Kızılcık Meyvesi ve Kullanılma Potansiyeli

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 59 - 65, 06.12.2019

Serpil Yalım Kaya Deniz Canlı

Öz

Yapılan bu çalışma Türkiye’ de yabani formda yetiştirilen kızılcık meyvesinin, literatür de yer alan besin özellikleri, morfolojik yapısı, yıllık üretim dağılımları, mevcut ve potansiyel kullanım alanları incelenerek endüstriyel kazanımlarına yönelik kullanım potansiyelini araştırılması amaçlamıştır.
Çalışma süresince bilimsel tez çalışmaları, yayınlanmış makaleler ve çeşitli derlemeler ve meyve yetiştiriciliğinde 2004-2018 yılları arasında Türkiye İstatistik Kurumu’nun yapmış olduğu yıl bazında üretim dağılımlarından faydalanılmıştır.
Kızılcık sahip olduğu özel yapısı gereği doğada kendiliğinden yetişebilen soğuk iklimlerde (-35oC ye kadar) bile dayanıklılık gösteren ülkemizde de farklı coğrafi alanlarda kolayca yetiştirilen üzümsü bir meyvedir. Yapısında bulunan zengin antioksidanlar, mineraller ve vitaminler sayesinde sağlıklı bir diyetin vazgeçilmezleri arasında yer almaktadırlar.
Ülkemizde önceleri geleneksel olarak tüketilirken yapılan bilimsel araştırmaların zenginleştirilmesiyle doğrudan tüketiminin yanı sıra, yapısı ve bileşimsel özellikleri sayesinde, gıda endüstrisinde tıp ve sağlık alanlarına kadar çeşitli sektörlerde kullanımı artmıştır.
Geleneksel olarak doğrudan tüketim reçel, marmelat olarak bilinse de, endüstride yoğurt üretiminde çeşitlilik, besleyicilik, vitamin ve lif değeri ile birlikte duyusal değerlerde artış sağlamak için katkı maddesi olarak kullanılmaktadır. Diyetetik liflerin su tutma kapasitesini arttırma, formülasyon giderlerini azaltma, tekstürü modifiye etme, depolama stabilitesini düzeltme, pişirme kayıplarını düşürme gibi yararlı etkileri nedeniyle et ürünlerinde kullanım alanının oldukça geniştir. Meyve sularında aroma arttırıcı, reçel ve marmelat üretiminde kıvam, asit düzenleyiciliği gibi kullanımlarının yanı sıra tıp alanında; idrar yolları enfeksiyonunun tedavisinde, kas ve karaciğer hücrelerinde kan şekerini düzenlemede kullanılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kızılcık, meyve, morfolojik özellik, Türkiye

Kaynakça

• Ayar, A., Durmuş, S., & Kalyoncu, İ. H. (2005). Farklı Meyveler Kullanılarak Üretilen Yoğurtların Kimyasal, Reolojik ve Duyusal Özellikler. Gıda ve Yem Bilimi Teknolojisi , 11-13.
• Didin, M., Kızılarslan, A., & Fenercioğlu, H. (2000). Malatya'da Yetiştirilen Bazı Kızılcık Türlerinin Nektara İşlenmeye Uygunluklarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Gıda , 436-437.
• Durmuş, E., & Yiğit, A. (2003). Türkiye'nin Meyve Üretim Yöreleri. Fırat University Journal of Social Science , 38-40.
• Ertürk, Y. E., & Geçer, M. K. (2010). Üzümsü Meyveler Ekonomisi. Iğdır, Türkiye.
• Genç, C. (2015). Giresun İli Merkez İlçede Kızılcık (Cornus mas L.) Seleksiyonu . Ordu, Türkiye.
• Kalyoncu, İ. H. (1996). Konya Yöresindeki Kızılcık (Cornus mas L. ) tiplerinin Bazı Özellikleri ve Farklı Nem Ortamlarındaki Köklenme Durumu Üzerine Bir Araştırma. Konya.
• Koca, İ., Koca, A. F., Anıl, M., & Karadeniz, B. (2006). Kızılcık Tarhanasının Fiziksel,Kimyasal ve Duyusal Özellikleri. Türkiye 9. Gıda Kongresi, (s. 378-379). Bolu.
• Mert, C., & Soylu, A. (2006). Bazı Kızılcık (Cornus mas L.) Çeşitlerinin Döllenme Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar. Uşak Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi Sayı: 2 Cilt: 21 , 45-47.
• Seçim, Y. (2017). Türk Mutfağında Kullanılan Bazı Fonksiyonel. Uluslar Arası Global Turizm Dergisi , 2-5.
• Yıllara göre Meyve Üretimi. Nisan 7, 2019 tarihinde tuik.gov.tr: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?locale=tr adresinden alındı
• Yücel Şengün, İ., & Yücel, E. (2015). Antimicrobial Properties Of Wild Fruits . Biological Diversity and Conservation , 70-75.