“Fall Nehri Balta Cinayetleri”: Tarihyazımcı Üstkurmaca Yöntemiyle Lizzie Borden'ı Yeniden Yazmak

Year 2023, , 70 - 83, 23.06.2023

Arpine Mızıkyan

https://doi.org/10.55796/dusuncevetoplum.1294328

Abstract

Angela Carter’ın 1985 yılında yayımlanmış kısa öyküsü, “Fall Nehri Balta Cinayetleri”, 1892 yılının Ağustos ayında Amerika’nın püriten ağırlıklı Massachusetts eyaletindeki Fall Nehri kasabasında gerçekleşmiş olan iki cinayeti ele alır. Carter hikayesini, Amerikan tarihine damgasını vurmuş ve bu olayla ünlenmiş (!) Lizzie Borden adlı kadının, babası ve üvey annesini vahşice öldürmesi üzerine kurar. Olayın geçtiği tarihten bu yana, Lizzie Borden tartışmalı bir figür olarak tarihte yerini almıştır. Tartışmalı çünkü, cinayetlerden dolayı göz altına alınmış ve mahkemeye çıkarılmış olsa da, bu suçları işlediği ispatlanamamış; belli bir süre sonra delil yetersizliğinden dolayı serbest bırakılmış ve hafızalara bir muamma olarak kazınmıştır.
Bu makalede, Kanadalı edebiyat eleştirmeni ve kuramcı Linda Hutcheon’un, geçmişle ilgilenen postmodern romanlardan yola çıkarak, tarihsellik algısını destekleyen ve okuyucunun geçmişle kurduğu ilişki yoluyla tarif ettiği, “tarihyazımcı üst-kurmaca” kavramını temel alarak, Angela Carter’ın, 19. yy. Amerikan tarihinde geçen “Lizzie Borden Olayını”, kısa öykü yapısında tekrar ele alıp, postmodernizmin en önemli özelliklerinden biri olan “yenidenyazma” yöntemi ile neden tekrar gün ışığına çıkardığı incelenecektir.
Angela Carter, “Fall Nehri Balta Cinayetleri” ile otuzlu yaşlarında genç bir kadının, babası ve üvey annesini niçin katlettiğini, bu cinayetleri hangi kötü ve olumsuz şartlar altında gerçekleştirdiğini okuyucuya resmetmeyi amaçlamaktadır. Olayların yer aldığı ortamı, evdeki ve dışarıdaki insanları ve atmosferi tekrar yazarak, Lizzie Borden’ı derinden etkileyen, nerdeyse onu bu cinayetleri işlemeye teşvik eden ve aldığı kararlar üzerinde güçlü bir rol oynayan nedenleri göstermektedir. Bu durumda şunu dile getirmekte fayda var: Tarihsel Lizzie Borden’dan farklı olarak, Carter’ın yarattığı Lizzie Borden suçludur.

Keywords

Angela Carter, Lizzie Borden, postmodernizm, metinlerarasılık/yenidenyazma, tarihyazımcı üstkurmaca

References

• Aktulum, K. (2007). Metinlerarası İlişkiler. Öteki Yayınevi.
• Bakhtin, M. M. (1981). Discourse in the Novel. The Dialogic Imagination: four essays içinde. Ed. M. Holquist. (Çev. C. Emerson ve M. Holquist). Austin, U of Texas P.
• Barthes, R. (1975). The Pleasure of the Text. (Çev. R. Miller). Hill & Wang.
• Barthes, R. (1977). Image-Music-Text. (Çev. S. Heath). Fontana.
• Canary, R. H. ve Kozicki, H. (1978). The Writing of History: Literary Form and Historical Understanding. University of Wisconsin Press.
• Carr, E. H. (1964). What is History? Ed. R. W. Davies, Penguin Books Ltd.
• Carter, A. (1986). The Fall River Axe Murders. Black Venus içinde. Picador.
• Carter, A. (1997). Notes from the Front Line. Ed. J. Uglow. The Collected Angela Carter: Shaking a Leg: Journalism and Writings. Chatto and Windus.
• Ecevit, Y. (2016). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İletişim Yayınları.
• Gilbert, S. M. ve Susan G. (1984). The Madwoman in the Attic: The Woman Writer and the Nineteenth-Century Literary Imagination. Yale University Press.
• Hutcheon, L. (1988). A Poetics of Postmodernism: History, Theory, Fiction. Routledge.
• Kara, A. (2012). Tarih, Tarihçi ve Tarihçilik. Erişim adresi: https://www.abdulvahapkara.com/tarihcilik.
• Kent, D. ve Flynn, R. A. (1992). The Lizzie Borden Sourcebook. Brenden.
• Kristeva, J. (1993). Desire in Language: A Semotic Approach to Literature and Art. Ed. L. S. Roudiez et al. 5th. Ed. Blackwell.
• LaCapra, D. (1985). History and Criticism. Comell University Press.
• Lyotard, J. F.(1984). The Postmodern Condition: A Report on Knowledge. (Çev. G. Bennington ve B. Massumi). Manchester UP.
• Melikoğlu, E. (2004). Interactive Voices in Intertextual Literature: The Ex-Centric Female, Child, Servant and Colonised. Marburg.
• Morrison, J. (2003). Contemporary Fiction. Routledge.
• Newman, C. (1985). The Post-Modern Aura: The Act of Fiction in an Age of Inflation. Northwestern University Press.
• Parla, J. (2001). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İletişim Yayınları.
• Rushdie, S. (1984). Shame. Picador.
• Waugh, P. (1984). Metafiction: The Theory and Practice of Self-Conscious Fiction. Methuen.
• White, H. (1978). The Historical Text as Literary Artifact. Canary and Kozicki içinde. 41-62.
• Winterson, J. (2001). Oranges are not the Only Fruit. London.