KADINLARIN İŞ GÜCÜNE KATILIMININ ÇOCUK SAHİBİ OLMA DURUMUNA ETKİSİ: AMPİRİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 2, 1 - 14, 22.07.2025

Taner Abiş , Mesut Can Türkoğlu , Pınar Ünkür , Muhammet Faruk Yiğit

Öz

Toplumda kadınlar, refahın artırılması ve sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması açısından hayati bir rol oynamaktadır. Sanayi Devrimi ile birlikte toplum dinamiklerinde yaşanan değişimler, kadınların iş gücüne katılımını hızlandırmıştır. Bu araştırmanın amacı, gelir perspektifinden, kadınların iş gücüne katılımının çocuk sahibi olma durumu üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaçla, araştırmada kadınların iş gücüne katılımı, kadın başına düşen çocuk sayısı, ergen doğurganlık oranı (15-19 yaş) ve kişi başına düşen gayrisafi yurt içi hasıla (GSYİH) değişkenlerine ait 1997-2021 yıllarını kapsayan yıllık veriler, Dünya Bankası ve Ekonomik İş Birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) veri tabanından elde edilmiştir. Araştırmada Granger Nedensellik Testi ile değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi test edilmiştir. Johansen Eşbütünleşme Analizi ile değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkileri araştırılmıştır. Analizlerin sonucunda değişkenler arasında eşbütünleşme tespit edilmiştir. Ayrıca kişi başına düşen GSYİH’den kadın başına düşen çocuk sayısına doğru tek yönlü, kadınların iş gücüne katılımı ve ergen doğurganlık arasında çift yönlü ve kişi başına düşen GSYİH’den ergen doğurganlığa doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Sonuç olarak kadınların iş gücüne katılımı çocuk sahibi olma durumunu olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla kadınların çalışma koşullarının iyileştirilmesinin ve kadın girişimciliğinin nüfus projeksiyonları açısından kritik öneme sahip olduğu ifade edilebilir. Politika yapıcıların kadınların iş gücüne katılımını artırırken aynı zamanda doğurganlık üzerindeki olumsuz etkileri hafifletecek önlemler almaları, kadınların iş gücüne katılımını desteklerken çocuk sahibi olmalarını da teşvik edebilir.

Anahtar Kelimeler

Johansen Eşbütünleşme Analizi, Granger Nedensellik Testi, Kadınların İş Gücüne Katılımı, Ergen Doğurganlık, Kişi Başına Düşen GSYİH

THE EFFECT OF WOMEN'S LABOR FORCE PARTICIPATION ON CHILDBEARING STATUS: AN EMPIRICAL RESEARCH

Öz

Women in society play a vital role in increasing welfare and ensuring sustainable development. Changes in social dynamics with the Industrial Revolution have accelerated women's participation in the labor force. This study aims to examine the effect of women's labor force participation on childbearing status from an income perspective. For this purpose, annual data covering the years 1997-2021 on female labor force participation, number of children per woman, adolescent fertility rate (15-19 years), and gross domestic product (GDP) per capita variables were obtained from the World Bank and Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) database. The research tested causality relationships between variables using the Granger Causality Test. Johansen Cointegration Analysis investigated the long-run relationships between variables. As a result of the analyses, cointegration was found between the variables. In addition, a unidirectional causality relationship from GDP per capita to the number of children per woman, a bidirectional causality relationship between female labor force participation and adolescent fertility, and a unidirectional causality relationship from GDP per capita to adolescent fertility were found. As a result, women's participation in the labor force has a negative impact on childbearing status. Therefore, it can be stated that improving women's working conditions and entrepreneurship are critical for population projections. Policymakers taking measures to mitigate the adverse effects on fertility while increasing women's labor force participation may encourage women to have children while supporting their labor force participation.

