısalığı hem de azlığı gibi sebeplere bağlanabilir. Bu çalışmada aynı durumda olan bir kişi yaŋılsar uguşı bodunı ebi eşükiŋe tegi kıdmaz ermiş ibaresi üzerinde durulacaktır. Araştırmacılar, kıd- fiili üzerindeki bilinmezliği gidermek için çok sayıda yayın yapmışlardır. Bu tartışmaların çoğu bundan önceki yayınlarda ele alındığı için tartışmalara uzun uzadıya yeniden değinilmemiştir. Ercilasun ve İnayet’in görüşleri üzerinden yeni bir eleştiriye gidilmeye çalışılmıştır. İbare anlamlandırılırken yapı bilgisine dayanarak sunulan verilerden sonra metnin bağlamı göz önünde tutulmaya çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

ḳıy-, ḳıd-, ḳıyın, ceza, Türk, Çin

Kaynakça

• CLAUSON Sir Gerard (1972), An Etymological Dictionary Pre-Thirteenth-Century Turkish, Oxford.
• ERCİLASUN Ahmet Bican (1995), “Bir Kişi Yañılsar Oguşı Bodunı Bişükiñe Tegi Kıdmaz Ermiş (KT, G, 6 = BK, K, 4) İbaresi Üzerine”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten 1993 [1995], s. 83-89.
• ERGİN Muharrem (1991), Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• İLHAN Nadir (2004), “Yaňılsar … Bişükine Tegi Kıdmaz Ermiş”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:2, Sayfa:121-128, Elazığ.
• KARATAY Osman (2003), İran ile Turan Hayali Milletler Çağında Avrasya ve Ortadoğu, Karam Yayınları, Ankara.
• ORKUN Hüseyin Namık (1994), Eski Türk Yazıtları, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 529, Ankara.
• ÖLMEZ Mehmet (2012), Orhon-Uygur Hanlığı Dönemi Moğolistan’daki Eski Türk Yazıtları Metin-Çeviri-Sözlük, Bilgesu Yayınları, Ankara.
• TEKİN Talat (2000), Orhon Türkçesi Grameri, Türk Dilleri Araştırmaları Dizisi: 9, Ankara.
• TEKİN Talat (2010), Orhon Yazıtları, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 540, Ankara.
• THOMSEN V. (2002), Orhon Yazıtları Araştırmaları, Çeviren ve Yayına Hazırlayan: Vedat Köken, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.