TÜRK DİLİNDE OLMAK KAVRAM ALANI VE VARLIK İLE MAHİYETİN İFADESİ

Yıl 2017, Cilt: 11 Sayı: 20, 109 - 119, 31.05.2017

Uluhan Özalan

Öz

Olmak fiili, taşıdığı var oluş bilgisi ve varlık kavram alanı ile olan ilgisinden dolayı birçok dilde, gramatikal işlev üstlenerek “ana yardımcı fiil” şeklinde ifade edilen unsur olarak kullanılmaya başlanmıştır. Sahip olduğu bu görevden ötürü dil çalışmalarında ayrı bir başlık altında ele alınmasından başka, eski dönemlerden itibaren varlık üzerine fikir üreten birçok düşünür tarafından değerlendirme konusu yapılmış, bir dilde olmak fiili üzerinden gelişen ifade biçimlerinin, o dilin konuşurlarının varlığı ve varoluşu algılama şeklini tayin ettiği düşüncesi ifade edilmiştir. Bu amaçla, olmak fiilinin bir dilde işgal ettiği kavram alanı ve kullanım özellikleri incelenerek, o dili konuşan topluluğun varlık ve var oluş algısı çözümlenmeye çalışılmıştır. Söz gelimi, felsefede varlık ve mahiyetin iki farklı kavram alanı olduğu, düşünce tarihinde ilk İslam felsefesi çerçevesinde tespit edilmiş olmasına karşılık Antik Yunan düşüncesinde bu ayrımın yapılamamış olması, iki felsefe geleneğinin dilleri olan Arapça ve Yunancadaki olmak fiillerinin yapılarıyla irtibatlandırılarak izah edilmeye çalışmıştır. Bu çalışmada, olmak fiilinin Türk dilindeki kullanım biçimleri ve içinde bulunduğu kavram alanı ilk metinlerden itibaren ele alınacak ve Türk düşüncesinde ve Türkçede varlık ve var oluş algısı açıklanmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

olmak fiili, türk dili, varlık, mahiyet

Kaynakça

• CİÇEKDAĞI, Caner (2016). “Kopula Üzerine”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, S. 26., s. 131-141.
• DOERFER, Gerhard (1988). Grammatik des Chaladsch, Turcologica 4, Wiesbaden: Harrassowitz
• DURMUŞ, Oğuzhan (2009). Çuvaşçanın Şekil Bilgisi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Edirne.
• ECKMANN, Janos (1995). Nehcü’l-Ferādis- Uştmaħlarnıŋ Açuķ Yolı, I Metin II Tıpkıbasım, (Yay. Semih Tezcan, Hamza Zülfikar), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• ERSOY, Feyzi (2007). “Çuvaş Türkçesi”, Türk Lehçeleri Grameri, (Ed. Ahmet Bican Ercilasun), s.1285-1340, Ankara: Akçağ Yayınları.