BEŞERİ SERMAYENİN EKONOMİK BÜYÜME ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: KIRILGAN BEŞLİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 24 Sayı: 1, 181 - 198, 22.01.2023

Burak Uğur , Dilek Atılgan

https://doi.org/10.31671/doujournal.1130335

Cited By: 1

Öz

İçsel büyüme teorileri öncesi büyüme teorileri, şirketlerin tam rekabet koşullarında çalıştıklarından dolayı teknoloji geliştirmeye ayıracak kaynaklarının kalmadığını varsaymaktadır. İçsel büyüme teoremlerinde teknolojik gelişmenin büyümenin motoru olduğuna dair bir düşünce birliği olmakla birlikte; Lucas (1988)’ın “Beşeri Sermayeye Dayalı İçsel Büyüme Modeli”, teknolojik ilerlemeyi ve ekonomik büyümeyi beşeri sermaye ile açıklamaktadır. Ampirik çalışmaların önemli bir kısmında beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerine etkisinin pozitif olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ancak beşeri sermayedeki artışların ekonomik büyüme üzerine etkisinin olmadığı biçiminde sonuçlarda mevcuttur. 2008 küresel krizini takiben ortaya çıkan iktisadi büyümedeki istikrarsızlıklar günümüzde de sürmektedir. Bu durumdan hareketle Kırılgan Beşli ülkelerinde beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinin belirlenmesi çok önemlidir.
Çalışmada, Kırılgan Beşli ekonomileri açısından 1987-2019 yılları arasında beşeri sermayenin iktisadi büyüme üzerine etkisi panel eşbütünleşme analiziyle tahmin edilmiştir. Analizler sonucu elde edilen bulgular, Kırılgan Beşli ekonomileri grubunda beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerine etkisinin pozitif olduğu yönündedir. Bu kapsamda söz konusu ülkelerin iktisadi büyümelerini yükseltmesinde beşeri sermayenin önemli bir rolü bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kırılgan Beşli, Beşeri Sermaye, Ekonomik Büyüme

THE EFFECT OF HUMAN CAPITAL ON ECONOMIC GROWTH: THE CASE OF THE FRAGILE FIVE

Öz

The growth theories preceding the endogenous growth theories assume that firms do not have the resources to devote to technology development because they operate in full competitive conditions. While there is a consensus in the endogenous growth theorems that technological development is the engine of growth; Lucas (1988)’s “Endogenous Growth Model Based on Human Capital”, explains technological progress and economic growth with human capital. In a significant part of the empirical studies, it has been concluded that the effect of human capital on economic growth is positive. However, there are results that the increase in human capital has no effect on economic growth. Economic growth instability, which began after the “2008 global crisis”, still continue. Based on this situation, it has become very important to determine the long-term impact of human capital on economic growth in Fragile Five countries.
In this study, the effect of human capital on economic growth between 1987 and 2019 in terms of Fragile Five economies was estimated using the dynamic panel data method. The findings obtained reveal that human capital plays an important role in order for the Fragile Group of Five economies to increase their economic growth. In this context, human capital has an important role in raising the economic growth of these countries.

