DİLİN KÖKENİ ARAYIŞLARI 3: HAYVAN İLETİŞİMİ-I

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 23, 23 - 56, 30.11.2018

Caner Kerimoğlu

Öz

Bu çalışma daha önce yayımladığım Dilin Kökeni Arayışları başlıklı çalışmalarımın devamı niteliğindedir ve çalışmanın merkezinde hayvan iletişimi yer almaktadır. Dilin kökeni bilim dünyasında merak uyandıran konulardan biridir. Pek çok bilim dalı bu konuyu araştırmaktadır. Dilin kökeni araştırmalarında hayvan iletişimi özellikle ön-dil (proto-language) kavramıyla birlikte ele alınır. İnsan dilinin bugünkü hâlini almadan önceki biçimini açıklarken hayvan iletişiminin bazı yönlerine değinilir. Hayvan iletişimi dilin evriminin aşamalarını gösterirken bir veri olarak kullanılır. Hayvanların iletişim özellikleri bazı yönleriyle dikkat çekicidir. Bu iletişim becerilerinin nasıl ele alınması gerektiği tartışmalara da yol açmıştır. Bazı bilim insanları hayvan dili terimini kullanırken bazı bilim insanları hayvan iletişimine dil denemeyeceğini savunmaktadır. Bu çalışmada hayvan iletişimi literatürü değerlendirilmekte ve hayvan iletişiminin dilin kökeni tartışmalarıyla ilgisi ele alınmaktadır. Makalenin ilk bölümünde hayvanların bilişsel kapasiteleri üzerinde durulmaktadır. Kendini tanıma, alet kullanma gibi bilişsel özellikler hayvan türlerindeki görünümleri üzerinden değerlendirilmektedir. Sonraki bölümde hayvanlarla ilgili iletişim çalışmaları ele alınmaktadır. Hayvan iletişimi incelemelerinde öne çıkan araştırmacılar ve hayvan türleri incelemeleri değerlendirilmektedir. Hayvanların türdeşlerine bilgi aktarırken hangi yolları kullandıkları da ele alınan bir başka konudur. Çalışmada hayvan dünyasında kokudan dansa kadar pek çok bilgi aktarma biçimi üzerinde durulmaktadır. Son bölümde ise hayvan çalışmalarını merkeze alarak ileri sürülen dilin kökeni hipotezleri tanıtılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

dilin kökeni, dilin evrimi, hayvan iletişimi

Kaynakça

• WHITNEY, G. - COBTE, J.R. - STOCKTON, M.D. - TILSON, E.F. (1973). “Ultrasonic Emission: Do They Facilitate Courtship in Mice?”. J Comp Physiol Psychol., S. 84, s. 445-452.
• WOOD, B. A. - BAUERNFEIND, A. (2012). “The Fossil Record: Evidence for Speech in Early Humans”. The Oxford Handbook of Language Evolution [M. Tallerman-K. Gibson (ed.)]. Oxford: Oxford University Press, s. 258-272.
• WRANGHAM, R. (2009). Catching Fire: How Cooking Made Us Human. New York: Basic Books.
• WRANGHAM, R. vd. (2009). “Shallow-water Habitats as Sources of Fallback Foods for Hominins”. American Journal of Physical Anthropology, S. 140, s. 630-642.
• WYNN, T. (2012). “The Paleolithic Record”. The Oxford Handbook of Language Evolution [M. Tallerman-K. Gibson (ed.)]. Oxford: Oxford University Press, s. 282-295.
• WYATT, T. (2003). Pheromones and Animal Behavior: Chemical Signals and Signatures. Cambridge: Cambridge University Press.