TÜRKİYE TARIMINDA DOĞRUDAN GELİR DESTEĞİ UYGULAMALARI Isparta İli Üreticileri Açısından Bir Değerlendirme

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 2, 248 - 265, 01.07.2008

Hasan Yılmaz Vecdi Demircan Zeynep Dernek

Öz

Tarım sektörü ekonomik, sosyal, politik ve teknik yönleriyle diğer sektörlerden farklılığı olan önemli bir sektör konumundadır. Bu nedenle ülkeler tarım sektörüne çeşitli şekillerde müdahale etmekte ve her ülke kendi önceliklerine göre farklı tarımsal destekleme politikaları uygulamaktadır. Tarımda Doğrudan Gelir Desteği DGD Türkiye açısından olduğu kadar dünyada da yeni sayılabilecek bir destekleme sistemidir. Bu araştırma Isparta İlinde çiftçilerin Doğrudan Gelir Desteğinden yararlanma düzeyi ile yararlanma / yararlanamama üzerine etkili olan faktörleri üreticiler açısından değerlendirmek amacıyla yürütülmüştür. Yapılan kikare χ2 bağımsızlık testi sonucunda DGD ödemesinden yararlanma ve yararlanmama durumu ile işletme sahibinin yaşı, tarımsal kooperatiflere üyelik, işletmeden elde edilen gayrisafi üretim değeri, işletme arazi genişliği, arazi parça sayısı, mülk arazi genişliği ve ekilen arazi genişliği değişkenleri arasında istatistikî açıdan anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Tarım Politikası, Doğrudan Gelir Desteği

DIRECT INCOME SUPPORT IMPLEMENTATION IN TURKISH AGRICULTURE Evaluation of Farmers in Isparta Province

Öz

Agriculture sector is distinguished from other sectors in terms of economic, social, politic and technical aspects. Thus each country interfere the agricultural sector and implements agricultural support policies for its own priorities. Direct Income Support in agriculture is a new support system in the world as is in Turkey. This study was conducted in Isparta province to determine the level of benefiting from Direct Income Support DIS , the level of receiving, reasons of not receiving from DIS and characteristics of farmers. The data were analyzed and the Chi-Square χ2 test was used to test relationship between variables. The result of the analyses showed that there is a significant relationship between the farmers receiving and not receiving DIS, considering farmers’ age, membership of cooperative agricultural, gross product value, average size of farm land, size of arable land and the size of owned land