Anahtar Kelimeler

Fragile Five, Human Capital, Economic Growth

Kaynakça

• Aktekin, E. D. (2019). Doğal kaynak zenginliği ve ekonomik büyüme ilişkisi: çok ülkeli ve karşılaştırmalı bir analiz. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Alitoska, A. (2019). Doğrudan yabancı sermaye yatırımları, beşeri sermaye ve iktisadi büyüme ilişkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aşık, B. (2007). Uzun dönemli büyümede dışa açıklık ve beşeri sermayenin rolü (yükselen piyasalar için bir panel data uygulaması). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bal, H., Algan, N., Manga, M. ve Kandır, E. (2014). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: BRICS ülkeleri ve Türkiye örneği. International Conference on Eurasian Economies 2014 içinde (795-803. ss.). Üsküp, Makedonya. https://www.avekon.org/proceedings/avekon05.pdf
• Balasubramanyam, V., Salisu, M. ve Sapsford, D. (1996). Foreign direct investment and growth in EP and IS countries. The Economic Journal, 106(434), 92-105.
• Baltagi B. H. (2008). Econometric analysis of panel data. Chichester: John Wiley & Sons.
• Abreu, M. ve Verner, D. (1997). Long-term Brazilian economic growth: 1930-94, OECD, Paris.
• Barro, R. J. (1990). Government spending in a simple model of endogenous growth. Journal of Political Economy, 98(5), 407-443.
• Barro, R. ve Sala-I-Martın, X. (1997). Technological diffusion, convergence, and growth, Journal of Economic Growth, 2(1), 1-26.
• Bayrakdar, S. ve Soyyiğit, S. (2020). Yapısal kırılmalar altında ticari açıklığın ve doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının istihdam üzerindeki etkisinin incelenmesi: E7 ülkeleri örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 34(1), 39-59.
• Bozkurt, K. ve Balmumcu, Ö. (2018). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme: gelişmekte olan ülkeler için bir panel veri analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Prof. Dr. Harun TERZİ Özel Sayısı, 391-406.
• Breusch, T. S. ve Pagan, A. R. (1980). The lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253.
• Chudik, A. ve Pesaran, M. H. (2013). Common correlated effects estimation of heterogeneous dynamic panel data models with weakly exogenous regressors (federal reserve bank of dallas globalization and monetary policy institute working paper no. 146). Erişim adresi: https://www.dallasfed.org/~/media/documents/institute/wpapers/2013/0146.pdf
• Çalıyurt, H. B. (2020). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: G-7 ülkeleri üzerine bir çalışma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demir, G. ve Yılmaz, A. D. (2016). Türki̇ye ve BRICS ülkeleri̇nde beşeri̇ sermaye ve ekonomi̇k büyüme ı̇li̇şki̇si̇: panel granger nedensellik analizi. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9, 1-21.
• Efeoğlu, R. (2019). Beşeri sermayenin ekonomideki etkinliği: kırılgan beşli üzerine bir analiz. A. A. Eren ve O. Şimşek (Ed.), Fiscaoeconomia International Congress on Social Sciences içinde (384-391. ss.). Ankara: Türk Eğitim Yayınları.
• Kaplan, F. ve Aktaş, A. R. (2016). Petrol bağımlısı ülkelerde reel petrol fiyatlarının reel döviz kuruna etkisi. Business and Economics Research Journal, 7(2), 103 113.
• Kar, M. ve Ağır, H. (2006). Türkiye’de beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: eşbütünleşme yaklaşımı ile nedensellik testi, 1926-1994. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 6(11), 50-68.
• Kar, M., Ağır, H. ve Türkmen, S. (2019). Seçilmiş gelişmekte olan ülkelerde elektrik tüketiminin ekonomik büyümeye etkisinin panel ekonometrik analizi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(3), 38-48.
• Keji, S.A. (2021). Human capital and economic growth in Nigeria. Futur Bus, 7(49), 1-8.
• Kırca, M. ve Canbay, Ş. (2020). Kırılgan beşli ülkeler için Phillips eğrisi analizi. İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 5(12), 130-140.
• Koç, A. (2013). Beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: yatay kesit analizi ile ab ülkeleri üzerine bir değerlendirme. Maliye Dergisi, (165), 241-258.
• Köksel, B. ve Yılmaz, H. (2021). Beşerî sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: farklı gelire sahip ülkeler grubu üzerine bir inceleme. Journal of Life Economics, 8(2), 157-171.
• Lucas, R. E. (1988). On the mechanics of economic development. Journal of Monetary Economics, 22(1), 3-42.
• Manga, M. Bal, H. Algan, N. ve Kandır, E. D. (2015). Beşeri sermaye, fiziksel sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi: BRICS ülkeleri ve Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 45-60.
