Türk boğazlarından geçiş, tarih
boyunca anlaşmalarla düzenlendiğinden ahdi bir düzene tabidir. Bu
antlaşmalarda, özellikle Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde Türk
Boğazları Stratejik bir mevki ve politik bir araç olarak ön plana çıkmıştır.
Bu antlaşmalar sırasıyla; 1774
tarihli Küçük Kaynarca Antlaşması, 1809 tarihli Kale-i Sultaniye (Çanakkale)
Antlaşması, 1829 tarihli Edirne Antlaşması, 1841 tarihli Londra Boğazlar
Antlaşması, 1856 tarihli Paris Antlaşması, 1871 tarihli Londra Antlaşması, 1923
tarihli Lozan Antlaşması, 1936 tarihli Montrö Boğazlar Sözleşmesi’dir.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi 29
Madde, 4 Ek ve 1 Protokolden oluşmaktadır. Montrö Sözleşmesi Türkiye’ye
boğazlara yönelik egemenlik haklarını artırırken 1936 yılından bugüne 80 yıl
boyunca boğazlardan geçiş ve ulaşımı düzenleyen en uzun ömürlü antlaşma olma
özelliğini taşımaktadır.
Montrö Sözleşmesi'nin temel amacı
Karadeniz'e kıyıdaş olan Ülkelerin (Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Ukrayna,
Rusya ve Gürcistan) güvenliğinin sağlanmasıdır.
The Turkish Straits include the
Çanakkale (Dardanelles) and Istanbul (Bosporus) Straits and the Marmara
(Marmora) Sea between them. The Turkish Straits are the only waterways
connecting the Black Sea to the Aegean and Mediterranean Seas and to the oceans
through the Suez Canal and the Straits of Gibraltar. Regulation of passage
through the Turkish Straits has caused many problems throughout history. Since
1936, passage through the Turkish Straits has been governed by the Montreux
Convention.
The Montreux Convention, which is
an essential element in the context of Black Sea security and stability, has
been properly and impartially implemented by Turkey for more than seven
decades. The Montreux Convention Regarding the Regime of the Straits is a 1936
agreement that gives Turkey control over the Bosporus Straits and the
Dardanelles and regulates the transit of naval warships. The Convention gives
Turkey full control over the Straits and guarantees the free passage of
civilian vessels in peacetime. According to the Montreux Convention, merchant
vessels enjoy freedom of passage through the Turkish Straits (Turkish Straits
Vessel Traffic Services Centre regulates the passages according to the Maritime
Traffic Regulations for the Turkish Straits dated 1998), while passages of
vessels of war are subject to some restrictions which vary depending on whether
these vessels belong to Black Sea riparian States or not.
This paper analyzes two key
research questions surrounding use of the Straits: Can the Montreux Convention
satisfy current balance regime in teh Blacksea Region? If balance regime in the
Montreux Convention are necessary, how might they affect stability in the Black
Sea?
The Turkish Straits Istanbul Strait Canakkale Strait The Montreux Convention Passage Regime in the Turkish Straits
Journal Section | Articles |
---|---|
Authors | |
Publication Date | December 29, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Afro-Avrasya Özel Sayısı |
Dergimiz EBSCOhost, ULAKBİM/Sosyal Bilimler Veri Tabanında, SOBİAD ve Türk Eğitim İndeksi'nde yer alan uluslararası hakemli bir dergidir.