Katılımcı Ekoturizm Planlamasında Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Paydaş Analizi: Batı Karadeniz Bölgesi Örneği

Year 2018, Volume: 14 Issue: 2, 34 - 56, 28.12.2018

Pınar Gültekin , Yaşar Selman Gültekin , Osman Uzun , Hande Gök

Abstract

Çalışmada
yaklaşık 500 km kıyı uzunluğuna sahip, doğal ve kültürel kaynaklar açısından
oldukça zengin bir alan olan Batı Karadeniz Bölümünde katılımcı ekoturizm
planlamasında paydaş analizi yapılması, paydaşların ekoturizm algılarının ve
tutumlarının belirlenmesi ve mevcut sorunların yorumlanması ve çözümlemesinde
yeni bir yaklaşım olarak yapısal eşitlik modellemesi kullanılması
amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında Batı Karadeniz Bölümünün ekoturizm
potansiyeline ilişkin bir değerlendirme yapmak amacı ile alanda bulunan önemli
turizm alanları değerlendirilmiştir. Ardından İzmit, Bolu, Düzce, Sakarya,
Zonguldak, Karabük, Bartın, Sinop ve Kastamonu illerinde ekoturizm paydaşları
olarak belirlenen; kamu kurumları, üniversitelerin ilgili bölüm personelleri,
yerel yönetim ilgili birim personelleri, sivil toplum örgütleri, yerel halk
temsilcileri ve özel sektör çalışanlarına ekoturizm algı ve tutumlarını ölçmek
amacı ile toplamda 311 anket uygulanmıştır. 
Uygulanan anketlerin istatistiki değerlendirmeleri ve yorumlamaları, son
yıllarda psikoloji, sosyoloji, eğitim, ekonomi ve pazarlama gibi birçok alanda
kullanılmakta olan ve çok değişkenli istatistiksel yöntemlerin bileşiminden
oluşan bir analiz yöntemi olan yapısal eşitlik modellemesi kullanılarak
“ekoturizmin etkileri”, “ekoturizm kaynaklarının geliştirilmesi”, “ekoturizm
yönetim stratejileri” başlıkları altında değerlendirilmiştir. Ayrıca Batı
Karadeniz bölümünde ekoturizm uygulamaları konusunda plancılara ve
uygulayıcılara öneriler getirilmiştir.

Keywords

Batı Karadeniz, Ekoturizm, Paydaş Analizi, Peyzaj Planlama, Yapısal Eşitlik Modellemesi