• Mccoskey, S. ve Kao, C. (1998). A residual-based test of the null of cointegration in panel data. Econometric Reviews, 17(1), 57-84.
• Mehrara, M. ve Musai, M. (2013). The relationship between economic growth and human capital in developing countries. International Letters of Social and Humanistic Sciences, 5, 55-62.
• OECD (Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü), (1998). Human capital ınvestment an ınternational comparison, Paris, 111s.
• Oralbaykızı, A. S. (2019). Orta Asya Türk Cumhuriyetlerinde beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 341-360.
• Özcan, B. ve Arı, A. (2014). Araştırma-geliştirme harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: panel veri analizi. Maliye Dergisi, 166(1), 39-55.
• Pamuk, M. ve Bektaş, H. (2014). Türkiye’de eğitim harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki: ARDL sınır testi yaklaşımı. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 77-90.
• Parlakyıldız, F. M. (2015). Seçilmiş OECD ülkeleri için beşeri sermaye ve ekonomik büyüme ilişkisinin analizi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 93-106.
• Penn World Table. (2022, 16 Mart). Erişim adresi https://www.rug.nl/ggdc/productivity/pwt/?lang=en
• Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge: University Of Cambridge, Working Paper.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and inference in large heterogeneous panels with a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012.
• Pesaran, M. H. ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142, 50-93.
• Pesaran, M. H., Ullah, A. ve Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. Econometrics Journal, 11, 105-127.
• Polat, M. (2018). Doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının borsa ve reel sektörde firmalara etkisi: gelişmekte olan ülkeler üzerine eşbütünleşme ve nedensellik analizi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 509-526.
• Rebelo, S. (1991). Long run policy analysis and long run growth. Journal of Political Economy, 99(3), 500-521.
• Romer, P. (1986). Increasing returns and long-run. Growth. Journal of Political Economy, 94(5), 1002-1037.
• Romer, P. (1990). Endogenous technological change. Journal of Political Economy, 98(5), 71-102.
• Romer, P. (1993). Idea gaps and object gaps in economic development. Journal of Monetary Economics, 32(3), 543-573.
• Sehrawat, M. ve Giri, A. K. (2017). Does female human capital contribute to economic growth in India?: an empirical investigation. International Journal of Social Economics, 44(11), 1506-1521.
• Smith, L. V., Leybourne, S. T., Kim, T. H. ve Newbold, P. (2004). More powerful panel data unit root tests with an application to mean reversion in real exchange rates. Journal of Applied Econometrics, 19(2), 147-170.
• Solow, R. M. (1956). A contribution to the theory of economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, 70(1), 65-94.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2018). Türki̇ye ve BRICS ülkeleri̇nde beşeri̇ sermaye ve ekonomi̇k büyüme ı̇li̇şki̇si̇. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(30), 4049-4060.
• Taban, S. (2016). İktisadi büyüme kavram ve modeller. Bursa: Ekin Yayınları.
• Tarı, R. (2010). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Tatoğlu, F. Y. (2012). Panel veri ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tim (Türkiye İhracatçılar Meclisi), (2019). İhracat 2019 Raporu, İstanbul, 70s.
• Tobing, C. R. E. (2011). The significant contribution of Indonesian human capital to the economic growth. International Research Journal of Business Studies, 4(1), 49-57.
• Topal, M. H. (2017). Vergi yapısının ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: OECD ülkelerinden ampirik bir kanıt. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(3), 183-206.
• Ünsal, E. (2007). İktisadi büyüme. Ankara: İmaj Yayınları.
• Westerlund, J. ve Edgerton, D. L. (2007). A panel bootstrap cointegration test. Economics Letters, 97, 185-190.
• World Bank (2022, 18 Nisan). World development indicators. Erişim adresi http://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=world-development-indicators
• World Bank, (2017). Policy Note: what drives Foreign Direct Investments in Indonesia?, Washington D.C., 12s.
• Yılmaz, Z., Özer, P. ve Gümüşsoy, F. G. (2019). Türkiye’de beşeri sermayenin ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: gecikmesi dağıtılmış otoregresif yaklaşımı. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 1-16.