Anahtar Kelimeler

Agricultural policy , Direct income support

Kaynakça

• ANONİM, (1999). IMF-niyet mektubu (09.12.1999), T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı, Ankara. Erişim adresi: <http://www.hazine.gov.tr/standby/mektup/ mektup-tr.htm>.
• ASLAN, M., BOZ, İ. (2005). Doğrudan gelir desteğinin tarımsal amaçlı kullanımını etkileyen faktörler. Tarım Ekonomisi Dergisi, 11 (2) : 61–70.ss.
• AYDOĞUŞ, O. (1999). Buğdayda alternatif destekleme politikalarının refah ve dağılım etkileri: destekleme alım, fark ödeme ve gelire doğrudan destek politikalarının karşılaştırmalı analizi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, Nisan, 39-51.ss.
• BABACAN, A. (2000). Genel tarım politikaları çerçevesinde doğrudan gelir ödemeleri sistemi. Ankara, Devlet Planlama Teşkilatı, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü.
• BAFFES, J., MEERMAN, J. (1998). From price to incomes: agricultural subsidization without protection. The World Bank Research Observer, Vol.13, No: 2 (August 1998), 191-211.ss.
• BAYANER, A., KOÇ, A., TANRIVERMİŞ, H., GÜNDOĞMUŞ, E., ÖREN, N. , ÖZKAN, B. (2001). Doğrudan gelir desteği pilot uygulamasının izleme ve değerlendirilmesi. Proje Raporu: 2001-9, Ankara, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• BİRİNCİ, A., ATSAN, T., PEKER, K., YAVUZ, F. (2002). Doğrudan gelir desteğinin fındık sektörüne olası etkilerinin ekonometrik analizi. Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi 18-20 Eylül, Erzurum.
• BOR, Ö. (2005). Doğrudan gelir desteği sistemi sonrasına bir bakış. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (9) 33-31.ss.
• ÇAĞLAR, Y. (2002). Tarımda doğrudan gelir desteği ve verimlilik. Ankara, Milli Prodüktivite Merkezi.
• DALE, J.L. (1988). The Effects of decoupling agricultural subsidies on united states and european community budgetary expenditures, ERS, USDA, Washington.
• DEMİRCİ, S. (2000). Doğrudan gelir sistemi ve uygulamalar: Literatür incelemesi. Ankara , Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü.
• EDİZ, D.B., İNTİŞAH, A.S., ÖZLÜ, R.R. (2001). Doğrudan gelir desteği pilot projesi. Proje Raporu:2001/8, Ankara, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi Araştırma Enstitüsü.
• ERAKTAN, G. (2001). Tarım politikası temelleri ve Türkiye’de tarımsal destekleme politikası. İstanbul, Uzel Yayınları.
• ERAKTAN, G., ABAY, C., MİRAN, B., OLHAN, E. (2004). Türk tarımında doğrudan gelir desteği uygulamalarının sonuçları üzerine bir araştırma. İstanbul, İstanbul Ticaret Odası.
• FELLMANN, T. (2004). Direct income payments in agricultural policies. 58th International Atlantic Economic Conference, Chicago, Illions, USA, October 7- 10.
• FREWLEY, J.P., KEENEY, M. (2001). The Impact of direct payments on farm income distribution. Erişim adresi: <http://www.teagasc.ie/research/reports/ ruraldevelopment/4656/eopr-4656.pdf>. [Erişim Tarihi: 12.08.2006].
• GENÇLER, F., ARTUKOĞLU, M.M. (2003). Türk tarımı açısından doğrudan gelir desteği sisteminin değerlendirilmesi: Akhisar ilçesi örneği. İzmir, İzmir Ticaret Borsası Yayınları.
• GÜLÇUBUK, B., ŞENGÜL, H., ALUFTEKİN, N., KIZILASLAN, N., KILIÇ, M. (2005). Tarımda istihdam sosyal güvenlik uygulamaları ve kırsal yoksulluk. VI. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Tarım Haftası 2005, Ankara, Milli kütüphane.
• GÜNAYDIN, G. (2004). AB ortak tarım politikası kapsamında uygulanan doğrudan gelir desteği: Tarımsal destek mi, yoksulluk yardımı mı?. Tarım ve Mühendislik, Sayı: 69-70-71, 46-52.ss.
• OLGUN, A., GENÇLER, F., ARSLAN, Ö. (2002). Doğrudan gelir desteği projesi ve bu projeyle ilgili yapılmış yayım çalışmalarının değerlendirilmesi: Akhisar ilçesi örneği. Türkiye V. Tarım Ekonomisi Kongresi. 18-20 Eylül, Erzurum.
• OYAN, O. (2000). Tarımda doğrudan gelir desteğine hazır mıyız? Tarım Ekonomisi Derneği Dergisi. 5: 1-8.ss.
• ÖCEK, E. (2000). Tarımsal destekleme yöntemi olarak doğrudan gelir desteği sistemine ilişkin çeşitli ülke uygulamalarının incelenmesi ve sistemin türkiye'de uygulanabilirliğinin değerlendirilmesi. Ankara, Hazine Müsteşarlığı Uzmanlık Tezi.
• ÖREN, M.N., BİNİCİ, T. (2004). Doğrudan gelir desteği uygulamasının GAP alanı tarımsal yapı ve gelirlerine etkileri. Türkiye VI. Tarım Ekonomisi Kongresi 16-1 8 Eylül 2004, 53-60.ss.
• TÜSİAD, (2005). DTÖ ve AB’deki gelişmeler ışığında 21. yüzyılda Türkiye tarımı. İstanbul, Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği.
• YAMANE, T., (1967). Elemantery sampling theory. Englewood Cliffs, New Jersey, Prentice-Hall.
• YÜKSELER, Z. (1999). Tarımsal destekleme politikaları ve doğrudan gelir desteği sisteminin değerlendirilmesi. Ankara, Devlet Planlama Teşkilatı.