Anahtar Kelimeler

Johansen Co-integration Analysis, Granger Causality Test, Female Labor Force Participation, Adolescent Fertility, GDP Per Capita

Kaynakça

• Abbasoğlu Özgören, A. (2015). Essays on the linkages between fertility and women’s employment in Turkey: Working and mothering. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, Ankara.
• Afriyie, J. K., Twumasi-Ankrah, S., Gyamfi, K. B., Arthur, D. ve Pels, W. A. (2020). Evaluating the performance of unit root tests in single time series processes. Mathematics and Statistics, 8(6), 656-664.
• Akbaş, Ö. Z. ve Dursun, C. (2022). Toplumsal değişme sürecinde annelik serüveni: Genç annelikten geç anneliğe geçiş. Akademik Hassasiyetler, 9(20), 107-128.
• Akgeyik, T. (2017). Türkiye’de kadınların iş gücü piyasasına katılımını etkileyen faktörler: TÜİK verileri üzerine bir analiz. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (70), 31-53.
• Akın, C. S. ve Aytun, C. (2016). Causality relationship between fertility rate and socioeconomic factors in Turkey: Toda Yamamato approach. Avrasya Bilimler Akademisi Avrasya İşletme ve İktisat Dergisi, 6, 42-49.
• Aldan, A. ve Öztürk, S. (2020). Kadın iş gücüne katılımında artışın belirleyicileri: Kuşak etkisinin ayrıştırılması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 21(2), 141-156. Ali, B. J., Hasan, H. ve Oudat, M. S. (2021). Relationship among export, import and economic growth: Using co-ıntegration analysis. Psychology and Education Journal, 58(1), 5126-5134.
• Aydemir, A. ve Akyıl, Y. D. (2021). Türkiye’de kadının işgücüne katılımı ve karşılaştığı sorunlar: “Dicle Üniversitesi kadın akademisyenler örneği”. The Journal of Social Science, 5(10), 409-433.
• Ayta, F. ve Şen, M. (2023). Türkiye’de kadın istihdamının genel görünümü: İstihdamın artırılması kapsamında seçilmiş ülke örnekleri. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 9(2), 421-454.
• Çıraklı, Ü. ve Yıldırım, H. H. (2019). The impacts of economic crises on health behaviors of population: An ARDL bounds testing approach. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 101-123.
• De Laat, J. ve Sevilla-Sanz, A. (2011). The fertility and women's labor force participation puzzle in OECD countries: The role of men's home production. Feminist Economics, 17(2), 87-119.
• Gümüş, S. ve Gümüş E. (2013). Türkiye’de “Haydi Kızlar Okula” kampanyası yardımı ile ilköğretimde cinsiyet eşitliğinin sağlanması. Eğitim ve Bilim Dergisi, 38(167), 18-26.
• Güriş, S., Topdağ, D. ve Bozkurt, G. (2019). OECD ülkelerinde kadınların işgücüne katılımını etkileyen faktörlerin panel nitel tercih modelleri ile incelenmesi. D. K. Dimitrov, D. Nikoloski, R. Yılmaz (Ed.), International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series içinde (742-750 ss.), Tekirdağ.
• İğdeli, A. (2019). Ekonomik belirsizlik ve doğurganlık hızı arasındaki ilişki: Türkiye için ARDL analizi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8(1), 359-381.
• Jung, D. H., Kim, H. S., Jhin, C., Kim, H. J. ve Park, S. H. (2020). Time-serial analysis of deep neural network models for prediction of climatic conditions inside a greenhouse. Computers and Electronics in Agriculture, 173, 105402.
• Karaca, B. ve Çımat, A. (2022). Türkiye’de doğurganlık ve işsizliğin kadın istihdamı üzerindeki etkisi: ARDL sınır testi ile analizi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Araştırmaları Dergisi, 23(50), 102-118.
• Kipkoech, R. T. (2015). Effects of causality and error correction on volatility modeling: A simulation approach. International Journal of Economics & Management Sciences, 4(10), 1000297.
• Konat, G. ve Koncak, A. (2022). Kadın girişimciliğinin iş gücüne katılımında doğurganlık ve ekonomik büyüme kapsamında incelenmesi: Fourier testlerinden kanıtlar. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(2), 231-255.
• Kutlar, A., Erdem, E. ve Aydın, F. F. (2012). Kadınların iş gücüne katılması ile doğurganlık, boşanma ve ücret haddi arasındaki ilişki: Türkiye üzerine bir araştırma. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 7(1), 149-168.
