Türk Brâhmi Yazısında Maniheist Unsurlar

Year 2024, Volume: 18 Issue: 34, 305 - 318, 31.05.2024

Translator: Sıla Nur Aktaş

https://doi.org/10.54316/dilarastirmalari.1336989

Abstract

Bir dile uygun bir alfabe ikinci bir dilin yazımında kullanıldığında, genellikle yeni dilsel
özellikler ortaya çıkar ve bu özelliklerin uygun bir şekilde işlenebilmesi için bazı ortografik
yenilikler gerekir. Doğrudan yeni işaretler ya da araçlar icat edilebilir, eski karakterler ve
kurallar değiştirilebilir, ya da halihazırda var olan başka bir ortografiden ödünç özellikler
alınabilir.
19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Slanting Gupta olarak adlandırılan bir yazıyla
yazılmış çok sayıda el yazması Çin Türkistanında (bugünkü Sincan) gün ışığına çıkarılmıştır.
Bu, Hint uygulamasından kaynaklanamayacak bir dizi olağandışı özellik içeren bir Brâhmi yazı
biçimidir. Genellikle bu özelliklerin hepsinin ya yeni bir buluş ya da orijinal Brâhmi
unsurlarının modifikasyonları olduğu varsayılır. Bu görüşün aksine burada, Slanting
Gupta’daki bazı karakter ve kuralların Maniheist (Süryani Estrangelo) yazısından ödünç
alınmış olabileceği tartışılacaktır.

Keywords

Maniheist, Brahmi, Eğik Gupta

Manichaean elements in the Turkic Brâhmî

Abstract

When a script suited to one language is used to write a second,
there are often new linguistic features which require some orthographic innovation to be adequately rendered. New signs or devices may be invented outright, old characters and principles may be modified, or features may be borrowed from another already existing orthography.
In the late nineteenth and early twentieth centuries numerous
manuscripts were brought to light in Chinese Turkestan (modern Xinjiang) in a script which has been labelled the Slanting Gupta. This is a form of Brahmt writing which contains a number of unusual features which could not have been derived from Indian practice. It has been generally assumed that these features are all either new inventions or modifications of original Brahmt elements. In contrast to this view, it will be argued here that some characters and principles in the Slanting Gupta were borrowed from the Manicheaean (Syriac Estrangelo) script.

Keywords

Brahmi, Manichaean, Slanting Gupta

References

• Hitch, Douglas A. (2024). Brâhmi Harfli Türkçe Metinlerinde Maniheist Unsurlar. Dil Araştırmaları, 34: 307-320.