References

• Aksu C. 2011. Sürdürülebilir kalkınma ve çevre, Güney Ege Kalkınma Ajansı.
• Altunışık R., Coşkun R., Bayraktaroğlu S., Yıldırım E. 2017. Sosyal bilimlere araştırma yöntemleri, (9. Baskı) Sakarya Kitapevi, Sakarya.
• Baş T. 2010. Anket: Anket nasıl hazırlanır? Anket nasıl uygulanır? Anket nasıl değerlendirilir?, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Bentler P. M. 2006. EQS 6 structural equations program manual, Multivariate Software Inc., Encino, CA.
• Bollen K. A. 1989. Structural equations with latent variables, Wiley, New York, USA.
• Byrne B. M. 2010. Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications, and programming, Routledge Taylor & Francis Group, New York, USA.
• Chambers R. 2002. Participatory Workshops, Earthscan Publications, London.
• Çelik H. E., Yılmaz V. 2013. LISREL 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi: Temel kavramlar - uygulamalar - programlama, Anı Yayıncılık, Ankara.
• Dorobantu M. R., Nistoreanu P.2012. Rural tourism and ecotourism – the main priorities in sustainable development orientations of rural local communities in Romania. Economy Transdisciplinarity Cognition, Vol. XV, Issue 1/2012 259-266.
• Hoyle R. H. 2012. Handbook of structural equation modeling, The Guilford Press, United States of America.
• Hu L.T., Bentler P. M. 1999. Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives, Structural Equation Modeling-a Multidisciplinary Journal, 1070-5511, 10.1080/10705519909540118, 6 (1) 1-55.
• Hu L.T., Bentler P. M. 1998. Fit Indices in Covariance Structure Modeling: Sensitivity to Underparameterized Model Misspecification, Psychological Methods, 1082-989X, DOI:10.1037//1082-989x.3.4.424, 3 (4) 424-453.
• Gültekin P., Gültekin, Y. S., Uzun O. 2013. Düzce Uğursuyu ve aksu havzalarında katılımcı ekoturizm algı ölçeğinin geliştirilmesi, V. Peyzaj Mimarlığı Kongresi, Adana.
• Gültekin P., Uzun O., Gültekin Y. S. 2017. Ecotourism governance in basin scale: An example of Western Blacksea basin, ST. Kliment Ohridski University Press. Basım sayısı: 1, Sayfa Sayısı 725, ISBN: 978‐954‐07‐4338‐7.
• Gültekin P., Şenik B. 2018. The Role of ecotourism in the preservation and development of rural identity: The example of Düzce Köprübaşı Ömer Efendi village. Science, Ecology and Engineering Research in the Globalizing World, ISBN 978-954-07-4526-8. ST. Kliment Ohridski University Press, Sofia, 177-193.
• Gültekin Y. S. 2016. Türkiye’de dikili ağaç satışı konusunda yapılan çalışmaların değerlendirilmesi ve yapısal eşitlik modellemesi (YEM) ile ilgi gruplarının modellenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Sosyal Bilimler Dergisi, ISSN:1304-0278. Kış-2016 Cilt:15 Sayı:56 (153-168).
• Gümüş M., Dinç A., Ünüvar O. 2012. Karaman turizminin çeşitlendirilmesine yönelik ekoturizm eylem planı projesi, TR52-12-TD02 Teknik destek programı, T.C. orman ve su işleri bakanlığı, 8. bölge müdürlüğü, Karaman Şube Müdürlüğü, Karaman.
• Güneş G. 2011. Korunan alanların yönetiminde yeni bir yaklaşım: katılımcı yönetim planları, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 3, No 1. Kalaycı Ş. 2009. SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kiper T., Uzun O., Özdemir G., Üstüntopal T. 2016. Orman köylerinde ekoturizm planlama sürecinde turistlerin rolü: Kıyıköy örneği, Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi, 2(2) 94-107.
• Kline R. B. 2011. Principles and practices of structural equation modeling, The Guilford Press, New York, USA.
• Muthén L. K., Muthén B. O. 2002. How to use a monte carlo study to decide on sample size and determine power, Structural Equation Modeling, 1070-5511, 9 (4) 599-620.
• Özdamar K. 2004. Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler), Kaan Kitapevi, Eskişehir.
• Sekaran U. 2006. Research methods for business: A skill building approach, John Wiley & Sons.
• TIES 2006. Ties Global ecotourism fact sheet, International Ecotourism Society.
• Türker N., Çetinkaya A. 2009. Batı Karadeniz bölümü ekoturizm potansiyeli, Detay Yayıncılık.
• Wolf E. J., Harrington K. M., Clark S. L., Miller M. W. 2013. Sample size requirements for structural equation models: An evaluation of power, bias, and solution propriety, Educational and Psychological Measurement, 0013-1644, 10.1177/0013164413495237, 76 (6) 913-934.
• Yeni E., Güneş G., Akkiprik A., Bozkurt E., Menteş İ. 2007. Türkiye’deki korunan alanlarda sürdürülebilir kalkınma için bir araç olarak turizme stratejik yaklaşım Kastamonu-Bartın Küre Dağları milli parkı sürdürülebilir turizm gelişim taslak stratejisi 2007–2013, Biyolojik Çeşitlilik ve Doğal Kaynak Yönetimi Projesi.
• Yılmaz V., Çelik H. E. 2005. Bankacılık sektöründe müşteri memnuniyeti ve bankaya bağlılık arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modelleriyle araştırılması. VII. Ulusal Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, 26-27 Mayıs 2005, İstanbul.
• Yılmaz V., Çelik H. E. 2009. Lisrel ile Yapısal eşitlik modellemesi – I, Pegem Akademi, s.186.