• Küçükbay, F. ve Kocabaş, İ. Ü. (2023). Türkiye’de kadınların işgücüne katılım oranını etkileyen faktörlerin ekonometrik analizi. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 12(32), 29-51.
• Levent, C., Arvas, M. A. ve Yenilmez, M. İ. (2018). Kadınların işgücüne katılımını belirleyen faktörlerin Probit model ile tahmini: Van ili örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (42), 245-270.
• Levent, C. ve Aydın, F. F. (2021). Kadın iş gücünün görünümü: TRB2 bölgesinde teorik bir araştırma. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(62), 770-786.
• Nalley, D., Adamowski, J., Khalil, B. ve Ozga-Zielinski, B. (2013). Trend detection in surface air temperature in Ontario and Quebec, Canada during 1967-2006 using the discrete wavelet transform. Atmospheric Research, 132, 375-398.
• OECD Data Explorer. (2023). Erişim adresi https://data-explorer.oecd.org/
• Özer, M. ve Biçerli, K. (2003). Türkiye’de kadın işgücünün panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 55-85.
• Pandey, K. K. ve Rastogi, H. (2019). Effect of energy consumption & economic growth on environmental degradation in India: A time series modelling. Energy Procedia, 158, 4232-4237.
• Selim, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2016). Türkiye’de doğurganlık: Kalite-miktar yaklaşımı. Nüfusbilim Dergisi, 27(1), 49-66.
• Serel, H. ve Özdemir, B. S. (2017). Türkiye’de kadın istihdamı ve ekonomik büyüme ilişkisi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 15(3), 132-148.
• Sipahi, B. B. ve Atalay, E. (2021). Kadınların iş gücüne katılımında doğurganlık ve okullaşmanın etkisi: Türkiye örneği. Turkish Studies, 16(6), 1731-1748.
• Şolt, A. ve Yazıcı, S. (2015). Adölesan gebelikler. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(2), 241-249.
• T. C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü. (2008). Toplumsal cinsiyet eşitliği ulusal eylem planı 2008 - 2013. Erişim adresi http://www.ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/502_1.pdf
• Tatlı, H. (2015). Kadınların işgücüne katılımının belirleyicileri: Bir mikro uygulama. ISGUC The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(4), 215-238.
• Tavenard, R., Faouzi, J., Vandewiele, G., Divo, F., Androz, G., Holtz, C., ... ve Woods, E. (2020). Tslearn, a machine learning toolkit for time series data. The Journal of Machine Learning Research, 21(1), 4686-4691.
• Tözün, M., Sözmen, M. K., Babaoğlu, A. B. ve Elmalı, F. (2017). Bağımsız Türk devletlerinde ergen gebeliklerinin ve doğumlarının değerlendirilmesi: Ülkeler arası karşılaştırma ve bazı sosyodemografik parametrelerin olası etkileri. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 2(2), 12-23.
• Tunç, A. İ. (2009). Kız çocuklarının okula gitmeme nedenleri Van ili örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 237-269.
• Turgut, A. Ş. (2019). Türkiye’deki gelir eşitsizliğinin toplumsal cinsiyet, kadının istihdamı ve kadın yoksulluğu açısından değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 315-329.
• UNICEF. (2003). Haydi kızlar okula! Kız çocuklarının okullulaşmasına destek kampanyası. Erişim adresi https://www.unicef.org/turkiye/media/2431/file/TURmedia_%20Haydi%20Kizlar%20Okula%20Brosur.pdf%20.pdf
• Van Greunen, J., Heymans, A., Van Heerden, C. ve Van Vuuren, G. (2014). The prominence of stationarity in time series forecasting. Studies in Economics and Econometrics, 38(1), 1-16.
• World Bank. (2023). World development indicators. Erişim adresi https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#
• Yazan, B. (2014). ‘Come on Girls, let's go to school’: An effort towards gender educational equity in Turkey. International Journal of Inclusive Education, 18(8), 836-856.
• Yenihan, B. ve Cerev, G. (2016). Sendikalı kadınlar ve yaşadıkları sorunlar: Kocaeli-Gölcük’de kamu çalışanları sendikaları üzerine nitel bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(4), 150-167.
• Yeşilkaya, F. (2022). Kadın istihdamı ile doğum oranı arasındaki ilişki üzerine eşbütünleşme analizi: İsveç ve ABD örneği. Sosyoekonomi, 30(52), 333-348.